معماری اطلاعات در محصول- قسمت اول

وقتی صحبت از «معماری اطلاعات» در طراحی محصول میشه، یه مثال کلاسیک وجود داره که برای افرادی که در حوزه محصول و طراحی محصول فعالیت دارند، آشنا هست. ولی برای اینکه بتونیم هم‌فضا بشیم، دوست دارم یکبار این مثال و با هم مرور کنیم:

فرض کنید شما یه کمد لباسی دارید که توش لباس‌هاتون رو قرار دادین. اگر درون کمد لباستون، همه‌ی پیراهن‌هاتون در یک قسمت باشه، همه‌ی کفش‌هاتون در یک قسمت دیگه‌ای و به همین ترتیب هر دسته از لباس‌ها در جای مخصوص به خودشون قرار گرفته باشند، راحت‌تر لباس مورد نظرتون و پیدا میکنید یا وقتی همه چیز با هم قاطی چیده شده باشه؟

حالا تصور کنید چون کفش‌ها توسط پاهامون پوشیده میشه که در قسمت پایین بدن ما هستند، در پایین‌ترین طبقه کمد قرار داده بشن و لباس‌ها چون توسط قسمت میانی بدن پوشیده می‌شوند در قسمت میانی کمد و کلاه یا روسری که در قسمت سر انسان قرار میگیرند، در طبقات بالای کمد قرار گیرند. باز نظم بیشتری سعی کردیم به کمد لباس‌هامون بدیم و هر مورد رو در جای مورد انتظار قرار بدیم.
حالا اگر بخوایم این مثال‌ها رو بیاریم توی دنیای اپلیکیشن‌های موبایل، معماری اطلاعات یعنی «قرار دادن هر چیزی در جای مخصوص به خودش که برای کاربر دسترس‌پذیر و مطابق انتظارش باشه».

برای استفاده از معماری اطلاعات، دو متد اصلی وجود داره:
۱- مرتب‌سازی کارتی (card sorting): دارای دو زیر مجوعه «باز» و «بسته»

۲- مرتب‌سازی درختی (tree testing)

برای نحوه‌ی استفاده‌ی هر کدوم از این دو متد، میخوام کاری که ما در دو بازه‌ی متفاوت بر روی استور اندرویدی مایکت انجام دادیم رو با هم مرور کنیم.

مرتب‌سازی کارتی (card sorting)

صفحه اصلی استور اندرویدی مایکت در ابتدا بصورت زیر بود: یک منوی همبرگری در بالا سمت راست و یک گزینه‌ی به‌روزرسانی در نویگیشن‌بار

با توجه به مزیت‌ها و معایبی که همواره در خصوص منوی همبرگری وجود دارد که در این مطلب نمیگنجه و جایگاه خاصی که به فیچیر «به‌روزرسانی» داده شده بود، سعی داشتیم از کارت‌سورتینگ استفاده کنیم و مدل ذهنی کاربرهامون رو در خصوص جایگاه هر المان بتونیم مورد آزمایش قرار بدهیم.

برای این کار از ساده‌ترین ابزارها که همواره قلم و کاغذ هست در دنیای محصول استفاده کردیم و تک‌تک المان‌هایی که در صفحه مارکت‌من وجود دارد را در کارت‌های جداگانه‌ای نوشتیم و از یک موبایل کاغذی برای تست کردن فرضیه‌مون استفاده کردیم. همچنین از زیرمجموعه‌ی کارت‌سورتینگ باز استفاده کرده و در نهایت از کاربرها خواستیم دسته‌هایی که انتخاب کرده‌اند را از ۱ تا ۴ اولویت‌دهی کنمد و برای آنها نام انتخاب کنند:

روش انجام کار:

برای شروع از ۱۰ کاربر درخواست کردیم که نام‌هایی که در کارت‌های مختلف نوشته شده است را، آن مواردی که تصور میکنند به هم مرتبط هستند را زیر هم قرار دهند(تصاویر مربوط به یکی از کاربران شرکت‌کننده در تست است):

سپس از آنها درخواست کردیم که کارت‌ها را نهایت در ۴ دسته قرار دهند(برای اینکه در نهایت بتوانیم ساده‌تر جمع‌بندی داشته باشیم):

و در نهایت از کاربرها درخواست کردیم که به هر کدوم از دسته‌بندی‌ها اولویت‌بندی نمایشی بدهند و بگویند بنظرشون با چه اولویتی باید هر یک از دسته‌ها بهشون نمایش داده بشوند:

نتیجه‌ی بدست اومده از هر ۱۰ کارت‌سورتینگ در جدول زیر قابل مشاهده است.

دسته‌بندی اولیه(ردیف زرد جمع‌بندی ما بعد از تحلیل جلسات است):

محدود کردن دسته‌بندی‌ها به ۴ دسته و اولویت‌دهی به آنها(ردیف زرد جمع‌بندی ما بعد از تحلیل جلسات است):

نام‌گذاری دسته‌ها(ردیف صورتی جمع‌بندی ما بعد از تحلیل جلسات است):

در نهایت ما متوجه شدیم می‌توانیم مطالبی که در منوی همبرگری و به‌روزرسانی موجود در نویگیشن را در ۴ دسته کلی دسته‌بندی کنیم و نام‌گذاری آنها می‌تواند شامل: برنامه‌ها و بازی‌های من، عملیات مالی، پشتیبانی و موارد بیشتر باشد.

سوال بعدی که به دنبال پاسخ آن بودیم این بود که نمایش این موارد در کدام قسمت اپلیکیشن ما باشد بیشتر مورد دسترس کاربر است و نام این قسمت را چه چیزی میتوانیم بزاریم؟ آیا میتوانیم جایگاه مربوط به «به‌روزرسانی» در نویگیشن را به مجموعه این المان‌ها اختصاص دهیم؟ آیا دیتا و نگرانی‌های ما از پایین آمدن مقدار به‌روزرسانی‌های کاربر این اجازه را در اختیاز ما قرار می‌دهد؟

با جمع‌آوری دیتا، مصاحبه با کاربران و پذیرفتن ریسکی که ملزم به پیاده‌سازی فیچر و سپس بررسی مجدد دیتاهای جمع‌آوری شده بود، به نتیجه‌گیری زیر رسیدیم که جایگاه «به روزرسانی» را به صفحه‌ای بدهیم که شامل تمام این موارد است و آن را «مارکت‌من» نامگذاری کنیم. اینطور شد که صفحه‌ی مارکت‌من در مایکت متولد شد:)

بنابراین در حال حاضر ما جایگاه چهارم در نویگیشن مایکت را به صورت زیر مشاهده میکنیم:

در این تصویر «مارکت من» در نویگیشن قرار داده شده است و ۴ دسته‌بندی‌ای که با کارت‌سورتینگ بدست آورده بودیم و در نهایت آن را به ۳ دسته خلاصه کرده بودیم با پاره‌خط‌هایی از هم جدا شده‌اند.

در مطلب آینده سعی داریم بررسی مجدد این صفحه را که توسط الناز محمدزاده، طراح تجربه کاربری استور اندرویدی مایکت انجام داده‌ایم را با هم مرور کنیم.