راکوی مات مسی چیست؟

تکنیک راکو در سفالگری تکنیکی است که در آن ظرف از کوره داغ بیرون آورده می‌شود و به‌سرعت خنک می‌شود و طرح و نقش‌های پیش‌بینی‌ناپذیری روی سطح آن به وجود می‌آید. انواع مختلفی از تکنیک راکو وجود دارد.

تکنیک راکوی مسی مات (copper matte Raku) نوعی تکنیک راکو است که در آن رنگ‌های متنوع و حالت رنگین‌کمانی در نواحی لعاب‌خورده‌ی سفال به وجود می‌آید. اما این جلوه رنگین‌کمانی نه از لعاب، بلکه از فرایند احیای پس از پخت روی لعاب و واکنش مس در نبود اکسیژن ناشی می‌شود.

در تکنیک راکوی مسی مات، به ظرف سفالی لعاب مس مات می‌زنند. ظرف را در کوره می‌گذارند و حرارت می‌دهند. وقتی ظرف را از کوره بیرون می‌آورند، آن را بلافاصله در یک محفظه می‌گذارند (که معمولاً یک سطل فلزی ساده پر از خاک اره یا کاغذ است). ظرف که تازه درون کوره بوده و هنوز داغ است، در مجاورت مواد سوختنیِ داخل محفظه قرار می‌گیرد و آنها را مشتعل می‌کند. مدتی درِ محفظه را می‌بندند. درون محفظه فعل و انفعالاتی صورت می‌گیرد که رنگ‌ها و طرح منحصر به فرد و بافت مخملی روی سفال را ایجاد می‌کند.

بسته به این که ظرف چگونه لعاب‌کاری شود، چند نوع راکوی مسی وجود دارد:

راکوی تمام‌مسی (full copper matte raku): در این تکنیک بدنه‌ی ظرف به‌صورت کامل با لعاب مسی پوشانده می‌شود و تمام سطح ظرف جلای رنگین‌کمانی دارد.

راکوی نیمه‌مسی (half copper matte raku): در این تکنیک لعاب فقط نیمی از بدنه‌ی ظرف را می‌پوشاند و درنتیجه، نیمی از ظرف جلوه رنگین‌کمانی دارد و نیم دیگر به رنگ ساده‌ی سفال است (مثل تصویر این پست).

راکوی مسی کربنی (carbon half copper matte raku): این تکنیک مشابه راکوی نیمه‌مسی است، با این تفاوت که آن قسمت از بدنه‌ی سفال که لعاب نخورده است، به جای رنگ نخودیِ سفال به رنگ خاکستری تیره و مات در می‌آید.

نکته مهم درمورد ظروفی که با تکنیک راکوی مات مسی ساخته می‌شوند این است که ظروف بهتر است دور از نور خورشید نگه‌داری شوند. اگر در معرض نور خورشید قرار بگیرند، ممکن است اکسید شوند و رنگشان سیاه شود. اگر این ظروف دور از نور خورشید نگه داشته شوند، ظاهرشان زیاد تغییر نمی‌کند.

گاهی به محض اینکه ظرف را از محفظه احیا بیرون می آوریم، ظاهر زیبایی پیدا کرده است؛ اما گاهی هم لازم است مدتی در معرض اکسیژن هوا قرار بگیرد تا رنگ هایش مشخص شود. برخی ظروف اگر یک هفته در هوای آزاد باشند، ظاهر زیبایی پیدا می کنند. به طور کلی، الگوهایی که روی ظرف راکوی مات مسی نقش می‌بندد پیش‌بینی‌ناپذیر است.

گاهی توصیه می شود پس از سردشدن ظروف آن ها را با لایه پلی اورتان بپوشانید.

دستور لعاب راکوی مات مسی

(منبع دستور: منبع 1)

اکسید مس 89درصد

فریت (فریت قلیایی یا فریت بوراکس) 9درصد

بنتونیت 2درصد

پخت در مخروط 5

نکات: این لعاب زود ذوب می‌شود.

منابع

1) https://ceramicartsnetwork.org/pottery-making-illustrated/pottery-making-illustrated-article/the-copper-matte-raku-technique#

2) https://thepotterywheel.com/copper-matte-raku/

3) https://www.raaquu.com/blogs/articles-and-announcements/a-quick-guide-on-the-6-different-raku-fired-pottery-vase-finishes