بازاریاب دیجیتال یا کارگر دیجیتال؟ انتخابش با شماست!

دیشب در حال گوش دادن به لایو پارسا کاکویی و بابک بنیادی بودم که کلمه‌ی دیجیتال ورکر (Digital Worker) را از زبانش شنیدم. او معتقد بود که بسیاری از افرادی که در فضای دیجیتال فعالیت دارند، بازاریاب دیجیتال نیستند بلکه عمله‌ی دیجیتال هستند! این افراد کار با ابزارهای مختلف را بلدند. می‌توانند از ابزارهای شبکه‌ی اجتماعی، سئو و .. استفاده کنند اما معمولا ایده‌ای درباره‌ی چرایی استفاده از ابزارها ندارند.

این جمله باعث شد که درباره‌ی یک موضوع فکر کنم.

چطور می‌توان به سمت بازاریاب دیجیتال شدن حرکت کرد. نه کارگر دیجیتال شدن!

به نظرم آمد که چند گام مهم در این مسیر می‌تواند کمک کننده باشد.

۱-من کی‌ام؟

خوب است آدم‌ها هر از چندگاهی به خودشان برگردند و از خودشان بپرسند که من کی‌ام؟ این سوال باعث می‌شود بتوانیم علایق خودمان، ترس‌های خودمان، آرزوهای خودمان و اهدافمان را درست‌تر تشخیص دهیم. در بازاریابی محتوایی درباره‌ی پرسونا بسیار شنیده‌ایم. چرا آن را برای خودمان به کار نبریم؟ چرا پرسونای خودمان را تدوین نکنیم؟

بحث بعدی درباره‌ی ارزش‌هاست. آیا میدانیم ارزش‌های ما در زندگی و کار چه چیزهایی هستند؟ چه چیزهایی در اولویت زندگی ما قرار دارد؟ آیا رشد را به درآمد ترجیح میدهیم؟ آیا کسب موفقیت و جایگاه برایمان اهمیت بیشتری دارد؟ برای اینکه خودتان را بیشتر بشناسید پیشنهاد میکنم مطلب سلسله مراتب ارزش‌ها را از وبسایت ارزشمند متمم بخوانید و سپس پرسشنامه‌‌ی ارزش‌های شخصی را انجام دهید. این تست به شما می‌گوید از میان پارامترهایی که در انتخاب و تصمیم‌گیری موثر است، کدامشان برای شما اولویت بالاتری دارد.

بعد از همه‌ی این‌ها، می‌توانید بفهمید که اصلا میخواهید وارد فضای دیجیتال شوید؟ اصلا به بازاریابی علاقه دارید؟ آیا واقعا به این حوزه‌ها علاقه دارید یا چون بازارشان داغ است توجهتان به آن جلب شده است؟

پاسخ دقیق و عمیق به پرسش «من کی‌ام» می‌تواند درصد زیادی از مسئله را حل کند. اما مشکل اینجاست که این مرحله، سخت‌ترینشان است! ما هم که اهل کارهای سخت نیستیم...

۲-پایه‌ها را محکم کن!

شوهرخاله‌ی من پیمانکار ساختمان است. روزی برایم درباره‌ی پروژه‌هایش صحبت میکرد. میگفت شاید من در بعضی مراحل ساخت و ساز حضور کامل نداشته باشم. اما از اول تا آخر مرحله‌ی بتن‌ریزی هستم. میگفت بتن‌ریزی کار مهمی است. پایه‌های ساختمان را میسازد. برای همین از اول تا آخرش میمانم و شده با داد و هوار و بد و بیراه، تلاش میکنم بتن‌ریزی به بهترین نحو انجام دهم!

می‌بینید؟ پایه‌ها خیلی مهم‌ هستند! ما هم برای بتن‌ریزی مهارت‌ها و دانش‌هایمان وقت می‌گذاریم؟ به نظر من گام بعدی برای حرکت به سمت بازاریاب دیجیتال شدن یادگرفتن اصول است! این اصول با مراجعه به کتاب‌ها، منابع موجود در اینترنت، کلاس‌ها، دوره‌های آموزشی آنلاین و آفلاین و .. رخ می‌دهد.

برای بازاریاب دیجیتال شدن، باید در ابتدا بازاریابی بدانیم. به همین دلیل باید فهم صحیحی از اصول بازاریابی داشته باشیم. کتاب مرجع این حوزه هم چیزی نیست جز مدیریت بازاریابی از کاتلر و کلر. البته فراموش نکنید که شمای قبل از خواندن این کتاب، با شمای بعد از خواندن کتاب، تفاوت چندانی نخواهید داشت! توقع نداشته باشید که با مطالعه‌ی این کتاب مرزهای دانش بازاریابی را درنوردید. چرا که کارکرد چنین کتاب‌هایی این است که شما یک دید کلی از فضای موضوع مورد نظر بدست بیاوید.

به همین دلیل احتمالا با مطالعه‌ی این کتاب، یک تصویر خوب از کلیت بازاریابی بدست میاورید. اما برای متخصص‌تر شدن باید منابع بیشتری را جستجو کنید.

اگر می‌خواهید در حوزه‌ی بازاریابی، یا به طور کلی مدیریت کسب و کار، دانش و مهارت‌های خود را ارتقا دهید، پیشنهاد اکید من استفاده از وبسایت متمم و مطالب ارزشمند محمدرضا شعبانعلی است.

هنگامی که با اصول بازاریابی آشنایی پیدا کردید، می‌توانید بازاریابی دیجیتال را هم آموزش ببینید. آموزش‌های بسیار زیادی در این زمینه وجود دارد. از گوگل عزیز و یوتیوب گرانقدر بگیر تا دوره‌های آموزشی بسیاری که در داخل و خارج وجود دارد. بنده در ابتدا از طریق گوگل و پرس و جو و دنبال کردن صفحه‌های متخصصان این حوزه، توانستم کمی با این حوزه آشنایی پیدا کنم. اما چیزهایی که می‌دانستم جزیره‌ای بود و اصطلاحا ذهنم در این زمینه مرتب نبود. برای همین تصمیم گرفتم در دوره‌ی آنلاین بازاریابی دیجیتال شرکت کنم که این مسیر به طور کامل دستم بیاید.

شرکت در دوره را به همه‌ی شما توصیه نمی‌کنم. چرا؟ چون قبل از اینکه در دوره شرکت کنید، باید بدانید دقیقا قرار است چه نیازی از شما برطرف شود. اگر همت والایی دارید و می‌توانید گوگل را زیر و رو کنید، پیشنهادم این است که ابتدا کمی روی پای خودتان بایستید. یگردید، به دیوار بخورید، دلسرد شوید، دوباره بگردید و یادبگیرید. ممکن است بگویید که این اشتباهات وقتمان را تلف می‌کند. اما به نظر من باعث می‌شود ارزش بیشتری برای دوره‌ها قائل شوید و با آمادگی بسیار بیشتری وارد دوره شوید. اگر بدانید دقیقا از دوره‌ها چه میخواهید، قطعا نتیجه‌ی بهتری خواهید گرفت.

من تجربه‌ی شرکت در دوره‌های زیادی را ندارم. اما دوره‌ی آنلاین بازاریابی دیجیتال عادل طالبی را پیشنهاد می‌کنم. این دوره برای افرادی که در ابتدای مسیر هستند، می‌تواند بسیار مناسب باشدو عادل طالبی تلاش کرده در این دوره‌ی طولانی مدت و پر و پیمان، یک چراغ قوه بردارد و نوری بر روی تمام حوزه‌های دیجیتال مارکتینگ بیندازد. این کار بسیار ارزشمند است چرا که یک مدل ذهنی مناسب از بازاریابی دیجیتال و حوزه‌هایش در ذهنتان ایجاد می‌شود و ادامه‌ی مسیر را برایتان هموار می‌کند.

فایده‌ی بعدی این دوره ترکیب شدنش با تمرین و فعالیت‌های عملی است(دقیقا نیروی پیشران این نوشته هم همین موضوع بوده است). به نظر من که ترکیب خوبی شده است. نه غذا را شور کرده و نه بی نمک.

اگر به این حوزه علاقه دارید توصیه می‌کنم از طریق این لینک به توضیحاتی که عادل طالبی درباره‌ی دوره‌اش داده مراجعه کنید و با دوره بیشتر آشنا شوید.

۳-عالم بی عمل به چه ماند؟

تجربه و دانش حکم دو پای شما را دارند. برای راه رفتن به هردوی آن‌ها در طول زمان نیاز دارید. نمیتوانید با یک پا به حرکت ادامه دهید. اگر پای دانش جلو بیفتد، باید پای عمل همراهیش کند و بالعکس. درباره‌ی این موضوع ضرب‌المثل هم فراوان است و نیاز به توضیح اضافه نیست. پس اگر قصد دارید بازاریاب دیجیتال خوبی شوید، باید تجربه کنید. این تجربه با فعالیت در شرکت‌ها بدست می‌آید. اگر دانشجو هستید و قصد ندارید فعلا کار کنید، می‌توانید خودتان دست به تجربه بزنید. یک پیج جمع و جور یا یک وبسایت جمع و جور می‌تواند شروع خوبی باشد. حتی می‌توانید برای سازمانی که به آن علاقه دارید، یک برنامه‌ی بازاریابی دیجیتال تنظیم کنید و فرض کنید اگر شما در آن شرکت بودید، چه اقداماتی انجام میدادید. درست است در این روش شما واقعا آزمون و خطا نمی‌کنید اما چیزی که اهمیت دارد، استدلال‌های شما برای انجام آن اقدامات است.

پس مراقب باشید که پای دانش یا عملتان خیلی جلو نیفتاد و دوتایشان را همراه هم پیش ببرید!

۴-بوی گلم چنان مست کرد...

کتاب فارسی دبیرستان را به یاد می‌آورید؟ در یکی از حکایات عرفانی این‌گونه روایت می‌شود که یکی از عارفان، در کشف حقایق عرفانی غرق شده بود و هنگامی که از این حالت بازگشت، یکی از دوستانش به او گفت: از این حالت عرفانی که بودی، به ما چه سوغاتی پیش کش می‌کنی؟ عارف نیز در جواب این گونه گفت:

به یاد داشتم كه هنگامی که به درخت گل می‌رسم، به عنوان هدیه برای دوستانم دامنم را از گل پر كنم. چون به بوستان حقایق رسیدم بوی گلم چنان مست کرد که دامنم از دست برفت!

اگر قصد دارید در حوزه‌ی بازاریابی دیجیتال فعال، حواستان باشد که حواستان پرت ابزار نشود و بوی گل شما را مست نکند! گاهی پیش بیاید که شما غرق در یک ابزار می‌شوید و فراموش می‌کنید که بازاریابی، می‌تواند مسیر‌های دیگیری هم داشته باشد. مثلا اینقدر حواستان به تولید محتوا و اشتراک گذاری آن در اینستاگرام و همچنین اینفلوئنسر مارکتینگ پرت می‌شود، که فکر می‌کنید فقط همین مسیر برای بازاریابی وجود دارد. یک آلارم بگذارید تا هر ازچندگاهی به شما این نکته را یادآوری کند! نکند بوی گل چنان مستتان کند که دامنتان از دست برود!

۵- نسخه‌ی جدیدی از این برنامه موجود می‌باشد!

متاسفانه یا خوشبختانه، در این حوزه نیاز دارید تا در بازه‌های زمانی کوتاهی، دانش خود را به روز رسانی کنید. مخصوصا در جوزه‌ی دیجیتال که هر روز تکنولوژی‌ها و ابزارهای نوینی در حال توسعه است! پس باید خودتان را آماده کنید. همان چهار گامی که قبل تر به آن اشاره کردم، باید در یک سیکل قرار بگیرند و به روز شوند.

احتمالا اگر ویندوز خود را آپدیت نکنید، می‌توانید مدت زیادی از آن استفاده کنید و آب از آب تکان نخورد. اما اگر خودتان را به روز رسانی نکنید، به احتمال زیاد با ابزارها و تکنولوژی‌های جدید، سازگاری پیدا نخواهید کرد و .. ادامه دادن دشوار می‌شود!

انتخاب با شماست!

ممکن با خودتان بگویید که اصلا من دوست ندارم این مراحل را طی کنم. من کار با ابزار را بلدم و دوست دارم کاری روتین در این حوزه داشته باشم. کاری مانند تکنیسین‌های ماشین تولید و .. خیلی هم عالیست! اتفاقا در این مقاله هدف من اشاره به این نکته بود که انتخاب شما مهم است. وگرنه قرار نیست بازاریاب دیجیتال نسبت به کارگر دیجیتال برتری داده شود یا بالعکس.

مهم این است که همه‌ی ما به تفاوت میان این دو مفهوم آگاه باشیم و سپس انتخاب کنیم که قصد داریم در آینده، کجای این مسیر بایستیم. انتخاب من و شما، هرچه که باشد. ارزشمند است.

برای همین، پیشنهاد میکنم وقت و انرژی زیادی بر روی گام نخست بگذارید. امیدوارم انتخاب‌های خوبی داشته باشید.

ممنون که تا اینجا همراهی‌ام کردید.

دوستدار شما

محمدعلی عبدالعلی‌زاده