آیا افزایش سرمایه به عنوان یک راه حل، خوب است یا بد؟ (قسمت اول)

خوب بودن یا نبودن افزایش سرمایه، از جمله مسائل جذاب و جالب می‌باشد. شرکت‌ها با نیت‌های مختلفی دست به افزایش سرمایه می‌زنند؛ ولی مسئله‌ای که باید به آن توجه کرد این است که افزایش سرمایه صورت‌های متنوعی داشته و هریک خصوصیت‌های منحصر به فرد خود را دارند. نکته دیگر پیامدهای روش‌های مختلف افزایش سرمایه است که هریک به نحو مساوی بر چگونگی وضعیت شرکت و سهامدار تاثیر ندارند. در این مقاله نخست به هدف افزایش سرمایه و انواع آن اشاره کرده، سپس پاسخ به سوال "افزایش سرمایه خوب است یا بد؟" را در پیش می‌گیریم.

افزایش سرمایه یعنی چه؟

شرکت‌ها با هدف تأمین منابع موردنیاز طرح‌های توسعه‌ای یا اصلاح ساختار مالی، اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند. به عبارت بهتر، یکی از روش‌های تأمین مالی شرکت است. به‌منظور افزایش سرمایه، لازم است تعدادی سهام جدید منتشر شود و سهامداران شرکت آن‌ها را بخرند؛ بنابراین با تأمین مالی از طریق سهامداران، مبلغ موردنظر فراهم می‌شود.

افزایش سرمایه متعلق به چه کسانی تعلق است؟

افزایش سرمایه به سهامداری تعلق می‌گیرد که در تاریخ اجرای مصوبه مجمع عمومی فوق‌العاده شرکت در این خصوص، مالک سهام شرکت باشد و اصطلاحاً در مجمع عمومی فوق‌العاده افزایش سرمایه، شرکت کند.

آشنایی با مدل های مختلف افزایش سرمایه

تفاوت انواع مختلف افزایش در محل تأمین سهام جدید است. به‌طورکلی ۳ نوع افزایش سرمایه وجود دارد:
⦁ افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها
⦁ افزایش سرمایه از محل سود انباشته (سهام جایزه)
⦁ افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران

. افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها

با گذر زمان و اثرگذاری تورم بر کالاها و خدمات، قیمت دارایی‌های یک شرکت نیز تغییر خواهند کرد؛ بنابراین شرکت‌ها این امتیاز را پیدا می‌کنند تا ارزش دارایی‌های ثابت مشهود همانند زمین، ساختمان، ماشین‌آلات و تجهیزات، سرمایه‌گذاری‌ها و … را مورد تجدید ارزیابی قرار دهند. همچنین شرایط رکودی می‌تواند استفاده از این نوع افزایش سرمایه را میسر کند. رکود حاکم بر شرکت‌ها باعث کاهش حاشیه سود این بنگاه‌ها و افت اعتبار آن‌ها نزد نهادهای مالی خواهد شد. از آنجا که حقوق صاحبان سهام شرکت‌ها شاخص بسیار مهمی برای تعیین سقف اعتبار نزد بانک‌ها است، شرکت‌ها به فکر بالا بردن حقوق صاحبان سهام و افزایش سرمایه هستند. با توجه به اینکه شرکت‌های درگیر رکود، امکان افزایش سرمایه از محل آورده نقدی یا سود شرکت‌ها ندارند، قانون‌گذار افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها را برای شرکت‌های موردنظر پیشنهاد می‌دهد. با به ‌روزرسانی دارایی شرکت‌ها، سهام بیشتر از گذشته موردتوجه فعالان بازار سرمایه قرار می‌گیرد. با افزایش اعتبار شرکت نزد بانک، سهامداران عمده نیز برای نگهداری سهام ترغیب می‌شوند. این نوع از افزایش سرمایه، برای شرکت‌های زیان ده، سودمند است زیرا می‌تواند جان تازه‌ای به شرکت بخشد تا دوباره به چرخه تولید و سوددهی بازگردد. لازم به ذکر است با توجه به ماده ۱۴۱ قانون تجارت، درصورتی‌که مقدار زیان از نصف سرمایه ثبتی شرکت بیشتر باشد، شرکت مذکور مشمول ماده ۱۴۱ می‌شود.
شرکت زیان‌ده برای خروج از این ماده باید سرمایه خود را به مقداری افزایش دهد تا میزان زیان از نصف سرمایه کمتر شود؛ بنابراین شرکت‌هایی که مشمول این قانون باشند می‌توانند از این نوع از افزایش سرمایه استفاده کرده تا هم ساختار مالی خود را به استاندارد نزدیک کنند و امکان دریافت تسهیلات و بهبود فعالیت برای آن‌ها فراهم شود. در این روش، تعداد سهام هر سهامدار متناسب با درصد افزایش سرمایه افزایش می‌یابد و درصد مالکیت سهامدار در شرکت تغییری پیدا نمی‌کند. معایب این روش این است که نقدینگی جدیدی وارد شرکت نمی‌شود و ارزش ذاتی آن نیز دچار تغییر نخواهد شد. محاسن این روش بهبود ساختار مالی، به‌روز شدن دارایی‌ها است. همچنین شرکت واجد شرایط دریافت وام می‌شود.

. افزایش سرمایه از محل سود انباشته

گاهی شرکت، از منابع داخلی خود جهت تأمین مالی استفاده می‌کند؛ اما این منابع داخلی چیست؟ همانطور که می‌دانید شرکت کل سودی را که در طی سال مالی به دست می‌آورد، تقسیم نمی‌کند. بخشی در حساب سود انباشته باقی می‌ماند. باگذشت زمان، سودهای انباشته به میزان مطلوبی می‌رسد که می‌تواند منبعی برای تأمین مالی باشد. در این روش نقدینگی جدیدی وارد شرکت نمی‌شود و صرفاً بخشی از سود انباشته به‌حساب سرمایه شرکت وارد می‌شود و تعداد سهام افزایش می‌یابد. از آنجایی‌که شرکت این نقدینگی را از حساب سود انباشته برداشت می‌کند و سهامداران پولی بابت این تأمین مالی نمی‌پردازند، به سهام تعلق‌گرفته سهامداران، سهام جایزه می‌گویند. معایب این روش آن است که مانند روش قبلی نقدینگی جدیدی وارد شرکت نمی‌شود. حسن آن نیز بهبود و تسهیل توسعه ساختار مالی شرکت است. همچنین نیازی به پرداخت مبلغ توسط سهامداران ندارد.

ادامه دارد…

منبع : ممتاز سرمایه