ارنستو ساباتو، دکتر فیزیکی که نویسنده و نقاش شد

کتاب «تونل» را از او خواندم. متنی داشت صریح و بدون پیچیدگی. «تونل» از رمان‌هایی است که در ژانر روان‌شناختی ادبیات آمریکای لاتین قرار می‌گیرد. اینکه از زندگی نویسنده، چیزی بیش از آنچه در تیتر نوشته‌ام بگویم، هم حوصله‌ی خواننده‌ی احتمالی این متن سرخواهد رفت، هم حوصله‌ی خودم. پس بیشتر به کتابش خواهم‌پرداخت.

اولین رمانش از قضا همین «تونل» (1948) است که در زمان انتشار، توسط گراهام گرین، آلبر کامو و توماس مان مورد ستایش قرار گرفت. این کتاب را با ترجمه مصطفی مفیدی از نشر نیلوفر بخواهید.

کمی در باب داستان:

بعد از پایان جنگ جهانی دوم، یک هنرمند در بوینس آیرس تابلویی را به نمایش می‌گذارد. در آن نقاشی، پنجره‌ی کوچکی به چشم می‌خورد که چهره‌ی زن تنهایی را که به دریا نگاه می‌کند، قاب گرفته. نقاشی با این‌که از نظر خودِ نقاش سرشار از معنی است، اما توجه هیچ‌یک از بازدیدکنندگان نمایشگاه را به خود جلب نمی‌کند، به‌جز یک نفر! یک زن زیبای بیست‌وچندساله، با موی بلوطی‌رنگ که هنرمند تصور می‌کند ممکن است تنها فردی در نمایشگاه باشد که قادر به درک شخصیت و اثر اوست. بله! عشق در یک نگاه! اما همیشه لحظات خوش، زود می‌گذرند و این زن ناگهان میان جمعیت بازدیدکنندگان ناپدید می‌شود. نقاش با خود کلنجار می‌رود تا او را صدا بزند اما خویشتن‌داری مانع از این کار می‌شود و در نهایت پشیمان می‌شود که او را صدا نکرده. با خودش خیال می‌کند که در شهری با میلیون‌ها آدم سرگردان، دیگر هرگز او را نخواهد دید. ولی به لطف دست تقدیر، به طرز معجزه‌آسایی او را هنگامی که در انتظار آسانسور در یک ساختمان اداری ایستاده است، دوباره ملاقات می‌کند. اینجا دیگر مطمئن است که خداوند، عقد او را با دختر گیسوبلوطی در آسمان‌ها بسته. این آغاز، موجب پدیدآمدن جریاناتی‌ست که خودتان در کتاب خواهید خواند.

اما بعد:

از این مقدمه توقع داستان عاشقانه دارید؟ تا حدودی توقعتان برطرف خواهدشد؛ اما این همه‌ی ماجرا نیست. همین‌قدر از داستان را لو بدهم که باید منتظر رگه‌هایی از «جنایت» در داستان باشید. علاوه بر این، عشقی وسواسی، پریشانی روان، شک و تردید عمیق و وحتشناک و... نیز چیزهایی‌ست که ساباتو برای شما در این اثر کنار گذاشته.

اقتباس‌های سینمایی از رمان تونل (اگر حوصله‌ی خواندن این کتاب کم‌حجم را نداشتید:)

تونل (۱۹۵۲)، به کارگردانی لئون کلیمووسکی، با بازی لورا هیلداگو و کارلوس تامپسون.

تونل (۱۹۷۷، فیلم تلویزیونی)، به کارگردانی خوزه لوئیس کوئردا

تونل (۱۹۸۸) به کارگردانی آنتونیو دروو، با بازی جین سیمور و پیتر ولر.

وسوسه مارتین (۱۹۹۰)، به کارگردانی الکساندر پین. اقتباسی کمیک از تونل برای پروژه تز مدرسه فیلم او