دفترکل توزیع شده چیست

به طور کلی دفترکل توزیع شده DLT مخفف distributed ledger یک سیستم دیجیتالی برای ثبت و ذخیره تراکنش های مختلف در سرار جهان است. دفتر کل توزیع شده، یک تکنولوژی جدید و در حال تکامل است که از آن برای ثبت و به اشتراک‌گذاری اطلاعات در پایگاه داده استفاده می‌شود. در این رویکرد جدید، هر کدام از کاربران شبکه، یک نسخه از دفتر کل را با اطلاعات کاملاً یکسان در اختیار دارند. کاربران شبکه، همانند سرورهای کامپیوتری توزیع‌شده هستند که در سراسر جهان برای فعالیت در شبکه همکاری می‌کنند؛ به این کاربران، نود (Node) هم گفته می‌شود. این فناوری دارای یک پایگاه داده امن است؛ یعنی به محض اینکه اطلاعات ذخیره شوند، امکان حذف کردن آن‌ها وجود نخواهد داشت. در این سیستم، به جای اینکه داده‌ها فقط برروی یک سرور مجزا ثبت شوند، در چندین سرور مختلف ذخیره می‌شوند؛ بنابراین عبارت توزیع شده برگرفته از همین ساختار سیستم است.
در بعضی از مقاله‌ها، دفتر کل توزیع شده را معادل بلاکچین معرفی کرده‌اند و به همین دلیل، گاهی تعاریفی که از این دو فناوری شده است، باهم هم‌پوشانی دارند؛ در حالی که بلاک‌چین، فقط یکی از انواع DLT است.

دفترکل توزیع شده چه کاربردی دارد

کاربردهای دفتر کل توزیع شده، فراتر از آن چيزی است که فکرش را بکنید‌؛ با به وجود آمدن این فناوری، انقلابی در تکنولوژی به پا شد و در عرصه‌های زیادی مطرح شده و قابل‌استفاده است. در تمامی زمینه‌ها و صنایعی که با داده سروکار دارند، می‌توان از دفتر کل توزیع شده استفاده کرد؛ برای مثال در زمینه بهداشت، با استفاده از فناوری دفتر کل توزیع شده می‌توان اطلاعات پزشکی و سوابق بیماران را درج و ثبت کرد.

در ادارات اسناد و املاک، می‌توان در دفتر کل توزیع شده اطلاعات مربوط به خرید و فروش را ذخیره کرد یا حتی اداره ثبت احوال هم می‌تواند از این فناوری برای ثبت اسامی و شماره‌های ملی بهره ببرد.

بانک‌ها، اداره برق، شرکت‌های پست یا حمل و نقل و خیلی از صنایع و شرکت‌های دیگر، می‌توانند برای ثبت و ذخیره اطلاعات مربوط به کار خود از دفتر کل توزیع شده استفاده کنند.
بنابراین نمی‌توان کاربرد دفتر کل توزیع شده را در یک زمینه محدود کرد؛ چون همان طور که متوجه شده‌اید، کاربردهای این تکنولوژی بسیار نامحدود است.

دفترکل توزیع شده چگونه کار میکند

با توجه به مفهوم این تکنولوژی جدید، می‌توان فهمید که دفتر کل توزیع شده دارای سیستمی است که اطلاعات آن، در سرورهای مختلفی درج و ثبت می‌شود؛ بنابراین DLT دارای یک سیستم قوی است که با مشکلات و محدودیت‌های ساختارهای سنتی مقابله می‌کند. همان طور که قبلا گفته شد این دفاتر کل توزیع شده، توسط اشخاصی که نود نامیده شده‌اند کنترل و نگهداری می‌شوند؛ تراکنش‌هایی که در شبکه اتفاق می‌افتند، توسط همین اشخاص پردازش می‌شوند و حتی آن‌ها، در مورد توسعه پایگاه داده تصميم می‌گیرند. فناوریDLT برای اینکه از داده‌ها به صورت ایمن نگهداری کند، از رمزنگاری استفاده می‌کند؛ در این فرایند، داده‌ها به طور محرمانه تغییر می‌کنند و بعد به مقصد می‌رسند. با این کار دیگر اشخاص ثالث نمی‌توانند داده‌ها را مشاهده کنند؛ این سیستم با داشتن کلیدها و امضای رمزنگاری‌شده باعث شده است که فقط کاربرانی که‌ احراز هویت شده‌اند بتوانند به این داده‌ها دسترسی داشته باشند. کلیدهای رمزنگاری به دو صورت خصوصی و عمومی توليد می‌شوند؛ مجوز دسترسی به موجودی کیف پول، توسط کلید خصوصی داده می‌شود و شما بدون این کلید نمی‌توانید به دارایی‌های خود دسترسی داشته باشید. توجه داشته باشید، حفظ امنیت این کلید بسیار مهم است؛ چون اگر شخصی کلید خصوصی شما را داشته باشد، به راحتی می تواند به کیف پولتان دسترسی داشته باشد. کلید عمومی، آدرس کیف پول دارایی دیجیتال شما است که می‌توانید با دیگران آن را به اشتراک بگذارید؛ خوب است بدانید که اگر شخصی کلید عمومی شما را بداند، به این معنا نیست که می‌تواند به کلید خصوصی هم دست پیدا کند.

نمونه‌های موفق به‌کارگیری DLT

· در سال ۲۰۲۰، بانک مرکزی سنگاپور(MAS) از یک شبکه DLT برای تسهیل پرداخت‌های بین‌المللی استفاده کرد. این شبکه به آن‌ها کمک کرد تا هزینه‌های پرداخت‌های بین‌المللی را کاهش داده و سرعت آنها را افزایش دهند.

· درسال ۲۰۲۱، شرکت Walmart از فناوری DLT برای بهبود ردیابی محصولات غذایی خود استفاده کرد. این کار به والمارت کمک کرد تا محصولات فاسد را زودتر شناسایی کند و از انتشار بیماری‌های ناشی از غذا جلوگیری نماید.

· در سال ۲۰۲۲، شرکت Merck از فناوری دفتر کل توزیع شده برای ذخیره و به اشتراک‌گذاری سوابق پزشکی بیماران خود استفاده کرد. این‌کار به آن‌ها کمک کرد تا مراقبت‌های بهداشتی را برای بیماران خود شخصی‌سازی کرده و خطر خطاهای انسانی را کاهش دهند.

دفتر کل توزیع شده به‌عنوان زیرساخت اصلی فناوری بلاکچین شناخته می‌شود. امروزه کاربرد DLT در جوامع جهانی برای ثبت داده‌ها و اطلاعات، بسیار مثمر ثمر خواهد بود و افزایش سرعت، کاهش هزینه و شفافیت فرایندها را برای امور مختلف به ارمغان می‌آورد.