آشنایی با افزایش سرمایه از طریق صرف سهام (قسمت اول)

صرف سهام به مابه‌ التفاوت ارزش اسمی و مبالغ دریافتی مازاد بابت فروش سهام جدید، گفته می‌شود. به‌ بیان دیگر، صرف سهام مبلغ مازاد ارزش بازار (ارزشی که در حال حاضر معامله می‌شود) نسبت به ارزش اسمی سهام می‌باشد. صرف سهام با همین عنوان در حساب حقوق صاحبان سهام در ترازنامه منظور می‌شود و افزایش آن را به دنبال دارد. توجه کنید که ماهیت این حساب بستانکار بوده و در پذیره نویسی اولیه و در معاملات بورسی صورت می‌گیرد. به دلیل اینکه این عمل از محل افزایش سرمایه و نشر سهام جدید با قیمتی بیشتر از قیمت اسمی صورت می‌گیرد، جزو منابع تأمین مالی شرکت به حساب می‌آید.

صرف سهام چیست؟

صرف سهام طبق ماده ۱۶۰ قانون تجارت، شرکت می‌تواند سهام جدید خود را برابر با مبلغ اسمی، بفروشد و یا اینکه علاوه بر مبلغ اسمی سهم، مبلغی را به‌عنوان اضافه ارزش از خریدار دریافت کند. شرکت عواید حاصل از اضافه ارزش سهام فروخته‌ شده را می‌تواند به اندوخته‌های شرکت منتقل کرده یا به‌صورت نقدی میان صاحبان سهام قبلی تقسیم نماید، همچنین می‌تواند در ازای آن سهام جدید (سهام جایزه) به سهام‌داران قبلی بدهد. صرف سهام، مبلغی است مازاد بر ارزش اسمی سهام که شرکت در زمان فروش سهام عادی دریافت کرده است. برخی اوقات مشاهده می‌شود شرکت سود زیادی را شناسایی کرده و ارزش سهام آن در بازار چیزی بیشتر از ارزش اسمی است، در این صورت شرکت می‌تواند سهام جدید خود را با قیمتی بیشتر از ارزش اسمی منتشر نماید.

صرف سهام چه کاربردی برای شرکت دارد؟

⦁ شرکت می‌تواند صرف سهام را به اندوخته شرکت منتقل می‌کند.
⦁ شرکت می‌تواند صرف سهام را بین سهام‌داران قبلی تقسیم می‌کند.
⦁ شرکت می‌تواند صرف سهام را به ‌صورت سهام جدید به سهام‌داران قبلی بدهد.
⦁ شرکت‌ها فروش سهام با صرف را با حفظ حق تقدم و یا با سلب حق تقدم انجام می‌دهند.

نکات

⦁ از آنجا که صرف سهام بخشی از سهام محسوب نمی‌شود، نمی‌توان آن را در حساب سرمایه منظور کرد. این مبلغ باید در حساب مجزایی در بخش حقوق صاحبان سهام نگهداری شود زیرا سبب افزایش این بخش در ترازنامه می‌شود.
⦁ قانون تجارت ایران، صدور سهام به کسر را مجاز نمی‌داند.
⦁ حساب صرف سهام قابل تهاتر با حساب کسر سهام نیست.
⦁ هیچ زیان یا هزینه‌ عملیاتی نمی‌تواند به‌حساب بدهکار صرف سهام منظور گردد.

صرف سهام در کجا مصرف می شود؟

⦁ تقسیم نقدی صرف سهام بین سهام‌داران قبلی
شرکت با اطلاع‌رسانی به سهام داران قبلی در خصوص اینکه سود نقدی توزیع‌شده از محل صرف سهام یا بازده سرمایه است و نه از محل عملیاتی و بازرگانی شرکت، مبلغ صر‌ف سهام را به آن‌ها تخصیص می‌دهد. با انجام این کار چیزی به‌جز افزایش سرمایه به قیمت اسمی نصیب شرکت نمی‌شود.
⦁ توزیع سهام جدید میان سهام‌داران قبلی (سهام جایزه)
در این روش به میزان مبلغ صر‌ف سهام، سهام جدید به قیمت اسمی منتشر و به سهام‌داران قبلی داده می‌شود. افزایش سرمایه به این شیوه همانند افزایش سرمایه به قیمت اسمی است.
⦁ انتقال صرف سهام به اندوخته شرکت
در این مورد، صر‌ف سهام در یک حساب جداگانه در بخش حقوق صاحبان سهام قرار می‌گیرد و به همه سهام‌داران اعم از سهام‌دار قبلی و جدید تعلق خواهد داشت. در حال حاضر بازارهای توسعه‌یافته با در نظر گرفتن مزیت‌ها و منافع افزایش سرمایه به روش صر‌ف سهام بیشتر به دنبال افزایش سرمایه به این شیوه هستند.

ذی‌نفعان صرف سهام

⦁ شرکت:
شرکت‌ها تمایل دارند با کمترین سهام منتشرشده، بیشترین تأمین مالی را در بلندمدت و بدون سررسید انجام دهند. زیرا با این روش بدون افزایش ریسک، سودآوری و اعتبار شرکت را افزایش می‌دهند.
⦁ سهام داران عمده و اصلی:
سهام‌دار اصلی شرکت که مدیریت آن را بر عهده دارد، تمایل به حفظ کنترل شرکت بدون کاهش درصد سهام مدیریتی خود دارد. به صورتی‌که برای افزایش سرمایه نیازی به آورده نقدی نباشد.
⦁ بازار سهام:
سهامی که می‌خواهیم پذیره‌نویسی کنیم باید در بازار مورد اقبال باشد. به همین دلیل افزایش سرمایه به این روش، فرصت جذب سرمایه‌گذاران بیشتر و درنتیجه نقدینگی برای بازار، به وجود می‌آورد.
⦁ سهام‌دار جزء:
سهام‌داران جزء در پی این هستند که علاوه بر کسب بازدهی بیشتر، درصد مالکیتشان در شرکت را نیز کاهش نیابد. افزایش سرمایه با صرف سهام، این هدف سهام داران را پوشش می‌دهد.

منبع : سایت ممتاز سرمایه