پیوند خوشنویسان با شخصیت مبارک امیرالمومنین علی(ع)

شخصیت جذاب علی بن ابی‌طالب در آثار هنری هنرمندان بسیاری از کشورهای مختلف جهان به عنوان موضوع یا مضمون اصلی تولید اثر دستمایه کار نقاشان، خوشنویسان، فیلم‌سازان، خوانندگان، آهنگسازان و… بوده‌ است.

بیشترین آثاری که در این زمینه تولید شده‌اند مربوط به کشورهای شیعه‌نشین مثل: ایران، عراق، سوریه، لبنان است که هنرمندان ایرانی نقشی غیرقابل مقایسه با هنرمندان کشورهای دیگر در این زمینه داشته‌اند.

علی بن ابی‌طالب(علیه السلام) مشهور به امام علی و امیرالمؤمنین در ۱۳ رجب سال ۲۳ قبل از هجرت - ۲۱ رمضان سال ۴۰ق، امام اول همهٔ مذاهب شیعه، صحابی، راوی، کاتب وحی و چهارمین خلیفه از خلفای راشدین نزد اهل سنت است.

وی همچنین پسرعمو و داماد پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم)، همسر حضرت فاطمه(سلام الله علیها)، پدر و جدِّ یازده امام شیعه است. پدر او ابوطالب و مادرش فاطمه بنت اسد بودند. به گفته عالمان شیعه و بسیاری از علمای اهل سنت، در کعبه زاده شد و نخستین مردی بود که به پیامبراسلام(صلی الله علیه وآله وسلم) ایمان آورد. از نظر شیعه، علی(علیه السلام) به فرمان خدا و تصریح پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم)، جانشین بلافصل رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) است.

تقدیس نام امام علی(علیه السلام) در هنر خوشنویسی و دیگر هنرهای تجسمی و سمعی و بصری همیشه مورد عنایت و توجه و سعادت هنرمندان شیعی بوده است.

تولید اثر در ستایش ائمه اطهار، از دیرباز یکی از دغدغه‌های هنرمندان متعهد بوده.دغدغه‌ای که در زمانهای مختلف به شکلهای کاشی معرق، نقاشی، پوستر، صنایع دستی و یا هر هنر تجسمی دیگری بروز یافته است.

نام مبارک علی در  هنر خوشنویسی
هنرمندان در دوران مختلف بنا به پیشرفت هنر آن زمان و با ابزارهای موجود تمام تلاش خود را به کار می‌گرفتند تا بهترین آثار را برای ائمه تولید کنند. این آثار معمولا یا در حرمهای این بزرگواران استفاده می‌شد یا از آنها در موزه‌های دینی نگهداری می‌شد.

فضایل زیادی برای سلطان اولیا، دُرّ هل عطا، مهر برج اِنّما، شهسوار لافتا، پیشوای انبیا، عروة الوثقی، کلمة‌الحسنی، سیدالاوصیا، رکن الاولیا، آیت الله العظمی، خیرالمومنین، امام المتقین، اول العابدین، حبل الله المتین، لنگر آسمان و زمین، وجة الله، عین الله، نور الله، سرالله، اوذن الله، روح الله، باب الله، سیف الله، عبدالله، اسدلله الغالب، علی ابن ابی طالب، امیرالمومنین علی(علیه السلام) برشمرده‌اند؛ پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) در یوم الدار او را به عنوان وصی و جانشین خود برگزید. او هنگامی که قریش قصد کشتن پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) را داشتند، در بستر پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله وسلم) خوابید تا پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) بتواند مخفیانه به مدینه هجرت کند.

پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) عقد اخوت خود را با علی ابن ابیطالب بست. بنابر منابع شیعه و برخی منابع اهل سنت، حدود ۳۰۰ آیه از قرآن کریم، درباره فضایل وی است مانند آیه مباهله، آیه تطهیر، آیه ولایت و برخی دیگر از آیات که بر عصمت وی دلالت دارد.

حضرت علی(علیه السلام) در همه غزوات پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله وسلم) به جز جنگ تبوک شرکت داشت. در غزوه تبوک پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) علی(علیه السلام) را به جانشینی خود در مدینه گماشت. امام علی(علیه السلام) در غزوه بدر، تعداد زیادی از مشرکان را به هلاکت رساند، در غزوه احد از جان پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) محافظت کرد، در غزوه خندق با کشتن عمر بن عبدود جنگ را خاتمه داد و در غزوه خیبر، با کندن درِ بزرگ قلعه خیبر، جنگ را به سرانجام رساند.

پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) پس از انجام تنها حج خود، پس از نزول آیه تبلیغ، مردم را در منطقه غدیر خم جمع کرد؛ سپس خطبه غدیر را خواند و دست امام علی(علیه السلام) را بلند کرد و فرمود «هر که من مولای او هستم، علی نیز مولای اوست، خدایا دوست بدار آن‌که او را دوست دارد و دشمن او را دشمن بدار.» پس از آن، برخی صحابه مانند عمر بن خطاب به امام علی(علیه السلام) تبریک گفتند و او را با لقب امیرالمومنین خطاب کردند. بنابر نظر مفسران شیعه و برخی از اهل سنت، آیه اکمال در همین روز نازل شده است. به باور شیعیان، عبارت من کنت مولاه فعلیٌ مولاه که توسط پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) در روز غدیر گفته شد، به معنای تعیین جانشینی پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) است.

علی بن ابی‌طالب(علیه السلام) همواره از سوی شیعیان، جایگاه و منزلت ویژه‌ای داشته و پس از پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم)، بهترین، باتقواترین و عالم‌ترینِ انسان‌ها و جانشین برحق حضرت محمد(صلی الله علیه وآله وسلم) بوده است. بر این اساس برخی از صحابه از همان زمان حیات پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله وسلم)، پیروان علی(علیه السلام) و دوستداران وی یعنی شیعه دانسته‌ می‌شده‌اند.

شیعیان کسانی هستند که امام علی(علیه السلام) را جانشین بلافصل پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) از سوی خدا می‌دانند؛ در برابر اهل‌ سنت، جانشینی پیامبر را حاصل انتخاب مردم می‌دانند.

هاینس هالم (Heinz Halm)، اسلام‌شناس آلمانی، زاده۱۹۴۲م. گفته است: به باور شیعیان، به خلافت رسیدن امام علی(علیه السلام)  در ۱۹ ذی‌الحجه سال ۳۵ هجری قمری، اجرای دیرهنگام قراری بود که طبق آن، پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) در چند موقعیت و به‌خصوص در غدیر خم، او را به عنوان جانشین خود و امام امت اسلامی برگزیده بود.

به اعتقاد شیعه، عبارت مَن کُنتُ مَولاه فَعَلیٌ مَولاه ترجمه: هر کس من مولای او هستم علی مولای اوست که توسط پیامبر در روز غدیر گفته شد، تعیین جانشینی پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) است؛ چرا که حاضران در غدیرخم به علی بن ابی‌طالب(علیه السلام) تبریک گفتند و او را با لقب امیرالمومنین(علیه السلام)  خطاب کردند.

بر اساس این عقیده، علی(علیه السلام) تنها خلیفه برحق است و عنوان «امیرالمؤمنین» تنها شایسته اوست و حکومت کوتاه‌مدت وی تنها حکومت مشروعی است که امت اسلامی از زمان رحلت پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) تجربه کرده است.

علی بن ابی‌طالب(علیه السلام) ، جمعه ۱۳ رجب سال ۳۰ عام الفیل (۲۳ سال قبل از هجرت) در مکه و داخل کعبه متولد شد. ولادت وی در کعبه را عالمان شیعه از جمله شیخ صدوق، سید رضی، شیخ مفید، قطب راوندی، ابن شهرآشوب و بسیاری از عالمان اهل سنت مانند حاکم نیشابوری، حافظ گنجی شافعی، ابن جوزی حنفی، ابن صباغ مالکی، حلبی و مسعودی، متواتر می‌دانند.

علی(علیه السلام) در شش سالگی (۱۷ سال قبل از هجرت)، وقتی مکه دچار قحطی شد، به خانه حضرت محمد(صلی الله علیه وآله وسلم) برده شد؛ همانطور که جعفر، برادر علی، به خانه عباس بن عبدالمطلب برده شد. ابوطالب، پدر امام علی(علیه السلام) ، در این هنگام از تأمین خانواده پرجمعیت خود ناتوان بود. امام علی(علیه السلام) در یکی از خطبه‌های خود، به رفتار مهربانانه پیامبر در این دوره اشاره کرده است.

پس از بعثت پیامبر (۱۳ سال پیش از هجرت)، حضرت مولا علی(علیه السلام) نخستین مرد و خدیجه(سلام الله علیها)، نخستین زنی بود که به پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) ایمان آوردند. علی(علیه السلام) که در آن هنگام ده سال داشت به همراه پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) به صورت پنهانی و در کوه‌های اطراف مکه نماز می‌گزاردند.

پس از آنکه پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) دعوت به اسلام را در سال سوم بعثت علنی کرد، در واقعه دعوت از خویشاوندان نزدیک که به «انذار عشیره» یا «واقعه یوم الدار» معروف است، علی(علیه السلام) از وی حمایت کرد و پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) در پاسخ، او را برادر، وصی و جانشین خود خواند.

در ابتدای سال هفتم بعثت، مسلمانان توسط مشرکان در شعب ابی‌طالب، محاصره شدند و از خرید و فروش و رفت و آمد منع شدند. در این دوران ابوطالب برای حفظ جان پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) بارها علی(علیه السلام) را در جای خواب او خواباند.

مدتی پس از شکسته‌شدن محاصره، ۳ سال پیش از هجرت، علی(علیه السلام) در ۱۹ سالگی، پدرش ابوطالب را از دست داد. پس از درگذشت ابوطالب، شرایط مسلمانان دشوارتر شد و پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) به فکر هجرت به مدینه افتاد. در شب هجرت و با آگاهی از توطئه مشرکان برای کشتن پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم)، علی(علیه السلام) ، در ۲۳ سالگی، در خوابگاه وی خوابید که به لیلة المبیت مشهور است. حضرت علی(علیه السلام) چند روز بعد و پس از ادای دیون پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) به همراه گروهی که در میان‌شان حضرت فاطمه(سلام الله علیها) و فاطمه بنت اسد (مادر امام علی) نیز بودند، به مدینه رفت.

امیرالمومنین پس از هجرت
وقتی پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) در مسیر هجرت به مدینه، به قبا رسید، حدود پانزده روز در آنجا منتظر ماند تا علی(علیه السلام) و همراهانش برسند. پس از ساختن مسجد النبی در مدینه، پیامبر در اولین خطبه خود، مهاجران و انصار را به برادریِ هم درآورد و علی(علیه السلام) را به برادری خویش برگزید.

در سال دوم هجری، غزوه بدر میان مسلمانان و مشرکان درگرفت که طی آن، تعداد زیادی از لشکر دشمن از جمله چند نفر از سران قریش به دست علی(علیه السلام) کشته شدند. پس از غزوه بدر، حضرت علی(علیه السلام) در ۲۵ سالگی با فاطمه(سلام الله علیها) ازدواج کرد؛ با وجود اینکه حضرت فاطمه خواستگاران دیگری نیز داشت. پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) خود خطبه عقد آنها را خواند.

در سال سوم هجری، مشرکان برای جبران شکست بدر، جنگ اُحُد را علیه مسلمانان به راه انداختند. علی(علیه السلام) از کسانی بود که نبرد را رها نکرد و از جان پیامبر دفاع کرد و گفته شده در این نبرد ۱۶ زخم برداشت.
کلینی و طبری گفته‌اند که جمله لا سَیفَ اِلّا ذوالفَقار، لا فَتی اِلّا عَلیّ را جبرئیل در این نبرد در مدح علی(علیه السلام) گفته است. در همین سال فرزند ارشد او، امام حسن مجتبی(علیه السلام)  به دنیا آمد.
در سال چهارم هجری، زمانی که امام علی(علیه السلام) ۲۷ ساله بود، مادرش، فاطمه بنت اسد، درگذشت. امام حسین(علیه السلام) ، فرزند دوم علی(علیه السلام) و فاطمه(علیه السلام) در همین سال به دنیا آمد.
پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم): پیش از سپردن پرچم در غزوه خیبر به امام علی(علیه السلام) «لَأُعطیَنّ الرّایةَ غَداً رجُلاً یُحبُّه اللهُ و رسولُه، یَفتحُ اللهُ علی یَدَیه، لیسَ بفَرّارٍ»
«فردا پرچم را به مردی خواهم سپرد که خدا و پیامبرش او را دوست می‌دارند. با دو دست او خدا پیروزمان می‌کند؛ کسی که از جنگ‌گریزی وارسته است.»

مغازی واقدی در سال پنجم هجری، غزوه خندق رخ داد و با رشادت علی(علیه السلام) در کشتن عمرو بن عبدود به پایان رسید. سومین فرزند علی(علیه السلام) و فاطمه(سلام الله علیها)، حضرت زینب(سلام الله علیها) در همین سال به دنیا آمد.در سال ششم هجری پیمان‌نامه صلح حدیبیه میان پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) و قریش منعقد شد که کاتب آن، حضرت علی(علیه السلام) بود. ام‌کلثوم دختر امام علی(علیه السلام) ، چهارمین فرزند امام علی(علیه السلام) در این سال به دنیا آمد. در شعبان همین سال، پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم)، علی(علیه السلام) را مأمور سریه فدک و سرکوب یهودیان قرار داد. در سال هفتم هجری قمری، نبرد خیبر روی داد. علی(علیه السلام) در این نبرد از پرچمداران سپاه بود و سپاه اسلام به رهبری او توانست خیبر را فتح کند. در سال هشتم هجری، علی(علیه السلام) در ۳۱ سالگی از پرچمداران سپاه پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم)  هنگام فتح مکه بود و در شکستن بت‌های کعبه، پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) را یاری کرد.

غزوه تبوک در سال نهم هجری درگرفت. پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) برای اولین بار علی(علیه السلام) را به جانشینی خود در مدینه و محافظت از خانواده خویش منصوب کرد و این نبرد، تنها غزوه‌ای است که حضرت علی(علیه السلام) در آن حضور نداشته است. پس از شایعاتی که منافقان پراکندند، علی(علیه السلام) خود را به سپاه رساند و پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) را از آنچه در مدینه گذشته بود، آگاه کرد. پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) در پاسخ گفتند آیا از این خرسند نیستی که جایگاه تو نزد من، چون هارون نزد موسی باشد؟
این گفته به حدیث منزلت مشهور است. علی(علیه السلام) در همین سال از سوی پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) به ابلاغ آیات برائت در هنگام اجتماع مشرکان در مکه، مأمور شد و علی(علیه السلام) بعدازظهر عید قربان این آیات را ابلاغ کرد. در ۲۴ ذی‌الحجه سال نهم پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) به همراه علی(علیه السلام) ، فاطمه(سلام الله علیها)، امام حسن(علیه السلام) و امام حسین(علیه السلام) به مباهله با مسیحیان نجران برخاستند.

در سال دهم هجری، پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم)، امام علی(علیه السلام) را برای دعوت به اسلام به یمن فرستاد. در همین سال پیامبر به حج رفت. حضرت علی(علیه السلام) خود را از یمن به پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) رساند و در مکه به او ملحق شد. پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) به فرمان الهی پس از حج در منطقه غدیر خم، علی(علیه السلام) را جانشین و وصی خود قرار داد که به واقعه غدیر مشهور است. در این هنگام او ۳۳ سال داشت.

فضایل سلطان اولیا، دُر هل عطا، مهر برج انما، شهسوار لافتا، پیشوای انبیا، عروه الوثقی، کلمه الحسنی، سیدالاوصیا، رکن الاولیا، آیت الله العظمی، خیرالمومنین، امام المتقین، اول العابدین، حبل الله المتین، لنگر آسمان و زمین، وجه الله، عین الله، نور الله، سرالله، اوزن الله، روح الله، باب الله، سیف الله، عبدالله، اسدلله الغالب، علی ابن ابی طالب، امیرالمومنین علی(علیه السلام)  به آیات، روایات و حوادثی اشاره دارد که در آنها فضایل، صفات و ویژگی‌های امام علی(علیه السلام) نخستین امام شیعیان بیان شده است. ابن ابی‌الحدید از علمای اهل سنت در قرن ۷ق معتقد است که امام علی(علیه السلام) سررشته تمام فضیلت‌ها است و به همین خاطر هر فرقه و گروهی خود را به او منتسب می‌کند و همچنین منشأ علومی چون علم کلام، فقه، تفسیر، قرائت، نحو، فصاحت و بلاغت علی(علیه السلام) است. گفته شده همه سلسله‌های صوفیه اجازه‌نامه مشایخ خود را از طریق علی(علیه السلام) به پیامبر می‌رسانند.

برپایه روایتی از پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) نقل شده فضائل امام علی(علیه السلام) به جهت کثرتشان قابل‌شمارش نیستند. شافعی سومین فقیه از فقهای چهارگانه اهل‌سنت در زمانی به امام علی(علیه السلام) اظهار مودت و موالات می‌کرد که بزرگداشت علویان و بیان مناقب آنان گناهی نابخشودنی و موجب تعقیب و محاکمه و مجازات بود. با این حال شافعی در مورد امام علی(علیه السلام)  چنین سروده است:
«إنّا عَبیدٌ لِفتی أُنزلَ فِیهِ هَل أتَی
إلی مَتی أکتُمُهُ؟ إلی مَتی؟ إلی مَتی؟

از احمد بن حنبل پیشوای مذهب حنبلی، نقل شده که آن مقدار که برای علی بن ابی‌طالب فضایل آمده، برای هیچ‌یک از صحابه نقل نشده است.
فضائل سلطان اولیا، دُر هل عطا، مهر برج انما، شهسوار لافتا، پیشوای انبیا، عروه الوثقی، کلمه الحسنی، سیدالاوصیا، رکن الاولیا، آیت الله العظمی، خیرالمومنین، امام المتقین، اول العابدین، حبل الله المتین، لنگر آسمان و زمین، وجه الله، عین الله، نور الله، سرالله، اوزن الله، روح الله، باب الله، سیف الله، عبدالله، اسدلله الغالب، علی ابن ابی طالب، امیرالمومنین علی(علیه السلام) دو دسته‌اند: فضائل اختصاصی و فضائل مشترک با دیگر اهل بیت: آیه ولایت، آیه شِراء، آیه انفاق، حدیث غدیر، حدیث طیر، حدیث منزلت، مولود کعبه و خاتم‌بخشی از فضائل اختصاصی او به‌شمار می‌آیند. آیه تطهیر، آیه اهل‌الذکر، آیه مَوَدّت و حدیث ثقلین هم از فضایل مشترک او با دیگر اهل‌بیت است.

همچنین فضایل سلطان اولیا، دُر هل عطا، مهر برج انما، شهسوار لافتا، پیشوای انبیا، عروه الوثقی، کلمه الحسنی، سیدالاوصیا، رکن الاولیا، آیت الله العظمی، خیرالمومنین، امام المتقین، اول العابدین، حبل الله المتین، لنگر آسمان و زمین، وجه الله، عین الله، نور الله، سرالله، اوزن الله، روح الله، باب الله، سیف الله، عبدالله، اسدلله الغالب، علی ابن ابی طالب، امیرالمومنین علی(علیه السلام) به اعتبار اینکه در قرآن یا روایات آمده‌اند به فضایل قرآنی و روایی تقسیم می‌شوند. ابن‌عباس نزول بیش از ۳۰۰ آیه قرآن را درباره علی(علیه السلام) دانسته است.

امامت و ولایت
به گفته سید کاظم طباطبایی‌نژاد در دانشنامه امام علی(علیه السلام)  تصریح و نص پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) بر ولایت علی بن ابی‌طالب(علیه السلام) چنان گسترده و روشن است که هیچ تردیدی را برنمی‌تابد و بررسی سخنان پیامبر دراین‌باره نشان می‌دهد که بزرگ‌ترین دل‌مشغولی ایشان، مسئله امامت و رهبری پس از خود بوده است.

اقدامات پیامبر در این مسیر، از نخستین دعوت علنی با معرفی امام علی(علیه السلام) به عنوان خلیفه و جانشینِ بعد از خود آغاز شد و تا آخرین روزهای زندگانی ایشان، در راه بازگشت از حجة الوداع در ۱۸ ذی‌الحجه در غدیر خم و همچنین لحظات آخر عمر ایشان که دوات و قلمی درخواست کرد تا وصیتی بنویسد که مسلمانان پس از وی گمراه نشوند، ادامه یافت.

دلایل امامت امام علی(علیه السلام) ، گاه به صراحت حاکی از امامت و ولایت وی پس از پیامبر است، و گاه بدون اشاره به امامت و ولایت وی، نشانگر فضایل سلطان اولیا، دُر هل عطا، مهر برج انما، شهسوار لافتا، پیشوای انبیا، عروه الوثقی، کلمه الحسنی، سیدالاوصیا، رکن الاولیا، آیت الله العظمی، خیرالمومنین، امام المتقین، اول العابدین، حبل الله المتین، لنگر آسمان و زمین، وجه الله، عین الله، نور الله، سرالله، اوزن الله، روح الله، باب الله، سیف الله، عبدالله، اسدلله الغالب، علی ابن ابی طالب، امیرالمومنین علی(علیه السلام)است.

برخی از دلایل نوع اول عبارتند از: آیه ولایت که مفسران‌، شأن نزول آن را ماجرای خاتم‌بخشی حضرت علی دانسته‌اند که در حال رکوع، انگشتر خود را به شخص فقیری بخشید؛ آیه تبلیغ و اکمال که در جریان واقعه غدیر نازل شده و در پی آن، پیامبر حدیث غدیر را برای مردم بیان کرد؛ حدیث غدیر که مهمترین استدلال شیعیان بر امامت امیرالمؤمنین(علیه السلام) است. واقعه غدیر در آخرین سال عمر پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) اتفاق افتاد، و مردم و خصوصا عُمر و أبوبکر، جانشینی علی(علیه السلام) را در آن روز به وی تبریک گفتند.

برخی از آیات و احادیثی که دلیلی برای امامت و ولایت امام علی(علیه السلام)  تلقی شده و در عین حال، صراحتا به امامت وی اشاره ندارند و نشانگر فضایل سلطان اولیا، دُر هل عطا، مهر برج انما، شهسوار لافتا، پیشوای انبیا، عروه الوثقی، کلمه الحسنی، سیدالاوصیا، رکن الاولیا، آیت الله العظمی، خیرالمومنین، امام المتقین، اول العابدین، حبل الله المتین، لنگر آسمان و زمین، وجه الله، عین الله، نور الله، سرالله، اوزن الله، روح الله، باب الله، سیف الله، عبدالله، اسدلله الغالب، علی ابن ابی طالب، امیرالمومنین علی(علیه السلام) هستند، عبارتند از: آیه تطهیر آیه مباهله، آیه صادقین، آیه خیر البریه، آیه اهل الذکر، آیه شراء، آیه نجوا، آیه صالح المؤمنین، حدیث ثقلین، حدیث مدینه العلم، حدیث رایت، حدیث کسا، حدیث وصایت، حدیث یوم الدار، حدیث طیر، حدیث مؤاخاة، حدیث منزلت، حدیث ولایت، حدیث سفینه، حدیث سدّ الابواب.

سیره علوی و عبادی (اخلاص)
از دید امام علی(علیه السلام) ، گفتار و رفتار بی اخلاص، هیچ ارزش و اعتباری ندارد. برخورد حضرت علی با عمرو بن عبدود در جنگ احزاب یکی از نمونه‌های اخلاص ایشان است؛ پس از آنکه علی(علیه السلام) بر عمرو دست یافت، عمرو به سوی امام آب دهان انداخت. امام برای آنکه از روی خشم عمرو را نکشته باشد، او را رها کرد و پس از آنکه خشمش فرونشست، برگشت و او را کشت.

سیره علوی و عبادی (نماز)
در سیره عبادی علی(علیه السلام) نماز اهمیت ویژه‌ای دارد؛ تا آنجا که وی پیشتازی خود در اقامه نماز در کنار پیامبر را از امتیازات خویش دانسته است. نمازهای حضرت علی بسیار طولانی بود و به نماز شب اهتمام داشت.
امام صادق(علیه السلام) در روایتی می فرماید که امام علی(علیه السلام) در آخر عمرش در هر شبانه روز هزار رکعت نماز می گزارد.

سیره خانوادگی و شیوه همسرداری
امام علی در مورد رابطه خود با همسرش حضرت زهرا(سلام الله علیها) می‌گوید: «به خدا سوگند! هیچ‌گاه فاطمه را به اکراه به کاری وانداشتم و او را ناراحت نکردم و خشمگین نساختم تا خداوند او را نزد خویش برد و او نیز هیچ زمان مرا ناراحت و خشمگین نکرد و از دستور من سرپیچی ننمود و هر گاه به او نگاه می‌کردم همه ناراحتی‌ها و اندوه‌ها و غم‌هایم را از یاد می‌بردم».
علی(علیه السلام) در کارهای خانه به فاطمه کمک می‌کرد.
شیخ صدوق پس از نقل خبری که بیانگر اختلافی میان علی و فاطمه است که منجر به میانجیگری پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) بر ای اصلاح میان آن دو شده است می‌نویسد: این روایت قابل اعتماد نیست و به آن اعتقاد ندارم زیرا علی سیدالوصیین است و فاطمه سرور زنان جهان و هر دو در حسن خلق پیرو پیامبر هستند و هیچ سخنی میانشان رد و بدل نشده که نیاز به اصلاح توسط رسول خدا باشد.

رفتار با فرزندان
بنابر آنچه از امام علی نقل شده، فرزندان حقوقی دارند که باید رعایت شود. وی می‌فرماید: «حق فرزند بر پدر آن است که بر او نامی نیک بگذارد. ادب نیکو و پسندیده بیاموزد و قرآن را به او آموزش دهد...». وی در مورد چگونگی تربیت کودکان فرمود: «هر کس کودکی دارد، کودکی کند».
سفارش امام علی(علیه السلام) به والدین این بوده که در تربیت فرزندان، موقعیت زمانی کودکان و فاصله میان دو نسل را در نظر داشته باشند.

سیر حکومتی و عدالت
امام علی(علیه السلام) در نخستین روزهای خلافتش، در برابر سنت خلفا، که بیت‌المال را بر اساس سوابق افراد در جنگ‌های صدر اسلام و یا سبقت در ایمان و مانند آن تقسیم می‌کردند، ایستاد و این عدم مساوات در تقسیم بیت‌المال را خلاف دستور قرآن برشمرد.
وی عمار یاسر و ابوالهیثم بن تیهان را مسئول بیت‌المال کرد و به آنها کتباً دستور داد که عرب و عجم و هر مسلمان از هر تیره و تبار که باشد، در سهم بیت‌المال یکسان‌اند. همچنین وقتی خلافت را به دست گرفت، تمام زمین‌هایی را که عثمان به افراد مختلف واگذار نموده بود، مال خدا خواند و دستور بازگرداندن آنها به بیت‌المال را صادر نمود.

اقامه حق و دفع باطل
نگاه امام علی(علیه السلام) به حکومت به عنوان ابزاری برای اقامه حق و دفع باطل بود وا گر این هدف مهم و مقدس در پرتو حکومت برایش میسر نمی شد هیچ دلبستگی به حکومت نداشت وچنین حکومتی کمترین ارزش را نیز برایش نداشت ابن عباس نقل می کند که در منزل «ذى قار» بر امیرمؤمنان وارد شدم در حالى که مشغول وصله نمودن کفش خود بود!به من فرمود: «قیمت این کفش چقدر است؟» گفتم: «بهایى ندارد!» فرمود: «به خدا سوگند همین کفش بى ارزش برایم از حکومت بر شما محبوب‌تر است، مگر این‌که با این حکومت حقّى را بپا دارم و یا باطلى را دفع نمایم» 

رفتار با دوستان و خویشاوندان در بیت المال
علی(علیه السلام) در بیت المال سخت‌گیری می‌کرد، چنانچه وقتی دخترش گردنبند مرواریدی را از علی بن ابی رافع، کلیددار بیت‌المال، به‌صورت امانت گرفت، هم دخترش و هم علی بن ابی رافع را به‌شدت بازخواست کرد.
در جریان دیگری نیز به یکی از یارانش که درخواست مالی خاص از وی کرده بود، تذکر داده و او را از درخواستی بیش از حق خود منع نمود.

سخت‌گیری در اجرای دین و قانون
امام علی(علیه السلام) در کار دین، اجرای دقیق قانون و شیوه صحیح حکومت‌داری، بسیار جدی و بی‌اغماض بود و همین عامل او را برای برخی تحمل‌ناپذیر کرده بود. وی در این راه حتی به نزدیک‌ترین یاران خویش نیز سخت‌گیری می‌کرد؛ مثلاً در جریانی به قنبر دستور داد که مردی را حد بزند. قنبر تحت تأثیر احساسات، سه تازیانه اضافه زد. علی(علیه السلام) آن مرد را وادار کرد به جبران آن سه تازیانه، قنبر را تازیانه بزند.

همچنین در نهج البلاغه آمده است که یکی از توانگران بصره، عثمان بن حنیف، فرماندار بصره را مهمان کرد و غذاهای رنگارنگ در سفره گذاشت و نیازمندان به آن ضیافت راه نداشتند. وقتی گزارش این ضیافت به گوش علی(علیه السلام) رسید، فوراً نامه‌ای به عثمان بن حنیف نوشت و او را به‌خاطر رفتن به چنین محفلی سرزنش کرده و او را به پیروی از راه و روش زاهدانه خویش دعوت نمود.

حقوق متقابل مردم و حاکم
از نظر امام علی(علیه السلام) حق زمامدار بر مردم و حق مردم بر زمامدار بزرگ‌ترین حقی است که خداوند قرار داده و کاملاً دوسویه است و رعایت حقوق متقابل زمامدار و مردم ثمرات فراوانی دارد؛ از جمله عزت یافتن حق، استوار شدن پایه‌های دین، آشکار شدن نشانه‌های عدالت و اجرا شدن سنت‌های پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله وسلم) امام علی(علیه السلام) برای شخصیت و حقوق مردم ارزش بسیاری قائل بود و این امر در نامه‌هایی که به مأموران دولتی فرستاده، کاملاً آشکار است.

در دستورالعملی که برای مأمورین جمع‌آوری خراج نوشته است، آنان را به رفتار عادلانه و منصفانه و صبر و حوصله در برخورد با مردم سفارش کرده است. همچنین هنگامی که امام علی(علیه السلام) مالک اشتر را به استانداری مصر منصوب کرد، او را به مهربانی و خوش‌رفتاری با همه مردم، چه مسلمان و چه غیرمسلمان، و برخورد انسانی با آنان دعوت نمود.امام علی(علیه السلام) در یکی از سخنانش محورهای اصلی حقوق متقابل مردم و حاکم را اینگونه بیان کرده است:اى مردم! مرا بر شما، و شما را بر من حقّى است، امّا حقّ شما آن است که از خیر خواهى شما دریغ نورزم و بیت المال شما را در راه شما صرف کنم، و شما را تعلیم دهم تا از جهل و نادانى نجات یابید و تربیتتان کنم، تا فرا گیرید.و امّا حقّ من بر شما این است که در بیعت خویش با من وفادار باشید و در آشکار و نهان خیرخواهى را از دست ندهید. هر وقت شما را بخوانم اجابت نمایید و هر گاه فرمان دادم اطاعت کنید. 

برخورد با متملقان و چاپلوسان
به گفته آیت‌الله مکارم شیرازی در شرح نهج‌البلاغه از آنجا که هدف امام علی(علیه السلام) از حکومت اقامه حق، دفع باطل و گسترش عدالت بود، اجازه نداد که متملقان بتوانند با ادبیات تملق‌آلودشان مسیر حکومت علوی را به انحراف بکشانند. از او خطاب به مردم نقل شده است:
من از این ناراحتم که حتّى به ذهن شما خطور کند که مدح و ستایش را دوست دارم؛ از شنیدن آن لذّت مى‌برم. من، بحمدالله، چنین نیستم و اگر (فرضاً) دوست هم مى‌داشتم، به خاطر خضوع در برابر ذات پر عظمت و کبریایى خدا، که از همه کس به ثنا و ستایش سزاوارتر است، آن را ترک گفتم.

سیره اقتصادی و تشویق به کار
در شرح نهج البلاغه آمده است که امیر المومنین(علیه السلام) با دستانش کار می‌کرد، زمین را آماده می‌کرد، درخت خرما می‌کاشت، آبیاری می‌کرد و همه این‌ها را خود انجام می‌داد.
از دیدگاه امام علی(علیه السلام) ارزشِ حرکت برای جهاد در راه خدا، بیشتر از ارزشِ تلاش در راه کسب روزی برای خانواده نیست. در روایتی از امام صادق(علیه السلام) است که امام علی(علیه السلام) هزار برده را با تلاش و کار و دسترنج خویش آزاد کرد.

گفته‌ها و نوشته‌ها، سخنان امام علی(ع)
در زمان حیات امام علی(علیه السلام)، مردم سخنان، خطبه‌ها و برخی از اشعار وی را به خاطر سپردند و سینه به سینه نقل کردند و بعدها برخی از عالمان مسلمان، چه شیعه و چه سنی، به گردآوری آنها اقدام نموده و مجموعه‌هایی از این گفتارها را به صورت کتاب درآوردند.

کتاب نهج البلاغه
مشهورترین اثر گردآوری شده از سخنان و نوشته‌های امام علی(علیه السلام)، کتاب نهج البلاغه است که سید رضی از علمای قرن چهارم هجری آنها را جمع‌آوری کرده است. نهج البلاغه، پس از قرآن، مقدس‌ترین متن دینی شیعه و برجسته‌ترین متن ادبی عرب است. این کتاب در سه بخش خطبه‌ها و نامه‌ها و گزیده‌ای از سخنان کوتاه امام علی(علیه السلام) است که در موقعیت‌های گوناگون بیان فرموده یا برای افراد مختلف نوشته شده است:
1) خطبه‌ها، شامل ۲۳۹ خطبه است.
2) نامه‌ها، شامل ۷۹ نامه است و تقریباً تمام آنها در زمان خلافت نوشته شده‌اند.
3) کلمات قصار یا قصار الحکم، شامل ۴۸۰ کلام است.

برخی از شرح‌های نهج البلاغه، عبارتند از: شرح ابن میثم بحرانی، شرح ابن ابی الحدید معتزلی، شرح محمد عبده، شرح محمدتقی جعفری، شرح فخر رازی، منهاج البراعه خویی و شرح نهج البلاغه از محمدباقر نواب لاهیجانی. با توجه به اینکه «نهج البلاغه»، برگزیده سخنان امام(علیه السلام) است و نه همه آنها، از‌این‌رو، برخی از محققان در پی گردآوری همه سخنان وی برآمده‌اند که این کتاب‌ها اصطلاحاً مستدرکات نهج البلاغه نامیده می‌شوند.

پیش از سید رضی، افراد متعددی خطبه‌ها و سخنان امام را جمع‌آوری کرده بودند. به گفته برخی محققان، نخستین فردی که خطبه‌های امام علی(علیه السلام) را در کتابی نوشت، زید بن وهب، از یاران امام علی(علیه السلام) بود که «کتاب الخطب» را تألیف کرد و کتابش تا قرن پنجم وجود داشت.

«خُطَب امیرالمؤمنین» تألیف مَسعدَة بن صَدَقه، «خُطَب علی(علیه السلام)» نوشته ابراهیم بن حَکَم فَزاری، «خُطَب امیرالمؤمنین» تألیف عبدالعظیم حَسَنی و «خُطَب عَلیّ و کُتُبِه اِلی عُمّالِه» به قلم علی بن محمد مَدائِنی، از دیگر کتاب‌های نخستین در جمع‌آوری خطبه‌های امام علی(علیه السلام) به شمار آمده‌اند.

غرر الحکم و درر الکلم
غرر الحکم و درر الکلم به همت عبدالواحد بن محمد تمیمی آمِدی، از علمای قرن پنجم هجری جمع‌آوری شده است. در غرر الحکم بیش از ده هزار سخن از امام(علیه السلام) به صورت الفبایی در موضوعات اعتقادی، عبادی، اخلاقی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، گرد آمده است.

دستور معالم الحکم و ماثور مکارم الشیم
دستور معالم الحکم و ماثور مکارم الشیم، توسط قاضی قضاعی جمع‌آوری شده است. او از علمای شافعی قرن ۵ قمری است و در میان اهل حدیث دارای اعتبار است. برخی او را شیعه قلمداد کرده‌اند. کتاب دستور معالم الحکم در ۹ باب نوشته شده است؛ حکمت‌های سودمند امام علی(علیه السلام)، سرزنش دنیا و بی‌میلی به آن، موعظه‌ها، وصیت‌ها و نواهی، پاسخ به پرسش‌ها، کلام غریب، سخنان نادر، دعاها و مناجات، و شعری که از امام علی(علیه السلام) نقل شده است.
برخی دیگر از تألیفاتی که کلام امام علی(علیه السلام) در آنها گرد آمده است، عبارتند از:
نثر اللآلی، نوشته ابوعلی فضل بن حسن طبرسی
مطلوب کل طالب من کلام امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب(علیه السلام)، انتخاب جاحظ، شرح رشید وطواط
قلائد الحکم و فرائد الکلم، گردآوری شده توسط قاضی ابویوسف یعقوب بن سلیمان اسفراینی
امثال الامام علی بن ابی‌طالب، سخنان و نامه‌های امام علی(علیه السلام) در کتاب صفین، نوشته نصر بن مزاحم.

دیوان اشعار امیرالمومنین علی(علیه السلام)
مقالهٔ اصلی: دیوان امام علی(علیه السلام)
اشعار منسوب به امام علی(علیه السلام) در یک دیوان گردآوری شده که بارها توسط ناشران مختلف منتشر شده است.

مکتوبات
در منابع شیعه و برخی از منابع اهل سنت، به نوشته‌هایی از امام علی(علیه السلام) اشاره شده است:

جَفْر و جامعه
جَفْر و جامعه، عنوان دو کتاب حدیثی به املای پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) و نگارش حضرت علی(علیه السلام) است.
این دو کتاب از ودایع امامت و از منابع علم امام به شمار آمده است. محتوای کتاب جفر، ذکر حوادث آینده تا روز قیامت است‌. بنا بر روایتی از امام کاظم(علیه السلام)، جز نبی و وصی نبی‌، کسی نمی‌تواند در آن بنگرد و نگریستن در آن از امتیازات اوصیای پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) است‌.
کتاب جامعه نیز دربردارنده اخبار گذشته و آینده تا روز قیامت و تأویل همه آیات و همچنین نام اوصیا از خاندان پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) است و آنچه بر آنها می‌گذرد. کتاب جامعه را افرادی دیده‌اند.

مصحف امام علی(ع)
مصحف علی یا مصحف امام علی(علیه السلام)، نخستین نسخه جمع‌آوری‌شده قرآن است که پس از درگذشت پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم)، توسط امام علی(علیه السلام)آماده شد.
این مصحف امروزه در دسترس نیست و بنابر روایات، به دستخط امام علی(علیه السلام) و بر اساس ترتیب نزول سوره‌ها گردآوری شده بود. بر اساس برخی روایات، شأن نزول آیات و همچنین آیات ناسخ و منسوخ، در حاشیه این مصحف آمده بود. به باور شیعیان، مصحف امام علی(علیه السلام) در دست ائمه معصومین بوده و هم‌اکنون نزد امام دوازدهم است.

مصحف فاطمه (س)
مُصْحَف فاطمه(سلام الله علیها)، کتابی است که فرشته الهی، مطالب آن را برای حضرت فاطمه(سلام الله علیها) بیان کرده و امام علی(علیه السلام) آنها را نوشته است. مطالب این کتاب، شامل جایگاه پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) در بهشت و اخبار و رویدادهای آینده است. این کتاب نزد امامان شیعه بوده و بین آنان دست به دست می‌شده است و دیگران بدین کتاب دسترسی نداشته‌ و ندارند. این کتاب اکنون در دست امام زمان(عج) است.

اصحاب امام علی(ع)
سلمان فارسی از برترین یاران پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) و امام علی(علیه السلام) است. احادیث فراوانی از معصومین(علیهم السلام) درباره وی رسیده است؛ از جمله اینکه رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) فرمود: «سلمان از ما اهل بیت است».
جندب بن جناده، مشهور به ابوذر غفاری، چهارمین شخصی است که به پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) ایمان آورد. وی در دفاع از حق امام علی(علیه السلام)، در آغاز از بیعت با ابوبکر سر باز زد.

مقداد بن عمرو، از جمله هفت نفری است که در ابتدای بعثت رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) به او ایمان آورد و مسلمان شد. پس از رحلت رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) مقداد از جمله کسانی بود که با ابوبکر بیعت نکرد و در طول ۲۵ سال سکوت امام علی(علیه السلام)، همواره همراه وی بوده است.

عمار یاسر از اولین کسانی است که به پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) ایمان آورد و همراه اولین گروه از مسلمانان به حبشه هجرت کرد و پس از هجرت رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) به مدینه، به او پیوست. عمار پس از رحلت پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) همچنان در راه دفاع از اهل بیت و امام علی(علیه السلام) استوار ماند و در دوران حکومت عمر بن خطاب، مدتی امارت کوفه را عهده‌دار بود؛ ولی چون فرد عادل و ساده‌زیستی بود، عده‌ای زمینه برکناری او را فراهم آوردند. وی سپس به مدینه برگشت و در کنار علی(علیه السلام) ماند و از او بهره برد.

مالک بن حارث عبد یغوث نخعی، مشهور به مالک اشتر نخعی، در یمن به دنیا آمد و اولین کسی بود که با امام علی(علیه السلام) بیعت کرد. در جنگ‌های جمل، صفین و نهروان از فرماندهان علی(علیه السلام) بود.

عبدالله بن عباس، معروف به ابن عباس، پسرعموی پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) و امام علی(علیه السلام) است. او احادیث بسیاری از پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) نقل کرده است. ابن‌عباس در دوران خلفا، همواره علی(علیه السلام) را شایسته مقام خلافت می‌دانست و در دوران حکومت امام علی(علیه السلام) در جنگ‌های جمل، صفین و نهروان حاضر بود و از طرف امام علی(علیه السلام) استاندار بصره بود.


ابوالهیثم بن تیهان، از نخستین افراد از انصار که اسلام آوردند؛ وی یکی از ۱۲ نفری بود که در زمان ابوبکر بر حق خلافت امام علی(علیه السلام) و اینکه پیامبر او را به جانشینی خود برگزید شهادت دادند. او در صفین پس از شهادت عمار به شهادت رسید و از کسانی است که امام علی(علیه السلام) به خاطر از دست دادن‌شان ابراز تأسف کرد و فرمود: أین عمار؟ أین ابن تیهان؟...

صعصعه بن صوحان، او در زمان پیامبر مسلمان شد اما آن حضرت را ندید. وی در جنگ‌های سه‌گانه جمل، صفین و نهروان حضور داشت. امام علی(علیه السلام) او را سخنرانی زبردست،و معاویه زبان او را آهنین توصیف کرده‌اند. او از سخنوری خود در دفاع از امام علی(علیه السلام) استفاده می‌کرد.

کمیل بن زیاد، از تابعین اصحاب رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم)و از یاران خاص امام علی(علیه السلام) و امام حسن(علیه السلام) بود. او از جمله شیعیانی است که در روزهای اول خلافت حضرت علی(علیه السلام) با او بیعت کرد و در جنگ‌های امام علی(علیه السلام) علیه دشمنان جنگید.

محمد بن ابی بکر، فرزند خلیفه اول در سال دهم هجری به دنیا آمد. او از اصحاب خاص امام علی(علیه السلام) بود که اعتقاد داشت خلفای پیشین، حق علی(علیه السلام) را پایمال کرده و معتقد بود کسی سزاوارتر از علی بن ابی‌طالب برای احراز مقام خلافت نیست.

محمد در دوران خلافت امام علی(علیه السلام) در جنگ‌های جمل، صفین امام علی(علیه السلام) را یاری کرد. او در رمضان سال ۳۶ هجری حاکم مصر شد و در صفر سال ۳۸ هجری توسط سپاه معاویه کشته شد.

میثم تمار، مشهور به میثم تمار، از اصحاب خاص امام علی(علیه السلام) و حسنین(علیه السلام) است. او جزء شرطة الخمیس بود.

از آثار فاخر دیگر هنری در هنر خوشنویسی می‌توان به:
مناجات منظوم حضرت علی و تابلوهای خطاطی بسیاری که به خط نستعلیق در کمال و عنوان فضلیت‌های ناب و خاص امیرالمومنین علی(علیه السلام) توسط هنرمند برجسته ایرانی غلامحسین امیرخانی، خلق شده است.

آثار خوشنویسی مزین به نام مبارک امیرالمومنین علی(علیه السلام) توسط حمید عجمی، زادهٔ ۲۱ شهریور ۱۳۴۱ ه‍.خ؛ قلهک، تهران، فرزند حاج هدایت‌الله عجمی، طراح گرافیک، خوشنویس نستعلیق و بنیان‌گذار خط مُعَلّیٰ است. 

تابلوهای خطاطی بسیاری از جلیل رسولی که به خط نستعلیق نام مبارک امیرالمومنین علی(علیه السلام) را به نقش و خط می کشاند.

استاد جلیل  رسولی، هنرمند خوشنویس و چهره ماندگار هنرهای تجسمی در گفتگوی خبری گفت: از سال 1348 تا کنون که به هنر خوشنویسی می‌پردازم، نام و القاب حضرت علی(علیه السلام) را در آثارم داشته‌ام و به وفور نام مبارک حضرت علی (علیه السلام) را نوشته‌ام. 

وی افزود: یکی از آثارم که با موضوع حضرت علی (علیه السلام) است، جزء یکی از آثارهای دوست داشتنی محسوب می‌شود که به آن علاقه دارم که تمبر آن هم منتشر شده است. 

رسولی عنوان کرد: نوشتن نام مبارک حضرت علی (علیه السلام) سعادتی است که نصیب هنرمند خوشنویس می‌شود.  خوشنویس وقتی نام حضرت علی(علیه السلام) را می‌نویسد، قلمش را عطر آگین می‌کند. 

این چهره ماندگار گفت: به برکت نام حضرت علی (علیه السلام) است که هنر خوشنویسی رشد می‌کند. 

وی در خصوص آثار ماندگار در موزه‌ها نیز خاطرنشان کرد: آثاری که در موزه‌ها ماندگار می‌شوند در برگیرنده این نام‌های مبارک و متبرک هستند در حقیقت این آثار رنگ و بوی خدایی دارند. 

و می‌توان به تبلور تکرار نام امام علی(علیه السلام) در رنگ روغن و مرکب روی کتان، نصرالله افجه‌ای به خط نستعلیق، که به زیبایی خاصی خلق شده است و تابلوی خوشنویسی 'نادعلی' به خط نستعلیق و قلم محمد موحدیان، تابلو خوشنویسی و تذهیب 'علی مع القرآن و القرآن مع علی' اثر سیدسعید حسینی و تابلوی خوشنویسی 'فرمان علی بن ابی‌طالب به مالک اشتر' اثر کیخسرو خروش که از آثار فاخر ایرانی و شیعی مزین به نام مبارک و فضایل علی ابن ابیطالب(علیه السلام) است اشاره نمود.

🔸جهت مطالعه بیشتر این مبحث به پرتال فرهنگی راسخون مراجعه فرمایید...🔸