نقد فیلم خورشید آن ماه

نقد فیلم: خورشید آن ماه
کارگردان : ستاره اسکندری

خلاصه‌ای کوتاه از داستان
در دل اقلیم دورافتاده بلوچستان، زنی به نام بی‌بان، پس از مرگ شوهرش، تن به سکوت می‌سپارد؛ سکوتی که نه از ناتوانی، بلکه از خشم است، از انکار. «خورشید آن ماه» داستان زنی‌ست که تصمیم می‌گیرد به‌جای فریاد، با ساکت ماندن اعتراض کند. فیلم، روایتی‌ست از مواجهه زن با سنت، با تاریخ، و با خودش.

تحلیل هنری
ستاره اسکندری در نخستین تجربه کارگردانی‌اش سراغ موضوعی رفته که هم جسارت می‌طلبد و هم شناخت؛ یعنی زندگی زنان در بستر فرهنگ بلوچ. جسارت او تنها در انتخاب سوژه نیست، بلکه در زبان فیلم نیز بازتاب دارد: «خورشید آن ماه» نخستین فیلم بلند ایرانی‌ست که به زبان بلوچی ساخته شده؛ تصمیمی پرریسک اما معنادار.
اسکندری با تکیه بر تصاویر آرام و قاب‌های ایستاده، از طبیعت چابهار نه برای تزیین، بلکه برای معنا ساختن بهره می‌برد. سکوت زن، در کنار سکوت دوربین، به ترکیبی می‌رسد که بیننده را وادار به مکث می‌کند. فیلم از سرعت رایج سینمای جریان اصلی فاصله می‌گیرد و تماشاگر را دعوت به دیدن می‌کند؛ دیدنی آهسته، اما عمیق.
نازنین فراهانی در نقش بی‌بان، با کمترین دیالوگ، بیشترین حس را منتقل می‌کند. چشمانش زبان دارند؛ زبانی تلخ، اما روشن. او نماد زنی‌ست که تن نمی‌دهد، حتی وقتی همه چیز او را به سکوت محکوم کرده است.

درون‌مایه و پیام فیلم
در دل فیلم، تقابلی روشن میان سنت و فردیت وجود دارد؛ تقابلی که بارها در سینمای اجتماعی ایران طرح شده، اما این بار، با زبانی متفاوت. بی‌بان زنی‌ست که در دل ساختاری مردسالارانه، با بدن خاموشش فریاد می‌زند. فیلم، بدون قضاوت و شعار، تماشاگر را با رنج، تردید و شجاعت او همراه می‌کند.
«خورشید آن ماه» درباره رهایی‌ست، اما نه رهایی در هیاهو؛ رهایی در سکوت. و این سکوت، از هر فریادی صریح‌تر است.

نقاط قوت و ضعف
نقاط قوت:

* جسارت در انتخاب زبان، فضا و سوژه
* بازی خیره‌کننده نازنین فراهانی
* وفاداری به فضای اقلیمی و فرهنگ بومی
* ریتم درونی متناسب با مضمون سکوت و مقاومت

نقاط ضعف:

* برخی شخصیت‌های فرعی پرداخت کافی ندارند
* ریتم کند فیلم ممکن است برای مخاطب ناآماده خسته‌کننده باشد

امتیازدهی :

بازیگری | 7.5/10
فیلم‌نامه | 6.5/10
کارگردانی | 7.5/10
تأثیرگذاری | 7/10

نوشته سعید رهنما