نکات طراحی نمای ساختمان برای کارفرماها؛ از سفارش طراحی تا تایید نما

سفارش طراحی نما

به عنوان یک کارفرمای سازنده ساختمان، پیش از سفارش طراحی نمای ساختمان، باید چند نکته کلیدی را رعایت کنید تا هم از نظر فنی و قانونی دچار مشکل نشوید، و هم نتیجه زیبا، اقتصادی و ماندگار داشته باشید:

آشنایی با ضوابط شهرداری و کمیسیون نما

یکی از وظایف مهندس طراح نمای ساختمان این است که در موارد زیر به شما مشاوره دهد و در طراحی نما رعایت کند:

• هر منطقه از شهر ضوابط خاص خود را دارد (ارتفاع مجاز، درصد شیشه، رنگ، مصالح، پیش‌آمدگی، تراس، نورپردازی و ...).

• اگر طرح بدون توجه به این ضوابط آماده شود، احتمال رد شدن در کمیسیون نما زیاد است و زمان و هزینه هدر می‌رود.

انتخاب سبک مناسب (مدرن، کلاسیک، مینیمال، ترکیبی و ...)

معمار نما پیش از شروع طراحی باید در زمینه های زیر به شما مشاوره دهد:

• سبک باید با کاربری ساختمان (مسکونی، تجاری، اداری) و انتظارات بازار هدف هماهنگ باشد.

• توجه کنید سلیقه خریداران در منطقه شما معمولاً تعیین‌کننده است (مثلاً در برخی مناطق نماهای مدرن بیشتر فروش می‌رود).

انتخاب مصالح مناسب

از دیگر وظایف طراح نما قبل از شروع طراحی، مشاوره در مورد انتخاب متریال است.

• باید هم از نظر کیفیت و دوام (مقاوم در برابر شرایط جوی و آلودگی) و هم از نظر هزینه و اجرا به‌ صرفه باشند.

• متریال‌های رایج شامل: سنگ (تراورتن، گرانیت)، آجر، کامپوزیت، سرامیک، سیمان سفید، چوب ترمو و شیشه.

• بهتر است ترکیبی از مصالح انتخاب شود تا هم زیبایی داشته باشد و هم هزینه کنترل شود. توجه کنید که تنوع بیش از حد مصالح باعث اغتشاش بصری می شود و علاوه بر این، از نظر کمیته نما یک نکته منفی است.

هر سبک معماری نیازمند متریال های ویژه خود است. مثلا متداول ترین متریال برای نمای کلاسیک، سنگ است. البته با توجه به هزینه زیاد نمای سنگی از نظر طراحی و اجرا و خرید مصالح، در پروژه های با بودجه محدود می توان از متریال های جایگزین مانند میکروسمنت استفاده کرد. میکروسمنت را همچنین می توان در نماهای مدرن استفاده کرد.

یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار در انتخاب مصالح نما اقلیم است. مثلا در اقلیم های سرد استفاده از متریال های با ظرفیت گرمایی بالا مانند سنگ یک گزینه مطلوب است؛ در حالی که استفاده از سنگ در اقلیم های گرم مناسب نیست و می توان از آجر یا چوب استفاده کرد.

ضوابط شهرداری در هر شهر، محدودیت هایی برای انتخاب مصالح نما در نظر می گیرد. این محدودیت ها با توجه به بافت شهر، فرهنگ و اقلیم منطقه تعیین می شود. مثلا ضوابط کمیته نما تهران تاکید به استفاده از متریال های رنگ روشن دارد.

اینجا مشاوره با یک طراح نمای خوب به شما کمک می کند تا انتخاب متریال نما را با توجه به نیازهای پروژه (سبک طراحی، اقلیم، ضوابط شهرداری و …) به درستی انجام دهید.

هماهنگی با ساختار و پلان ساختمان

• طراح نما باید به نقشه‌های معماری و سازه دسترسی داشته باشد تا محل پنجره‌ها، ستون‌ها و بالکن‌ها در نما منطقی و هماهنگ باشد.

• تغییرات بدون هماهنگی باعث مشکلات اجرایی و افزایش هزینه خواهد شد.

توجه به نورپردازی نما در شب

• نورپردازی بخشی از هویت نما است.

• اگر از ابتدا در طراحی لحاظ شود، اجرای آن اصولی و کم‌ هزینه‌ تر خواهد بود.

پیش‌ بینی هزینه‌ های اجرا و نگهداری

• برخی متریال‌ها ارزان اجرا می‌شوند، اما نگهداری پرهزینه دارند (مثل شیشه زیاد یا فلزات بدون پوشش).

• باید مصالحی انتخاب کنید که در بلندمدت صرفه اقتصادی داشته باشند.

سه‌ بعدی‌ سازی و شبیه‌ سازی قبل از اجرا

• حتماً از طراح بخواهید رندرهای سه‌ بعدی واقع‌ گرایانه تهیه کند.

• این کار باعث می‌ شود قبل از اجرا تصویر واضحی از خروجی داشته باشید و تغییرات احتمالی در همین مرحله اصلاح شوند.

انتخاب تیم طراحی و اجرا

• در قرارداد، مسئولیت‌ های طراح برای پیگیری تا مرحله تأیید کمیسیون نما ذکر شود.

وظایف مهندس طراح نمای ساختمان

مهندس طراح نما، یک معمار متخصص در زمینه نمای ساختمان است و به صورت تخصصی طراحی و نظارت بر نمای ساختمان را انجام می دهد. این معمار با ترکیب دانش معماری و طراحی شهری و نکات فنی و اجرایی، نیازهای کارفرما مانند زیبایی شناسی، نیازهای اجرایی، محدودیت های هزینه و مصالح و … را با ضوابط و مقررات شهرداری انطباق می دهد و در نهایت به یک نمای طراحی شده که از هر نظر مناسب شرایط پروژه است دست می یابد.

مشاوره

اولین و مهم ترین وظیفه طراح نما، مشاوره دادن در زمینه های مختلف نمای ساختمان است. وظیفه اصلی معمار نما کمک به کارفرما در انتخاب سبک نما و به تبع آن انتخاب متریال ها و رنگ های مناسب است، به طوری که یکپارچگی طرح در سبک مورد نظر حفظ شود و نکات فنی و اجرایی و همچنین ضوابط شهرداری رعایت شوند. معمار همچنین باید در زمینه هزینه های اجرای نما و راه های کاهش آن مشاوره دهد.

نظارت بر اجرا

این مورد در تمام پروژه ها انجام نمی شود و ممکن است در قرارداد طراحی نما، نظارت بر اجرای نما ذکر نشده باشد و شامل خدمات طراح نباشد. اما بهتر است معماری که نما را طراحی کرده بر اجرای آن هم نظارت داشته باشد. این کار باعث می شود اجرای نما دقیقا مطابق آنچه طراحی شده انجام شود و کیفیت نهایی پروژه حفظ شود. البته یک طراح نمای خوب با ارائه نقشه های دقیق و جزییات مورد نیاز در اجرا، می تواند کیفیت درست اجرا را تصمین کند.

هماهنگی با سایر عوامل پروژه

نما یک پوسته مجزا از ساختمان نیست و به سازه، تاسیسات و پلان معماری وابسته است. بنابراین طراح، حین طراحی و اجرای نما باید با سایر مهندسین و عوامل پروژه در ارتباط باشد تا یکپارچگی طرح در پروژه حفظ شود.

رعایت ضوابط و مقررات

شهرداری هر شهر با توجه به بافت شهری، اقلیم، فرهنگ و نوع طراحی ضوابطی را برای طراحی نما تعریف می کند و نمای هر پروژه باید در کمیته نما با توجه ضوابط موجود تصویب شود. بنابراین معمار نما باید به این ضوابط مسلط باشد تا نمای طراحی شده مجوز ساخت دریافت کند.

بهینه سازی مصرف انرژی

پوسته خارجی ساختمان مهمترین عنصر در میزان مصرف انرژی ساختمان است. استفاده از متریال های مناسب در نما و عایق های در نظر گرفته شده در نقشه های اجرایی و جزییات با توجه به اقلیم، ضوابط شهرداری و مبحث 19 مقررات ملی ساختمان منجر به کنترل و کاهش مصرف انرژی می شوند. همچنین محاسبه درست سایه بان ها توسط طراح نما بر اساس مبحث 19، به کنترل دمای داخل بنا کمک می کند.

ارائه نقشه های کامل اجرایی

طراح نما باید نقشه های کامل و دقیق برای اجرا ارائه دهد. این نقشه ها کمک می کنند تا مجری دقیقا مطابق با طرح پیش رود و کیفیت نهایی دقیقا بر اساس طرح باشد. همچنین با داشتن نقشه های دقیق، هزینه های اجرا و پرتی مصالح و نبشی کشی و … کاهش پیدا می کند.

کاهش هزینه های اجرای نما

یک طراح نمای با تجربه از چند روش می تواند بدون افت کیفیت، هزینه های اجرای نما را کاهش دهد:

• انتخاب متریال

جایگزین کردن متریال گران با نمونه‌ های اقتصادی‌ تر اما با ظاهر و کیفیت قابل‌ قبول

• بهینه سازی طراحی و کاهش پرتی مصالح

توجه به ابعاد متریال و انطباق با طراحی و کمترین میزان دور ریز مصالح و همچنین طراحی مدولار برای جلوگیری از برش های اضافه

• انتخاب روش اجرای به صرفه

انتخاب سیستم‌ های نصب خشک (Dry Façade) که سرعت اجرا را افزایش و خطای کار را کاهش می‌ دهد و همچنین استفاده از زیرسازی سبک و مقاوم که نیاز به سازه اضافه و نبشی کشی را کم می‌ کند.

• توجه به توانایی تیم اجرایی

طراحی جزئیات متناسب با توانایی و تجهیزات تیم اجرا، تا نیازی به ابزار یا نیروی متخصص گران‌ قیمت نباشد.

• پیشگیری از دوباره‌ کاری با رعایت ضوابط شهرداری

طراحی مطابق با مقررات و ضوابط کمیته نما، تا از رد شدن طرح و باز طراحی که هزینه و زمان را افزایش می‌ دهد، جلوگیری شود.

استخدام طراح نما

پیش از سفارش طراحی نمای ساختمان به نکات زیر توجه کنید:

• تعریف شما از یک نمای خوب چیست؟

• آیا معمار تجربه کافی در طراحی نما دارد؟

• راه های ارتباطی و زمان پاسخگویی چگونه است؟

• آیا طراح به ضوابط شهر و منطقه شما آشنا است؟

• آیا طراح با متریال ها و تکنولوژی های جدید اجرای نما آشنا است؟

• طراح تا چه مرحله ای خدمات ارائه می دهد و پشتیبانی و ضمانت طرح چگونه است؟

• آیا مراحل ارائه کار، مدت زمان هر مرحله و هزینه های خدمات توسط طراح به صورت شفاف ارائه می شود؟

• کارفرماهای قبلی طراح چه کسانی بودند و نمونه کارهای معمار در چه شهرها و مناطق و با چه کاربری های نمایی است؟