تعریف پول‌شویی!

۱ـ تعریف پول شویی:

در ساده ترین عبارت ، پول شویی ، پردازش عواید حاصل از فعالیت های مجرمانه به منظور پنهان كردن یا تغییر ظاهر منشاء غیر قانونی آن است .

-در دستورالعمل جامعه اروپایی مصوب مارس ۱۹۹۰ ، تعریف پول شویی به صورت زیر میباشد

<< تبدیل یا انتقال یك دارایی ، با علم به این كه از فعالیت های مجرمانه به دست آمده باشد ، به منظور پنهان داشتن یا گم كردن رد منشا غیر قانونی آن دارایی ؛ یا كمك به شخصی كه مرتكب چنین جرمی شده است ، برای گریز از پیامدهای قانونی جرم مزبور >>

۲ـ مراحل فرآیند پول شویی:

پول شویی فرآیندی پیچیده ، مستمر ، دراز مدت و گروهی است كه به طور معمول در مقیاسی بزرگ انجام میشود و میتواند از محدوده جغرافیایی – سیاسی یك كشور فراتر رود . براساس این فرآیند ، عواید حاصل از فعالیت های مجرمانه با گذر از مراحل مختلف وارد نظام مالی و فعالیت های قانونی میشود و با پنهان ماندن منشا غیر قانونی آن ، ظاهری قانونی می یابد . به طور كلی فرآیند پول شویی دارای سه مرحله به صورت زیر است ،

۱ـ۲ جایگذاری :

اولین مرحله از فرآیند پول شویی ، جایگذاری یا تزریق عواید حاصل از فعالیت های مجرمانه به شبكه مالی رسمی با هدف تبدیل عواید مزبور از حالت نقدی به ابزارهای (دارایی های ) مالی است .

جایگذاری عواید حاصل از جرم میتواند با تقسیم وجوه كلان به مبالغ كوچكتر كه چندان حساسیت برانگیز نیست و سپرده گذاری آن ها در بانكهای داخلی یا دیگر موسسات مالی رسمی و غیر رسمی انجام شود . یا برای سپرده گذاری در موسسات مالی خارجی به بیرون از مرزها انتقال داده شود ، یا برای خرید كالاهای پرارزش مانند آثار هنری ، هواپیما ، فلزات و سنگ های قیمتی به كار رود .

۲ـ۲ لایه چینی :

این مرحله كه در واقع جداسازی عواید حاصل از فعالیت های مجرمانه از منشا یا فعالیت های موجد آن است ، از طریق ایجاد لایه های پیچیده ای از معاملات یا نقل و انتقالات مال چند گانه با هدف مبهم ساختن فرآیند حسابرسی ومجهول گذاشتن هویت طرف های اصلی معامله و ناممكن كردن رد گیری منشا عواید مزبور ، صورت می گیرد .

این مرحله می تواند شامل معاملاتی مانند انتقال تلگرافی سپرده ، تبدیل سپرده به اسناد پولی ( اوراق بهادار ، سهام سرمایه ای ، چك های مسافرتی ) ، خرید مجدد كالاهای پر ارزش و اسناد پولی و سرمایه گذاری آن ها در معاملات ملكی وموسسات قانونی به ویژه در صنایع تفریحی وجهانگردی باشد . شركت های پوششی كه معمولا" در كشورهایی با شرایط مالیاتی مناسب به ثبت می رسند ، ابزاری معمول در مرحله لایه بندی هستند . این شركت ها كه مدیران آن ها اغلب وكلای محلی هستند واز جانب موكلان ایفای نقش میكند ، با اتكا به قوانین راز داری بانكی و امتیاز وكیل – موكل از افشای اطلاعات مالكان شركتهای مزبور خودداری میكنند .

۳ـ۲ یكپارچه سازی :

آخرین مرحله در فرآیند پول شویی ، یكپارچه سازی یا فراهم كردن پوشش ظاهری مشروع و توجیه قانونی برای عواید حاصل از فعالیت های مجرمانه است . چنانچه مرحله لایه چینی با موفقیت انجام شود عواید شسته شده با استفاده از طرحهای یكپارچه سازی ، به نحوی وارد جریان اصلی اقتصادی میشود كه با بازگشت به سیستم مالی ، وجوه شكل و ظاهری قانونی یافته است .

در این مرحله در واقع ، وجوه انباشته شده در لایه های مختلف ، صرف خرید دارایی های قانونی شده و از این طریق وارد سیستم رسمی مالی و اقتصادی میشود و با دارایی های دیگر در سیستم همگون میشود در پایان این مرحله تشخیص دارایی های قانونی از غیرقانونی بسیار مشكل خواهد بود .

۳ـ گونه های پول شویی:

پدیده پول شویی در یك كشور لزوما" به عواید به دست آمده از فعالیت ها ی بزه كارانه یا مجرمانه انجام شده در آن كشور محدود و منحصر نمی شود . در واقع ، ممكن است عواید به دست آمده از فعالیت های مجرمانه در دیگر كشورهای جهان نیز به كشور مفروض منتقل و در آن شسته شود .

به طریق اولی ، تعریف پول شویی باید در برگیرنده بخشی از عواید جرایم رخ داده در هر كشور نیز باشد كه برای شسته شدن در سایر نقاط جهان ، از آن خارج میشود . بدین ترتیب ، چهارگونه قابل شناسایی پول شویی را چنین میتوان برشمرد :

۱ـ۳ پول شویی درونی ؛ شامل پول های كثیف به دست آمده از فعالیت های مجرمانه انجام شده در داخل یك كشور كه در همان كشور نیز شسته میشود .

۲ـ۳ پول شویی صادرشونده ؛ شامل پول های كثیف به دست آمده از فعالیت های مجرمانه انجام شده در سایر نقاط جهان ، كه در داخل یك كشور مفروض شسته میشود .

۳ـ۳ پول شویی وارد شونده ؛ شامل پول های كثیف به دست آمده از فعالیت های مجرمانه انجام شده در سایر نقاط جهان ، كه در داخل یك كشور مفروض شسته میشود .

۴ـ۳ پول شویی بیرونی ؛ شامل پول های كثیف به دست آمده از فعالیت های مجرمانه انجام شده در سایر كشورها ، كه در خارج از كشور نیز شسته میشود .

برپایه بخش بندی بالا ، صرف نظر از مورد چهارم ( پول شویی بیرونی ) سه مورد دیگر پول شویی ، باید در جریان قانون گذاری و برنامه های آتی مبارزه با پدیده پول شویی در ایران مورد توجه قرار گیرد . اما در این میان ، اتخاذ تمهیداتی برای مبارزه با گونه های اول و سوم ، یعنی پول شویی درونی و پول شویی وارد شونده ، در درجه نخست اولویت قرار دارند . همچنین ، با توجه به شناسایی پدیده پول شویی به عنوان یك معضل جهانی ، پیداست كه بخش مهمی از برنامه مبارزه با پول شویی در ایران نیز ، به ویژه در دوزمینه پول شویی وارد شونده و صادر شونده به فراهم آوردن گونه ای همكاری متقابل با نهادهای جهانی شناخته شده در این باره بستگی می یابد .

واژگان کلیدی : پول شویی ، قاچاق مواد مخدر و اسلحه و کالا ، قاچاق انسان ، امنیت ، مبارزه

نویسنده: وکیل دادگستری، قاسم توکلی گردفرامرزی