آشنایی با افزایش سرمایه از طریق صرف سهام (قسمت دوم)

صرف سهام را به مبلغ مازاد ارزش بازار نسبت به ارزش اسمی سهام، تعریف کرده‌اند. یک شرکت می‌تواند سهام جدیدش را مطابق با مبلغ اسمی، فروخته و یا علاوه بر مبلغ اسمی سهم، مبلغی را با ‌عنوان اضافه ارزش، از خریدار بگیرد. شرکت عواید به دست آمده از مازاد ارزش سهام فروخته‌ شده را می‌تواند به دارایی‌های شرکت انتقال داده یا به ‌صورت نقدی در بین صاحبان سهام پیشین تقسیم کند. در قسمت قبلی کمی درباره مفهوم صرف سهام و نکات مربوط به آن صحبت کردیم و اکنون ادامه آن را در پیش می‌گیریم.

افزایش سرمایه با استفاده از روش صرف سهام

یکی از موضوعاتی که در خصوص صر‌ف سهام مطرح می‌شود، افزایش سرمایه به این شیوه است. در هنگام افزایش سرمایه، شرکت از هر یک از سهام‌داران خود می‌خواهد در ازای دریافت سهم، مبلغی را به شرکت بپردازند. مبلغی که سهام‌داران در ازای دریافت سهام پرداخت می‌کنند، می‌تواند از مبلغ اسمی هر سهم شروع‌ شده تا به قیمت بازار برسد. در افزایش سرمایه به این شیوه به ‌جای انتشار سهام عادی با ارزش اسمی، پذیره‌نویسی سهام جدید به قیمت بازار صورت می‌گیرد. در ایران معمولاً از سهام داران می‌خواهند به ازای هر سهم ۱۰۰۰ ریال (معادل ارزش اسمی) به ‌حساب شرکت واریز کنند. چنانچه شرکت از سهام‌داران مبلغ ۱۲۰۰ ریال بابت هر سهم دریافت کند، ۲۰۰ ریال اضافی (مابه‌ التفاوت) مازاد بر ارزش اسمی است که به‌عنوان صر‌ف سهام در بخش حقوق صاحبان سهام در سمت چپ ترازنامه شرکت نشان داده می‌شود. افزایش سرمایه با صر‌ف سهام جزو منابع تأمین مالی محسوب می‌شود.

در این روش شرکت سرمایه خود را به مبلغ بیشتری از قیمت اسمی و از طریق پذیره‌نویسی به فروش می‌رساند. تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی سهام، به‌حساب اندوخته منتقل شده و یا در قالب سهام جدید به سهام‌دار قبلی داده می‌شود. چون در این روش شرکت مبلغ موردنظر خود را در مدت کمتری، از طریق پذیره‌نویسی تأمین می‌کند، این شیوه افزایش سرمایه بیشتر موردتوجه شرکت‌ها قرارگرفته است. افزایش سرمایه به‌صرف می‌تواند با صدور حق تقدم خرید سهام یا سلب حق تقدم از سهام‌دار موجود، به‌صورت عرضه عمومی سهم صورت پذیرد. معمولاً برای ایجاد جذابیت در پذیره‌نویسی، قیمت پذیره‌نویسی تا حدی کمتر از قیمت بازار تعیین می‌شود. اما برای تحقق کامل برنامه افزایش سرمایه با صر‌ف سهام، شرکت باید شخص یا اشخاص حقیقی یا حقوقی که قبلاً متعهد شده‌اند، باقی‌مانده سهام پذیره‌نویسی نشده را خریداری نمایند، معرفی کند.
فرض کنید یک شرکت ۱۰۰۰۰ میلیون ریال سرمایه دارد و تعداد برگه‌های سهام آن ۱۰ میلیون است. هر سهم این شرکت در بازار، ۹۰۰۰ ریال معامله می‌شود. این شرکت قصد دارد سرمایه خود را به میزان ۱۰۰ درصد و از طریق صرف سهم افزایش دهد. مبلغ موردنیاز برای افزایش سرمایه ۱۰۰۰۰ میلیون ریال است که معادل ۱۰ میلیون برگه سهم جدید می‌شود. اگر فرض کنیم شرکت سهام جدید را به مبلغ ۵۰۰۰ ریال پذیره‌نویسی می‌کند، با فروش ۲ میلیون سهم، مبلغ موردنیاز برای افزایش سرمایه تأمین می‌گردد و شرکت مابقی سهام جدید را ( ۸ میلیون سهم) بین سهام‌داران قبلی تقسیم می‌کند.

افزایش سرمایه از طریق صرف سهام چه مزیت‌هایی دارد؟

⦁ با توجه به این‌که این شیوه افزایش سرمایه منابع قابل‌توجهی را در اختیار شرکت قرار می‌دهد، موجب رشد سودآوری و افزایش EPS شرکت می‌شود که این امر سبب غنی شدن قیمت سهم و افزایش آن و کاهش ریسک سهم در بازار می‌گردد.
⦁ مهم‌ترین مزیت این بحث در افزایش سرمایه، بکارگیری آن در ساختار مالی شرکت است. شرکت‌هایی که نیاز به اصلاح ساختار سرمایه دارند و از طرف دیگر نیازمند منابع سنگین مالی برای دستیابی به طرح‌های توسعه‌ای خود هستند، این نوع افزایش سرمایه برایشان بسیار کارآمد است.
⦁ افزایش سرمایه با صرف، یک منبع مالی باثبات و بدون سررسید معلوم، تلقی می‌شود که شرکت دغدغه بازپرداخت آن را ندارد. درنتیجه ریسک عدم توان پرداخت بدهی را کاهش داده و سبب افزایش اعتبار شرکت در بازار می‌شود.

افزایش سرمایه از طریق صرف سهام چه عیب هایی دارد؟

⦁ درصورتی که افزایش سرمایه با منافع سهام‌دار اصلی شرکت در تعارض باشد، شرکت قادر به انجام افزایش سرمایه به این روش نیست.
⦁ با توجه به لزوم تعهد اشخاص حقیقی یا حقوقی برای خرید سهام پذیره‌نویسی نشده، ممکن است در برخی موارد هیچ شخصی حاضر به این کار نباشد.

شرایط افزایش سرمایه از طریق روش صرف سهام

⦁ مهم‌ترین مؤلفه افزایش سرمایه به شیوه صرف سهام، تمایل سهام‌دار اصلی شرکت است. در شرکت‌هایی که درصد سهام مدیریتی متزلزل است، سهام‌دار اصلی نگران از دست دادن کنترل شرکت است. اگر سهام‌دار اصلی برنامه‌ای برای مشارکت در افزایش سرمایه نداشته باشد، درصد سهام مدیریتی وی کاهش‌یافته و احتمالاً کنترل شرکت را از دست خواهد داد.
⦁ زمانی افزایش سرمایه با صر‌ف‌ سهام موفق است که شرایط بازار، صنعت و شرکت از دیدگاه سرمایه‌گذاران مثبت باشد و به‌عبارت‌دیگر بازار پررونق باشد. اگر بازار دارای رکود یا روند نزولی بوده و دورنمای مثبتی برای آن متصور نباشد، برنامه افزایش سرمایه با موفقیت کمی همراه است. درنتیجه شرط موفقیت در این شیوه، وجود چشم‌انداز مثبت برای بازار و سهام شرکت است.
در حقیقت یک شرکت برای موفقیت در افزایش سرمایه به‌صرف، باید پتانسیل رشد و سودآوری داشته باشد و مورد اقبال بازار و سرمایه‌گذاران قرار گیرد و در کنار این عوامل، عامل نقد شوندگی سهم در بازار نیز اهمیت دارد.

منبع : سایت ممتاز سرمایه