مری بارا؛ ناجی جنرال موتورز

قرن بیستم با تحولاتی در صنعت خودروسازی همراه بود. در میان همه شرکت های خودروسازی، یک شرکت موفق هم تراز با شرکت خودروسازی فورد در گوشه ای از کشور آمریکا متولد شد که در طول صده بیستم تبدیل به یکی از ابرکمپانی ها در عرصه خودروسازی شد. این شرکت تویوتا، هیوندای یا بنز نبود، این شرکت، غول خودروسازی دنیا، یعنی شرکت جنرال موتورز بود که با طی نمودن فراز و نشیب های طولانی در طول سالهای متمادی توانست خودروهای بیشماری به جهانیان عرضه کند. دراین مقاله ای از الیگ سعی کرده ایم، راجب تاریخچه، فعالیت ها و برندهای زیر مجموعه شرکت خودروسازی جنرال موتورز به شما اطلاعات دهیم. با ما تا آخر این مقاله همراه باشید.

تولد شرکت خودروسازی جنرال موتورز

نقطه عطف و جرقه تولد شرکت خودروسازی جنرال موتورز به سال ۱۹۰۸ برمیگردد. دراین سال فردی به اسم ویل دورانت شرکتی تحت نام جنرال موتورز با همکاری چارز استوارت مات (شهردار فلینت ایالت میشیگان در دورهای ۵۰ و ۵۵ام) و فردریک اسمیت (یکی از بنیان‌گذاران اولدزمبیل سابق و مدیر اتحادیه خودروسازان مجوزدار) تأسیس کرد. در همین سال بود که شرکت خودروسازی جنرال موتورز توانست برندی تحت نام اولدزمبیل را  به قیمت ۵ میلیون دلار خریداری کند.

این شرکت از ابتدای تأسیس خود به عنوان یک هلدلینگ فعالیت میکرد و اولین برند زیر مجموعه آن برند بیوئیک است که در آن زمان توسط ویل دورانت خریداری شده بود.

گسترش هلدینگ جنرال موتورز

شرکت جنرال موتورز در سالهای اولیه خود پیشرفت بسیار خوبی را تجربه کرد. آقای ویل دورانت برای اینکه هلدینگ را گسترش دهد به فکر خرید برندهای دیگر شد و سراغ برندهای مشهوری چون اولدز موتور ورکس، کادیلاک، المور، ولک، کارترکا، اوکلند (پونتیاک)، رپید موتور و ریلاینس رفت البته همه این برندها تا سال ۱۹۱۰ به زیرمجموعه های جنرال موتورز تبدیل شدند.

مدتی نگذشت که ویل دورانت پا را فراتر گذاشت و برای خرید شرکت فورد موتور اقدام کرد اما برای خرید این شرکت باید پول زیادی می پرداخت، او تمام پول خود را جمع آوری کرد اما دو میلیون دلار دیگر نیز لازم داشت، بنابراین اقداماتی در این جهت انجام داد ولی نهایتا شرکت با ورشکستگی مواجه شد. هیئت مدیریت جنرال موتورز به خاطر این کار ویل دورانت، رأی بر اخراج او از شرکت صادر کرد و در نهایت ویل دورانت را از شرکت اخراج کردند.

آلفرد سلون را جایگزین دورانت شد. آقای سلون توانست در دوران مدیریت خود، نوآوری‌های جدیدی مثل ایجاد بازار برای خودروهای دست‌دوم، ایجاد سیستم قیمت‌گذاری خودروها براساس مدل و سال تولید، استفاده از ترموستات برای کنترل سامانه خنک‌کننده برای اولین بار در خودروهای تولیدی خود و ایجاد بخش "هنر و رنگ" یا همان بخش طراحی خودرو در شرکت‌های امروزی را در جنرال‌موتورز انجام داد.

در سال ۱۹۴۰ میلادی شرکت جنرال موتورز، تولید ۲۵ میلیون خودروی خود را جشن گرفت اما تولیدات این خودرو به حدی رشد کرد که تا سال ۱۹۶۷ از مرز ۱۰۰ میلیون خودرو در سال گذشت، شرکت همچنان به رشد خود ادامه می داد تا اینکه در سال ۱۹۸۰ یکی از بزرگترین اشتباهات خود را مرتکب شد.

بزرگترین اشتباه شرکت خودروسازی جنرال موتورز چی بود؟

در سالهای پایانی دهه ۱۹۸۰ و شروع ۱۹۹۰، شرکت اقدام به بازسازی کارخانه های خود در سراسر جهان کرد، این اقدام ۴ سال زمان برد و ۴۰ میلیارد دلار هزینه برداشت که در نتیجه باعث شد شرکت نخستین و بزرگترین افت مالی خود را تجربه کند. این تجربه فقط افت مالی نداشت، بلکه باعث شد رقیب سرسخت و قدرتمندی چون تویوتا نادیده گرفته شود.

از آن پس، تویوتا و سپس فولکس واگن مقام نخست خودروسازی را از جنرال موتور گرفتند و او را در رده سوم خودروسازی جهان قرار دادند. این بزرگترین اشتباه شرکت خودروسازی جنرال موتورز بود.

جنرال موتورز، در ژوئن سال ۲۰۰۹ با ۱۰ میلیارد دلار زیان اعلام ورشکستگی کرد. روند صعودی زیان‌دهی این شرکت از سال ۲۰۰۶ آغاز شده بود و در پی بحران سال ۲۰۰۸ با کاهش فروش ناشی از رکود بازارهای مالی و افزایش قیمت سوخت به اوج خود ‌رسید. دولت آمریکا برای طرح نجات گروه خودرو‌سازی جنرال موتورز برابر با ماده ۱۱ قانون ورشکستگی آمریکا با خرید ۶۰ درصد از سهام این شرکت درخواست کرد تا این شرکت تحت حمایت و پشتیبانی دولت قرار گیرد.

 این شکست بزرگ باعث از بین رفتن بیش از ۳۵ هزار فرصت شغلی شود. یکی دیگر از بحران‌های بزرگی که این شرکت پشت سر گذاشته در دهه ۱۹۷۰ میلادی بوده است. این شرکت در پی بحران گرانی سوخت گاز و غلبه ورود برندهای شرکت‌های خودرو‌سازی خارجی مانند تویوتا و هوندا انحصار فروش در بازار داخلی خود را از دست داد و با بی‌توجهی به زنگ خطر ورود رقبا بیشترین ضربه را به آینده خود وارد ‌کرد. بسیاری شکست این غول خودرو‌سازی در آن برهه را نوعی غرور ناشی از موفقیت آن می‌دانند. مدیران جنرال موتورز به دلیل فروش بالا در آمریکا فکر می‌کردند که آمریکایی‌ها همیشه به آنها وفادار خواهند بود و بدون هیچ گونه نوآوری در طراحی‌ها و بی‌توجهی به نیاز مشتریان رویکرد‌های خودخواهانه خود در GMرا دنبال می‌کردند. درپی همه این بحران ها و رکود پیش‌امده برای جنرال موتورز، هیئت مدیره این شرکت در سال 2014 تصمیم گرفت مری بارا، بانویی که در سمت های مختلف خود در این شرکت، شایستگی خود را نشان داده و به اثبات رسانده بود را در سمت مدیرعاملی جنرال موتورز قرار دهد.

مری بارا؛ نخستین بانو در منصب ریاست در صنعت خودروسازی

مری سال ۱۹۸۰ به برنامه آموزشی جنرال موتورز ملحق شد. اولین شغلش پس از فارغ‌‌‌التحصیلی از دبیرستان، نظارت بر گلگیرها و کاپوت‌‌‌ها در شرکت پونتیاک (زیرمجموعه جنرال‌موتورز) بود. او کار می‌کرد تا مخارج دانشگاهش را بپردازد. پس از پایان دانشگاه و دوره آموزشی جنرال موتورز در رشته مهندسی برق و الکترونیک در سال ۱۹۸۵، کارش را به عنوان مهندس ارشد در پونتیاک ادامه داد. استعداد او در رهبری باعث شد جنرال موتورز، او را برای تحصیل در رشته MBA در دانشگاه استنفورد بورسیه کند.

بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۹، در چند جایگاه مدیریتی مشغول به کار شد و نهایتا در سال ۲۰۰۳، مدیریت یکی از کارخانه‌‌‌ها را بر عهده گرفت. بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۱، در حالی که پایبندی او به ترویج فرهنگ سازمانی سالم، شهره خاص و عام شده بود، به عنوان معاون منابع انسانی بین‌المللی انتخاب شد. او برای آنکه نشان دهد بوروکراسی در جنرال موتورز تا چه حد مضحک است، قوانین پوشش شرکت را که چند صفحه بود، در یک جمله خلاصه کرد: «لباس مناسب بپوشید.» این اقدام سر و صدای زیادی میان رهبران جنرال موتورز که تعاریفشان از لباس مناسب با کارکنان فرق داشت، به پا کرد. مری اما بعدها در مصاحبه‌‌‌ای به بیزنس اینسایدر گفت: «می‌‌‌خواستم مسوولیت قوانین را بپذیرند و بدانند که خودشان باید مسوولیت رهبری تیمشان را بر عهده بگیرند.» مری باز هم از نردبان پیشرفت بالا رفت و در جایگاه‌‌‌های مهم بین‌المللی فعالیت کرد. تا اینکه در سال ۲۰۱۳، شرکت جنرال موتورز اعلام کرد که مری بارا، جانشین مدیرعامل وقت، «دن آکرسون» خواهد شد. او از سال ۲۰۱۴ تا به امروز، سکان یکی از کشتی‌‌‌های بزرگ عرصه کسب و کار را در دست داشته و به دستاوردهای متعددی دست یافته است. او کسی بود که توانست شرکت را از بزرگ‌ترین ورشکستگی تاریخش نجات دهد و آن را به یک کسب و کار با سودآوری بالا تبدیل کند.

زمانی که او و شرکتش زیر بار انتقادات مجلس سنا در رابطه با مسائل ایمنی قرار گرفتند، او توانست بحران را به خوبی مدیریت کند. مری همچنین سیاست‌های شرکت را طوری تغییر داد تا به توانمندسازی کارکنان کمک کند. به این ترتیب کارمندها می‌توانستند اشتباهات و مشکلات را در پایین‌‌‌ترین سطوح، گزارش دهند. او چشم‌‌‌اندازی ترسیم کرد که تا سال ۲۰۳۵، جنرال موتورز، فقط خودروی الکتریکی تولید کند. او پردرآمدترین مدیرعامل در صنعت خودروسازی است و یکی از ۱۰۰ زن قدرتمند مجله فوربز است.

اما چه چیزی باعث شد مری بارا به این جایگاه برسد؟

او این موفقیت‌ها را مدیون ویژگی‌‌‌هایی است که باعث شدند از ده‌‌‌ها فردی که پتانسیل مدیرعامل شدن را داشتند، یک  سر و گردن بالاتر باشد. به چند نمونه از برجسته‌ترین ویژگی‌های مری بارا اشاره می‌کنیم.

۱- ترسیم چشم‌‌‌اندای شفاف درباره آینده

یکی از مهارت‌‌‌های استثنایی مری، «ترسیم و توضیح چشم‌‌‌انداز» است. او دنیایی را ترسیم کرده، «بدون تصادفات برای نجات جان‌‌‌ها»، «بدون تولید کربن تا نسل‌‌‌های آینده وارث سیاره سالم‌‌‌تری شوند»، و «بدون ازدحام تا مشتری‌‌‌ها دارایی ارزشمند خود، یعنی زمان را دوباره به دست آورند.» چشم‌‌‌انداز یک مدیرعامل در صورتی تاثیرگذار است که یک رسالت یا هدف را شامل شود، هدفی که ارزش جنگیدن داشته باشد و از منافع مالی فراتر رود. مری در مصاحبه‌‌‌ای با پادکست مجله کسب و کار هاروارد در این‌باره گفته بود:«ما معتقدیم که باید در قبال محیط‌زیست، درست‌ترین کار را انجام دهیم؛ الان تکنولوژی‌‌‌اش را داریم. کارکنان ما نسبت به این چشم‌‌‌انداز، هیجان دارند و دوست دارند بخشی از آن باشند چون می‌‌‌خواهند مطمئن شوند برای شرکتی کار می‌کنند که نه تنها در کل در مسیر درستی است، بلکه در قبال محیط‌زیست و نسبت به مقوله ایمنی، هم برای فرزندان خود و هم برای نسل‌‌‌های آینده، کار درست را انجام می‌دهد.» این آینده روشن و هدفمند، تحول و‌گذاری آشکار از دوران سیاه شرکت در سال ۲۰۰۹ است؛ دورانی که شرکت با یک سقوط مالی مواجه شد. رهبری او شرکت را در مسیر جدیدی قرار داد تا هم افراد، آن گذشته را پشت سر بگذارند و هم صنعت خودروسازی، به سوی آینده‌‌‌ای روشن و پایدار حرکت کند.

۲- رهبری از زوایای مختلف

مری طی سال‌های فعالیتش، سِمت‌‌‌های متعددی در جنرال موتورز داشته است. به همین علت، کسب و کار و افراد را مثل کف دستش می‌‌‌شناسد. همین باعث شده نسبت به سایر افرادی که ممکن بود مدیرعامل شرکت شوند، به‌خصوص نسبت به گزینه‌‌‌های احتمالی خارج از سازمان، یک مزیت رقابتی داشته باشد. او چه زمان استفاده از استدلال‌‌‌های مهندسی، چه هنگام به‌کارگیری مهارت‌‌‌های مدیریتی یا ساده‌‌‌سازی فرآیندهای تولید یا استفاده از تجربیاتش در منابع انسانی، در هر حالی سازمان را از زوایای مختلف رهبری می‌کند. این به او اجازه می‌دهد که با یک ذهنیت چندوجهی به حل مشکلات بپردازد. مری از نظر تعامل با کارکنان و ایجاد یک فرهنگ سازمانی فوق‌‌‌العاده نیز از مزیت‌‌‌هایی برخوردار است چون هیچ کس نیست که او نتواند درکش کند. او در این‌باره گفته: «اولین شغلی که در جنرال موتورز داشتم، کنترل کیفیت خط مونتاژ بود. کارم این بود که فاصله میان گلگیر و درب موتور را چک کنم. یک تخته یادداشت و یک چیزی شبیه خط‌کش داشتم. در یک مقطع دیگر، کارم بررسی مشاغل بود. باید هر ساعت، ۶۰ شغل را ارزیابی می‌کردم. چنین شغلی به تو یاد می‌دهد برای همه افرادی که کاری انجام می‌دهند ارزش قائل باشی». او دست در هر کاری داشته، از کارگری تا مدیریت. این باعث شده در تصمیماتش، در وهله اول افراد را در نظر بگیرد چون می‌تواند خودش را جای تک تک آنها بگذارد. او می‌‌‌داند هر یک از آنها چقدر سخت کار می‌کنند و چه سهمی در موفقیت شرکت دارند.

۳- خدمت‌‌‌گزاری به‌عنوان یک چهره الهام‌‌‌بخش

باراک اوباما در سخنرانی‌‌‌ای در سال ۲۰۱۴ گفت: «مری بارا نمود وجدان کاری قدرتمند و وسعت رویاهای ماست.» این حسی است که همه کارکنان جنرال موتورز دارند. افراد درون شرکت، او را می‌‌‌ستایند چون او نمونه بارزی است که نشان می‌دهد سخت‌کوشی و از خودگذشتگی، شما را به کجا می‌‌‌رساند. به‌‌‌علاوه، با نگاهی به او متوجه می‌‌‌شوید که در جنرال موتورز، فرصت‌‌‌های بی‌شماری برای رشد وجود دارند، البته برای کسانی که پا پیش می‌‌‌گذارند و قابلیت‌‌‌های رهبری خود را نشان می‌دهند. علاوه بر این‌‌‌ها، مری به شرکت جانی دوباره بخشیده است. در سال ۲۰۰۹، وقتی جنرال موتورز در آستانه ورشکستگی بود، اکونومیست در مقاله‌‌‌ای نوشت: «هیچ کس باور ندارد که جنرال موتورز بتواند به دوران طلایی‌‌‌ و شکوه سابقش بازگردد.» اما در سال ۲۰۲۱، این اظهارات دیگر معتبر نبودند، به دلیل رشد ۱۰۳‌درصدی درآمد در سه ماه دوم سال در مقایسه با همان بازه در سال قبل و البته به لطف رهبری و چشم‌‌‌انداز دقیق مری بارا.

سی‌‌‌ان‌‌‌بی‌‌‌سی در نوامبر ۲۰۲۰ در گزارشی به نقل از جنرال موتورز اعلام کرد که این شرکت در حال افتتاح ۳‌هزار جایگاه شغلی است تا چشم‌‌‌انداز مری به حقیقت بپیوندد. در همان سال، بیشترین سهم بازار در صنعت خودروسازی آمریکا متعلق به این شرکت بود. این نشان‌‌‌دهنده میزان رشد شرکت از زمان ورشکستگی بود.

 4-مهندسی با یک گوی شیشه‌‌‌ای

مری بارا که ذاتا یک مهندس است، همیشه به دنبال راه‌‌‌هایی برای بهبود شرایط و رفع چالش‌هاست. انگار که از زمان تولد، یک گوی شیشه‌‌‌ای در دی‌‌‌ان‌‌‌ای او نهفته و قابلیت پیش‌بینی اتفاق‌‌‌های بعدی و بهره‌‌‌گیری از فرصت‌‌‌ها در خونش است. او می‌‌‌گوید: «به عنوان رئیس و مدیرعامل جنرال موتورز، حالا یک فرصت و مسوولیت منحصر به فرد در اختیار دارم که از نگرش مهندسی خود برای بهبود وضع جهان در مقیاسی بزرگ‌تر استفاده کنم.» او می‌‌‌گوید که ماشین‌‌‌ها، زندگی‌‌‌اش هستند. به باور او، ماشین‌‌‌ها نماد آزادی‌‌‌اند که انقلابی در جوامع به پا کرده‌‌‌اند و حالا پس از گذشت بیش از یک قرن، او فرصتی دیده تا دوباره جامعه را دگرگون کند. جنرال موتورز، یکی از موفق‌‌‌ترین شرکت‌های خودروسازی جهان و دارای برندهای محبوبی مثل شورولت و کادیلاک است.

 5-چشم‌‌‌انداز جسورانه

سال ۲۰۲۱، جنرال موتورز دو هدف تجاری خود را اعلام کرد: دو برابر شدن درآمد تا ۲۰۳۰ و سبقت از تسلا به عنوان رهبر تولید خودروهای برقی. به نظر می‌رسد که مری قابلیت تحقق این اهداف را دارد. اگر ایلان ماسک، شاه عرصه خودروهای برقی است، مری نیز رهبری شورشی است که در حال شارژ کردن ماشینش به سمت قصر شاه است و آماده است که تاج و تخت را از ایلان ماسک بگیرد. او قابلیت‌‌‌های رهبری لازم را داراست و اگر تنها یک چیز را در مسیر حرفه‌‌‌ای خود ثابت کرده باشد، این است که نباید قابلیت‌‌‌هایش را دست کم گرفت.

مری بارا، مدیرعامل کمپانی جنرال‌موتورز آمریکا موفق شد در مدت پنج سالی که سکان امور این کهنه خودروساز آمریکایی را در دست دارد، آن را به بزرگ‌ترین خودروساز ایالات‌متحده بدل کند.