کتاب مجمع ‌الجزایر گولاگ

هنگامی که پای به زندان گذاشتید، باید تنتان برای آن گرمی شیرین زندگی‌ای که پشت سر گذاشته‌اید، نلرزد. در همان آستانه‌ زندان باید به خودتان بگویید: زندگی‌ام کمی زود پایان یافته است، اما هیچ کاری در این زمینه از دستم بر نمی‌آید. هرگز دیگر روی آزادی را نمی‌بینم. امروز یا کمی دیرتر، محکوم به مرگ هستم اما هر چه دیرتر شود، بدتر است و هر چه زودتر باشد نیکوتر است. دیگر چیزی از مال دنیا ندارم. آنان که گرامی‌شان می‌دارم، از لحاظ من مُرده‌اند و من هم، از لحاظ ایشان در حکم مرده‌ام. از امروز، تنم دیگر به هیچ دردم نمی‌خورد و بر من بیگانه است. تنها روح و وجدانم برای من گرامی مانده است و از دریچه چشمم، قدر و منزلت از کف نداده است.

کتاب مجمع الجزایر گولاگ در سال 1366 توسط آقای عبدالله توکل ترجمه و انتشارات صدا و سیما آنرا منتشر کرد. نسخه چاپ شده کتاب به راحتی در دسترس نیست. نویسنده کتاب مجمع‌ الجزایر گولاگ آقای الکساندر سولژنیتسین در طول جنگ جهانی دوم به ارتش اتحاد شوروی پیوست، اما کمی بعد در نامه‌ای خصوصی از ژوزف استالین انتقاد کرد. این انتقاد باعث شد سولژنیتسین به هشت سال کار در اردوگاه کار اجباری محکوم شود و بعد از آن هم تبعید شد و سختی‌های بسیاری کشید اما سعی کرد تمام دیده‌ها و شنیده‌های خود را در ذهن ثبت کرده و در قالب کتابی منتشر نماید.

اولین بار خلاصه کتاب را در پادکست بی‌پلاس علی بندری گوش دادم و بسیار علاقه‌مند شدم تا نسخه کامل کتاب را مطالعه کنم. با مشقت فراوان و قیمتی گزاف کتاب را پیدا کردم. در این کتاب اتفاقاتی توصیف می‌شود که از دایره درک ما خارج است. اتفاقاتی که برای باور آنها باید چندین و چندبار آنها را در ذهن مرور کنید و بُعد انسانی خودتان را کنار گذاشته تا بتوانید این حجم از رذالت را تصویرسازی نمایید!

کلمه گولاگ مخفف شده از اداره مرکزی اردوگاه‌های تنبیهی است. حال استفاده از کلمات مجمع الجزایز گولاگ به عنوان نام کتاب در این جهت بوده تا خواننده ذهنیتی از تعدد این اردوگاه‌ها داشته باشد. گولاگ‌ها در جهت تنبیه مدرن کارگران سرکش در سیستم سوسیالیستی شوروی احداث گردید اما پس از مدتی پذیرای اکثریت جامعه شد! سال‌هایی که در کشور شوروی و با رهبری استالین انسان‌ها با وحشیانه‌ترین روش‌ها شکنجه شده و با دلایل واهی به اردوگاه‌های کار اجباری گسیل می‌شدند. دوره‌ای که در آن زندانیان طعمه حیوانات درنده باغ وحش‌ها می‌شدند و هیچ‌کس حق اعتراض نداشت. دیکتاتوری استالین در حال نابودی انسانیت بود. حدود 18 میلیون نفر وارد گولاگ (اردوگاه‌های کار اجباری شوروی) شدند. طبق اسناد رسمی حدود 1 میلیون و 600 هزار نفر در این اردوگاه‌ها کشته شدند. در این کتاب از لحظه دستگیری اشخاص تا شکنجه و فرستادن آنها به اردوگاه و … به تفصیل سخن گفته می‌شود و این توصیفات آنقدر دقیق است که شما را در آن لحظات قرار خواهد داد.