آشنایی با مفهوم افزایش سرمایه و انواع روش های آن/ قسمت اول

در صورتی که شما کسی باشید که به تازگی وارد بازار بورس شده اید، به طور حتم به فهمیدن مفاهیمی مانند افزایش سرمایه علاقه خواهید داشت؛ بنابراین برای شناخت این مسئله و آشنایی با انواع راه های آن تلاش خواهید کرد و دست به تحقیق و بررسی خواهید زد. افزایش سرمایه یکی از راه های به دست آوردن منابع مالی بیشتر توسط شرکت ها است. در این مقاله سعی داریم به سوالاتی در مورد افزایش سرمایه پاسخ دهیم.

افزایش سرمایه شرکت چیست؟

همانطور که گفته شد افزایش سرمایه یکی از روش های تامین مالی شرکت‌هاست. شرکت‌ها برای اینکه بتوانند فعالیت‌های خود را توسعه دهند و قدرت رقابت خود را حفظ و یا افزایش دهند، اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند. در برخی از مواقع نیز این کار به منظور اصلاح و بهبود ساختار مالی شرکت صورت می‌گیرد. این تامین منابع مالی جدید می‌تواند به شکل‌های مختلفی صورت پذیرد.
هنگامی که یک شرکت در بورس اوراق بهادار بخواهد سرمایه خود را افزایش دهد باید تعدادی سهام جدید منتشر کند و به سهامداران بفروشد تا مبلغ مورد نیاز برای افزایش سرمایه را تأمین کند. تفاوت اصلی بین انواع روش‌های افزایش سرمایه، در محل تامین این منابع جدید است. در ادامه درباره انواع روش‌های آن بیشتر توضیح خواهیم داد.

روش های افزایش سرمایه

معمولا روند افزایش سرمایه در شرکت‌ها به این شکل است که در مرحله اول هیئت مدیره شرکت پیشنهاد خود را به همراه دلایل کافی در خصوص افزایش سرمایه به سهامداران شرکت ارائه می‌کند. این پیشنهاد در مجمع عمومی فوق العاده شرکت مورد رای‌گیری سهامداران شرکت قرار می گیرد. سپس در صورت تصویب این پیشنهاد در مجمع و پس از ارائه مجوز از سوی بورس، افزایش سرمایه شرکت صورت می‌گیرد.
قیمت سهام شرکت پس از افزایش سرمایه، دستخوش تغییر می‌شود. اینکه افزایش سرمایه شرکت از چه روشی انجام شود، اثرات متفاوتی در این تغییرات قیمت دارد. در ادامه درباره انواع روش‌های افزایش سرمایه بیشتر توضیح می‌دهیم.

آشنایی با انواع روش های افزایش سرمایه

اگر بخواهیم یک دسته‌بندی از انواع روش‌های افزایش سرمایه داشته‌باشیم، می‌توان ۴ دسته کلی در نظر گرفت:
⦁ از محل سود انباشته (سهام جایزه)
⦁ از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران
⦁ از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها
⦁ به روش صرف سهام

. افزایش سرمایه ار چگونه محاسبه کنیم؟

برای اینکه بدانید قیمت و تعداد سهام شما پس از افزایش سرمایه چه تغییری می‌کند باید با فرمول‌های محاسبه قیمت سهام پس از افزایش سرمایه آشنایی داشته‌باشید. هرکدام از روش‌ها فرمول محاسباتی جداگانه‌ای دارد. در ادامه پس از توضیح هرکدام از این روش‌ها فرمول محاسبه قیمت و تعداد سهام را برای شما توضیح می‌دهیم.

. افزایش سرمایه به روش سود انباشته

طبق قانون تجارت شرکت ها موظف هستند سالیانه درصدی از سود خود را نزد خود نگهداری شوند. این سود در حسابی تحت عنوان سود انباشته در صورت‌های مالی شرکت ثبت می‌شود. در مواقعی که شرکت سود انباشته مناسبی دارد، تصمیم می‌گیرد که افزایش سرمایه خود را از این روش انجام بدهد و با این کار منابع جدید مورد نیاز خود را تامین کند. پس در روش سود انباشته عملا جریان نقدینگی جدید به شرکت وارد نمی شود.
پس به دلیل اینکه سهامداران پولی برای سهام جدید خود پرداخت نمی کنند به سهامی که به این روش به سهامدار تعلق می گیرد، سهام جایزه هم گفته می‌شود. در روش سود انباشته درصد مالکیت شما در شرکت تغییری پیدا نمی‌کند. یعنی به همان نسبت که سرمایه شرکت زیاد می‌شود تعداد سهام شما نیز افزایش پیدا می‌کند. از نظر تئوریک میزان دارایی شما نیز تغییری نمی‌کند، یعنی به همان نسبت که تعداد سهام شما زیاد می‌شود قیمت سهام کاهش پیدا می‌کند. فرمول محاسبه در این روش به شرح زیر است:

. افزایش سرمایه از محل آورده نقدی

در مواقعی که شرکت سود انباشته مناسبی ندارد و یا می‌خواهد منابع مالی جدید به شرکت وارد کند، از محل آورده نقدی سهامداران اقدام به افزایش سرمایه می‌کند. به دلیل اینکه افزایش سرمایه از این روش، نیازمند تأمین منابع جدید از سوی سهامداران فعلی شرکت است، شرکت حق استفاده و حضور در آن را ابتدا به سهامداران شرکت می‌دهد. به این صورت که اوراقی تحت عنوان حق تقدم سهام در اختیار سهامداران فعلی قرار می‌گیرد. سهامدار در مدت زمان مجاز برای معاملات این اوراق که معمولا ۲ ماه است و به آن مهلت پذیره نویسی گفته می‌شود، می‌تواند یکی از دو کار را انجام دهد:
⦁ پرداخت مبلغ اسمی سهام:در این روش شما به ازای هر سهم باید مبلغی را دراین بازه زمانی ۲ماهه به شرکت پرداخت نمایید. این مبلغ در ایران معمولا ۱۰۰۰ ریال (قیمت اسمی سهم) است. با این کار پس از طی شدن مراحل افزایش سرمایه، حق تقدم شما تبدیل به سهم عادی می‌شود.
⦁ فروش حق تقدم: اگر شما به هر علتی تمایل نداشته‌باشید که از حق تقدم‌های خود استفاده کنید، می‌توانید در این بازه زمانی ۲ ماهه حق تقدم‌های خود را به سرمایه‌گذاران دیگر بفروشید. این حق تقدم‌ها مثل سهام عادی در بورس قابل معامله هستند؛ مثلا حق تقدم ایران خودرو با نماد خودرو معامله می‌شود. قیمت حق تقدم به اندازه آورده شما (معمولا ۱۰۰۰ ریال) از قیمت روز سهم اصلی در بازار کمتر است.
⦁ نکته: اگر شما به هر علتی مبلغ اسمی سهام را پرداخت نکنید و همچنین حق تقدم خود را نیز به فروش نرسانید، پس از اتمام مهلت پذیره‌نویسی حق تقدم سهام شما به فروش می‌رود. یعنی شرکت حق تقدم‌های استفاده نشده را از طریق بورس به فروش می‌رساند و مبلغ حاصل از فروش را بعد از کسر کارمزدها به حساب شما واریز می‌کند. قیمت فروش در این مواقع معمولا نزدیک به قیمت روزهای آخر پذیره‌نویسی حق تقدم‌هاست.
فرمول محاسبه در این روش به شرح زیر است:

مثال برای روش سودانباشته و روش آورده نقدی
. روش سود انباشته

فرض کنید قیمت سهام شرکتی ۲۰۰۰ ریال است و این شرکت از محل سود انباشته ۴۰ درصد افزایش سرمایه می‌دهد. طبق فرمول، قیمت هر سهم جدید به صورت زیرمحاسبه خواهد شد:

X=40/100=0.4
ریال۱۴۲۸٫۵=۰٫۴+۱/۲۰۰۰=قیمت سهم پس از افزایش سرمایه

همانطور که مشاهده می‌کنید اگر مثلا شما قبل از افزایش سرمایه ۱۰۰۰ سهم ۲۰۰۰ ریالی داشتید، پس از آن ۱۴۰۰ سهم ۱۴۲۸ ریالی دارید که مجموع دارایی شما در این ۲ حالت یکی می‌شود.

. روش آورده نقدی

فرض کنید قیمت هر سهم شرکتی ۶۰۰۰ ریال است و این شرکت از محل مطالبات و آورده نقدی ۳۰۰ درصد افزایش سرمایه داده و به ازای هر سهم جدید ۱۰۰۰ ریال (یعنی همان ارزش اسمی) از سهامداران مطالبه می‌کند. قیمت هر سهم جدید و همچنین قیمت حق تقدم سهم این شرکت به صورت زیر خواهد بود:

X=300/100=3
ریال۲۲۵۰=۱+۳/(۳ *۱۰۰۰ )+۶۰۰۰=قیمت سهم پس از افزایش سرمایه
ریال۱۲۵۰=۱۰۰۰-۲۲۵۰=قیمت حق تقدم

ادامه دارد…

منبع : وبسایت ممتاز سرمایه