آیا در دانشگاه‌های جهان قوانین پوشش وجود دارد؟

این مطلب در شماره‌ی سوم مجله‌ی دانشجویی «مداد» در دی و بهمن 1389(پرونده‌ی «حجاب؛ اجباری یا اختیاری») چاپ شد. نشریه‌ی مداد به صاحب‌امتیازی، مدیر مسئولی و سردبیری امیرحسین مجیری در دانشگاه صنعتی اصفهان منتشر می‌شد. نوشته‌های چاپ شده، لزومن نظر نشریه و عواملش نبودند. همچنین نویسنده‌ی این مطلب ممکن است بعدن نظر متفاوتی پیدا کرده باشد.

نویسندگان: احسان فرح بخش/ امیر حسین مجیری

احتمالا شما هم کتابی را که با نام »نیم نگاهی به ضوابط پوشش در دانشگاه‌های جهان« منتشر شده است، دیده‌اید. در این کتاب، قواعد پوشش مربوط به 42 دانشگاه جهان آورده شده است. دو نکته باعث شد که ما پژوهشی را برای بررسی درستی یا نادرستی ادعاهای مطرح شده در این کتاب، آغاز کنیم. اول این که موارد عجیبی در این کتاب بیان شده بود و عقل سلیم حکم می‌کرد تا بررسی بیش‌تر موضوع، آن را نپذیریم؛ و دوم این که این کتاب، یکی از منابعی است که برای توجیه اجرای قواعد خاص در دانشگاه‌های ایران ارائه می‌شود.

برای بررسی این موضوع دو روش به ذهن می‌رسد. اول (همان گونه که در مقدمه‌ی کتاب پیشنهاد شده است) رفتن به سراغ سایت دانشگاه‌ها و dress code های موجود در آن‌ها و دوم رفتن به سراغ دانشجویان دانشگاه‌ها. ما روش دوم را انتخاب کردیم. این انتخاب، دلایل مختلفی داشت. یکی این که برخی از دانشگاه‌ها به اشتباه در این کتاب آمده‌اند. برای نمونه قواعدی را که یک دانشجوی پزشکی باید در شرایط بالینی و محیط بیمارستانی رعایت کند، نباید در این جا آورد (5 دانشگاه این گونه بودند: دانشگاه ایالتی پن، دانشکده‌ی آلن، دانشگاه بریستول، دانشگاه ایالتی آدامز و دانشگاه لومالیندا)، بخش دانشگاه سیدنی حاصل یک تحقیق تجربی بوده است (صص 22 و 23)، در بخش دانشگاه میشیگان شرقی فقط متن یک صورت جلسه آورده شده است (صص 107 و 108) و در بخش دانشگاه کورنل صراحتا ذکر شده که »این دانشگاه مقررات پوشش رسمی ندارد.« و موارد بیان شده توصیه‌هایی بیش‌تر خطاب به کارمندان است. (صص 124 و 125) با این وجود برخی از این دانشگاه‌ها در این پژوهش بررسی شده‌اند.

از دلایل دیگری که باعث شد سراغ دانشجویان برویم، فاصله‌ی قانون تا اجرای آن است. یعنی ممکن است این موارد قانون باشند، اما به شکل جدی در دانشگاه‌ها اجرا نشوند؛ و دلیل دیگر مبهم بودن موارد مطرح شده در کتاب. با این وجود این پژوهش خالی از اشکال نیست. چه این که نمی‌توان قاطعانه بر حرف‌های این دانشجویان، مهر تایید زد. گرچه ظاهرا به دلیل ذی‌نفع نبودن، می‌توان تا حدی به آن‌ها اعتماد کرد؛ و البته یافتن دانشجویان کار دشواری بود که به لطف خدا توانستیم شروع کنیم.

آن چه در زیر می‌آید، بخشی از این پژوهش است که فعلا آماده‌ی انتشار شده است (25 دانشجو از 18 دانشگاه). در مورد هر دانشگاه، ابتدا مثال‌هایی از آن چه در کتاب آمده و ما به دانشجویان آن دانشگاه گفتیم، ذکر شده؛ و پس از آن هم نظر دانشجویان. شماره‌ها ترتیب آمدن دانشگاه‌ها در کتاب است.

5- کالج رابرت

«پوشیدن شلوارهای جین، پیراهن یقه دار تک رنگ، کلاه یا روسری، کفش پاشنه بلند یا کفش ورزشی سوراخ دار (شبکه‌ای) و سویت شرت ممنوع است. باز بودن دگمه‌های پیراهن، بلند بودن موی پسران و نپوشیدن جوراب ممنوع است».

Ilker Arditi:

من مدت‌ها پیش در کالج رابرت تحصیل می‌کردم. قوانین مربوط به پوشش در این کالج معمولا از بسیاری از دبیرستان‌های ترکیه آسان گیرتر است و بنا بر این نیازی به پوشیدن لباس متحدالشکل (یونیفرم) نبود. مردان مجاز به پوشیدن شلوار (به غیر از جین یا لی) به همراه لباس و کراوات بودند و زنان مجاز به پوشیدن شلوار (به غیر از جین یا لی) یا دامن به همراه پیراهن یا ژاکت (پلور) بودند. مشکلی در رابطه با موی بلند برای پسرها وجود نداشت. اما می‌دانم کتابی که شما به آن رجوع می‌کنی ممکن است مربوط به مدت‌ها پیش باشد (دهه‌های اول جمهوری ترکیه-تاسیس شده در سال 1923 میلادی) که در آن زمان مدارس مانند مدارس بزرگ‌سالان بود و در رستوران‌های آن کارد و چنگال وجود داشت و دانش آموزان باید با ظرافت طبع لباس می‌پوشیدند که اکنون دیگر چنین شرایطی وجود ندارد.

امیدوارم توانسته باشم پاسخ سوالات شما را به اندازه کافی داده باشم. در پژوهش خود موفق باشید.

7- دانشگاه کوئینزلند

«پوشیدن پوشش حرفه‌ای و مناسب به تشخیص مسئولین دانشگاه».

Daniel Hellman:

من بعضی سخنرانی‌های خود را در حالی که تی‌شرت (لباس آستین کوتاه) و شُرت (شلوارک) پوشیده بودم، انجام دادم همچنان که در زمان تدریس در کلاس نیاز به داشتن پوشش خاصی نیست و من اغلب تی‌شرت و شلوارک می‌پوشیدم.

8- دانشگاه ایالتی فلوریدا

«پوشیدن شلوارها و دامن‌های بیش از حد کوتاه، جین‌های سوراخ، دمپایی، کفش‌های پاشنه بلند (بلندتر از 2 اینچ)، هرگونه پوشش سر، پیراهن‌های پشت باز و عینک آفتابی ممنوع است. رعایت نکردن قواعد پوشش می‌تواند منجر به بازداشت دانشجو و اخراج او گردد».

Jenn Cummings:

تا آنجایی که من اطلاع دارم این گونه نیست. مردم هر چه بخواهند می‌پوشند.

10- دانشگاه کینگزویل تگزاس

«پوشیدن مدل‌های عجیب مغایر با وضع عمومی دانشگاه ممنوع هستند».

Jack Shallock:

این گونه به نظر می‌رسد که برخی اشتباهات در رابطه با قوانین دانشجویی در تگزاس A&M رخ داده است. این ادعا صحت ندارد. این دانشگاه اجباری برای دانشجویان جهت پوشیدن یا نپوشیدن لباس خاصی ندارد. این احتمال وجود دارد که برخی سازمان‌های دانشجویی یک دستورالعمل خاص برای پوشش داشته باشند، اما دانشگاه تگزاس هیچ گونه قانونی برای این مورد ندارد. من مدرک لیسانس خود را از دانشگاه A&M کسب کردم و هم اکنون فارغ‌التحصیل هستم. امیدوارم که این موارد کمک کرده باشد.

Marcus Banks

من این موارد را نه شنیده و نه دیده‌ام بنابراین حتما یک اتفاق خاص یا یک شوخی است.

11- دانشگاه مدیریت ماهاریشی

«پوشیدن لباس‌های لی آبی، شلوارک، دامن بالای زانو (برای زنان)، گذاشتن ریش و بلندتر بودن مو از یقه‌ی پیراهن (برای مردان) ممنوع است».

یاسین عبدی:

تا حدی این موارد صحت دارد. آن‌ها مدعی هستند که لباس شما باید حرفه‌ای باشد، بدین معنی که در موقع برگزاری کلاس‌ها شما نمی‌توانی پوشش نامناسب داشته باشی. اما در غیر از زمان برگزاری کلاس‌ها شما می‌توانید هر آنچه را که می‌خواهید بپوشید.

موفق باشی!

12- موسسه فناوری جورجیا

«استفاده از شلوارک، تی‌شرت، کلاه بیس بال و لباس‌های وسوسه انگیز برای کارمندان ممنوع است».

Christopher Hamilton:

هیچ قانونی در رابطه با پوشش در موسسه‌ی فناوری جورجیا وجود ندارد. این مورد تنها در مدارس خصوصی صدق می‌کند و در محیط عمومی محدودیتی وجود ندارد.

Kevin Coe:

هه! این‌ها درست نیست.

16- دانشگاه بریستول

«لباس باید حداقل بدن را از شانه تا زانو بپوشاند. عریان نمودن بالای سینه مجاز نیست».

Jesse Connors:

مطمئن نیستم که از کجا این اطلاعات را بدست آورده‌ای اما می‌توانم به تو اطمینان دهم که این درست نیست. بریستول مانند بسیاری از نقاط انگلیس استانداردهای پوشش لیبرالی زیادی دارد. من نگرانی در رابطه با آن ندارم.

18- دانشگاه کنت

«پوشیدن لباس‌هایی که موضوعی را نمایش دهد (شعاری روی آن باشد) ممنوع است».

Rob Naylor:

نه، تا آنجایی که من می‌دانم چیزی شبیه به این هم نشنیده‌ام. اگر در فکر رفتن به دانشگاه کنت هستی من شدیدا آن را به تو توصیه می‌کنم.

19- دانشگاه کلمبس

«برای دخترها کفش‌های پاشنه دار، لاک ناخن و آرایش مجاز نیست. پیراهن باید داخل شلوار باشد و با شلوار حتما باید کمربند استفاده شود».

Lance Tucker:

تا وقتی که من در آنجا بودم این‌ها صحت نداشت. من تقریبا مطمئنم که یک دانشگاه کاری به طرز پوشش دانشجویان خود ندارد.

20- دانشکده‌ی آلورنیا

«در کنفرانس‌ها شلوار جین و دامن کوتاه مجاز نیست. ناخن‌ها باید کوتاه باشد، پوشیدن سویت شرت، تی‌شرت و شلوارک مجاز نیست».

Steph Cornelison:

نه، وقتی من در آنجا بودم این قوانین در کار نبود... اگر آن‌ها پوشیدن سویت شرت (پلور) را مردود دانسته‌اند، مردم طغیان خواهند کرد هاها!

21- دانشگاه ایالتی آلبانی

»برای شام یکشنبه مردان نباید بی کت و شلوار و کراوات وارد ساختمان شوند. دانشجویان دختر نباید در سالن‌های غذاخوری شلوارک بپوشند».

Tay Royal:

این ادعاها کذب محض هستند جناب! من از سال 2006 تاکنون در دانشگاه نبوده‌ام اما هیچ قانونی در رابطه با پوشش وجود ندارد.

22- دانشگاه ایالتی آدامز

«زدن عینک دودی، پوشیدن شلوار جین، لباس‌های پاره، جویدن آدامس و استفاده از خال‌کوبی ممنوع است».

Kolby Treat:

نه. این درست نیست.

Kayla Watkins:

این صحیح نیست. از هیچ گونه قانون خاص و ویژه‌ای در این مورد خبر ندارم.

23- دانشگاه ویرجینیای جنوبی

«از ورود دانشجو با لباس نامناسب یا موی بلند به کلاس جلوگیری می‌شود. دانشگاه باید تشخیص دهد که لباس خاصی قابل قبول هست یا نه».

John Feinauer:

بلی، در اینجا قانونی وجود دارد که به آن قانون شرافت گفته می‌شود. مردان مجبور هستند تا موی سر آن‌ها بالای یقه‌شان قرار گیرد و نباید ریش داشته باشند. زنان و مردان نباید لباسی را بپوشند که بدن آن‌ها را نمایان کند (دامن کوتاه و ...)

24- دانشگاه اَدِ کونل جاسین

«استفاده از گوشواره و بافتن مو برای پسران ممنوع است. لباس گروه‌های مذهبی را نباید در کنفرانس‌ها، کتابخانه و سالن امتحانات پوشید».

Olaniyi Ogunbolade:

بله، همه‌ی این‌ها درست است.

31- دانشگاه آتلانتیک فلوریدا

«زدن عینک آفتابی، پوشیدن کفش چرخ دار، صندل، پیراهن پشت باز، لباس‌های پاره یا کهنه و شلوار کوتاه مجاز نیست».

Andrew Housman:

این مورد تا حد زیادی به فعالیتی بستگی دارد که در حال انجام آن هستی برای مثال استاد دانشگاه. شما در بیرون می‌توانید عینک آفتابی بزنید اما در کلاس مجاز به انجام این کار نیستید. برخی از استادان توجه و اهمیتی به پوشیدن صندل نمی‌دهند. شما می‌توانید شُرت (شلوارک) (هوا حتی در زمستان ممکن است در بیرون گرم باشد) بپوشید اما ظاهر شُرت نباید مانند شُرتی باشد که موقع رفتن به ساحل می‌پوشید. اگر لباس شما به طور قابل توجه مستعمل و یا دارای پارگی باشد ممکن است مورد تذکر واقع شوید. اگر شما تنها بیش از دو روز در آن جا اقامت داشته باشید، می‌توانید هر لباسی را که دوست دارید بپوشید، در ابتدای مدرسه لباس‌های زیبا و مناسب بپوشید تا زمانی که نظر بهتری در رابطه با هر آن چه مورد پذیرش است پیدا کنید. در غیر این صورت در محوطه دانشگاه تنها شلوار بپوشید و هر آن چه را که با آن راحت هستید، بپوشید.

36- کالج کشاورزی آبراهام بالدوین

«پوشیدن لباس جین و کلاه و استفاده از آرایش نامناسب در هنگام تمرین بدن‌سازی ممنوع است».

Matthew Jones:

هه، نه! من هرگز در مورد این محدودیت‌ها در رابطه با پوشش چیزی نشنیده‌ام. شاید مدت‌ها پیش این موارد صحت داشته است! اما اکنون هر چه را که دوست داشته باشید، می‌توانید بپوشید! این را می‌توانی با مراجعه به سایت www.abac.edu و مشاهده‌ی عکس‌ها خود ببینی. امیدوارم کمک کرده باشم!

39- دانشگاه مجامع الهی جنوب غربی

«در کلاس نباید لباس لی وصله دار و رنگ و رو رفته پوشید. استفاده از شلوارک برای زنان در کلاس ممنوع است. پوشیدن لباس‌های پشت باز، بی آستین یا بالای زانو ممنوع است».

Cody Elliott:

این مورد که ما چند قانون نسبتا سخت گیرانه در رابطه با لباس‌هایی که باید بپوشیم داریم، درست است. ما نباید در شلوارهای جین یا لی خود سوراخ داشته باشیم اما منظور آن‌ها از این، وجود تعداد زیادی سوراخ است به طوری که اگر یک یا دو سوراخ کوچک‌تر از یک سکه ده سنتی در مکانی مناسب بر روی شلوار وجود داشته باشد، پوشیدن آن مجاز است اما من در رابطه با قوانین مربوط به دامن مطمئن نیستم چون من آن‌ها را نمی‌پوشم اما زنان در این جا اغلب دامن می‌پوشند. همچنین چون از ایران هستی و نسبت به ما به مصر نزدیکتر هستی یک سوال تصادفی از تو دارم؛ در رابطه با آشوب‌ها و هر آنچه در آنجا در جریان است چه احساسی داری و کشور تو اتفاقات را چگونه تصویر می‌کند؟

Valerie Johnson:

بلی، در SAGU قانون رفتار در موقع ثبت نام از تو می‌خواهد که این رهنمودها را اطاعت کنی. تو احتمالا می‌توانی به کتاب راهنما در سایت www.sagu.edu دسترسی پیدا کنی.

42- دانشگاه لومالیندا

«پوشیدن تی‌شرت، شلوارک و لباس‌های لی ممنوع است. اگر کسی ظاهری نامرتب و غیر حرفه‌ای داشته باشد از »روح قانون« سرپیچی کرده است».

Justin Schober:

دانشگاه لومالیندا یک موسسه‌ی قابل احترام شامل شغل‌های پزشکی اولیه است. من در مناسبت‌هایی که در دانشگاه حضور دارم در کلاس تی‌شرت می‌پوشم، به خصوص در آزمایشگاه‌ها و هیچ گاه توبیخ یا مجازات نشده‌ام. اما اغلب اوقات شاید مایل باشی تا لباس‌های غیر رسمی بپوشی.

Dang Ngo:

من هرگز در این رابطه نشنیده‌ام... من هر چه بخواهم می‌پوشم... البته در هنگام انجام مشاغل درمانی (در هنگام کار در کلینیک) در زمینه‌های مربوطه باید لباس حرفه‌ای و ضد عفونی را با توجه به موقعیتی که در آن قرار داری بپوشی. اگر تو در مدرسه پزشکی هستی، پیراهن، کراوات، شلوار کار و یک کت سفید می‌پوشی... غیر از آن... در هر روز دیگر همه ما پیراهن‌های معمولی و شلوار لی و یا هر چیز دیگر می‌پوشیم.