لعاب احیایی چیست؟ آشنایی با انواع لعاب های احیایی

شرایط اکسیداسیون و احیا در سفالگری چیست؟

هنگامی که به یک قطعه سفالی لعاب می‌زنند، آن را در کوره‌ای دارای حرارت زیاد قرار می‌دهند تا پخت لعاب انجام شود و لعاب به‌خوبی به سفال بچسبد و محکم شود. کوره‌هایی که از آن‌ها برای پخت سفال و لعاب آن استفاده می‌کنند، اغلب به دو دسته برقی (الکتریکی) و سوخت‌سوز تقسیم می‌شوند. در کوره برقی می‌توان فرایند پخت را کنترل کرد، اما مقدار اکسیژن درون کوره را نمی‌توان کنترل کرد. در عوض، در کوره‌های سوخت‌سوز می‌توان جریان هوا به درون کوره را کاهش داد که به این شرایط پخت احیایی (Reduction firing) می‌گویند. در این صورت چون اکسیژن کافی درون کوره نیست، ذرات اکسیژن موجود در لعاب بیرون می‌آیند و رنگ لعاب را تغییر می‌دهند. حتی گاهی رنگ بدنه نیز تغییر می‌کند. بیشتر استون‌ورها (ظروف سنگ‌نما، سفالینه‌های بسیار سخت) حاوی آهن هستند که تحت‌تأثیر کمبود اکسیژن قرار می‌گیرند.

به پخت در شرایط معمولی و غیراحیایی درون کوره که در آن اکسیژن به مقدار کافی وجود دارد، پخت اُکسایشی یا پخت اُکسیداسیون (oxidation firing) می‌گویند. از دیرباز، اکسایش یا اکسیداسیون (Oxidation) به‌معنای به‌دست‌آوردن اکسیژن یا ترکیب‌شدن با اکسیژن بوده است و احیا که به آن کاهش (Reduction) هم گفته می‌شود، به‌معنای حذف اکسیژن و بازگشت به حالت قبل است. کلمه اکسایش و احیا از این جا آمده است.

تفاوت پخت اکسیدی و پخت احیایی در این است که در پخت اکسیدی، میزان اکسیژن کافی موجب می‌شود فرایند سوختن کامل اتفاق بیفتد، اما در پخت احیایی به‌علت کمبود اکسیژن، فرایند سوختن ناقص انجام می‌شود. در سوختنِ کامل، سوخت به‌طور کامل با اکسیژن واکنش می‌دهد و مصرف می‌شود. در سوختن کامل، حرارت بیشتری ایجاد می‌شود و شعله به رنگ آبی در می‌آید. اما در سوختنِ ناقص، تمام سوخت مصرف نمی‌شود و محصولات جانبی‌ای مانند دوده ایجاد می‌شود. همچنین در سوختنِ ناقص حرارت کمتری ایجاد می‌شود و شعله به رنگ زرد و نارنجی در می‌آید. به همین دلیل یکی از راحت‌ترین راه‌های تشخیص این که شرایط درون کوره احیایی است یا اکسیدی، مشاهده رنگ شعله از دریچه بازدید کوره است.

فرایند احیا خارج از کوره

گاهی فرایند احیا خارج از کوره انجام می‌شود. در این سبک از پخت، ظرف را به جای کوره در محفظه یا مکانی پر از مواد سوختنی قرار می‌دهند و محصولی با ظاهر خاکی، پیش‌بینی‌ناپذیر و تکرارناپذیر به دست می‌آید. راکوی سبک غربی، پخت در گودال و پخت در بشکه نمونه‌هایی از این دست هستند.

تکنیک راکوی غربی

تکنیک راکو تکنیکی باستانی است که اولین بار در ژاپن انجام می‌شده است. به‌طور خلاصه در این روش، ظرف را در حالی که در کوره از حرارت سرخ شده است، به‌صورت داغ از کوره بیرون می‌آورند. در سبک غربی تکنیک راکو، وقتی ظرف سفالی داغ را از کوره بیرون می‌آورند، آن را در محفظه‌ای (معمولاً سطل فلزی) قرار می‌دهند که با مواد سوختنی (مانند خاک اره و کاغذ) پر شده است و درِ محفظه را می‌بندند. حرارت ظرف سفالی (که تازه از کوره بیرون آمده است) مواد سوختنی را مشتعل می‌کند. هنگام سوختنِ این مواد سوختنی، اکسیژن مصرف می‌شود و جَوّی احیایی درون محفظه ایجاد می‌کند.

تکنیک پخت سفال در گودال

تکنیک پخت در گودال یا پخت گودالی (pit firing) قدیمی‌ترین روش پخت سفال است. نمونه‌های پخت سفال در گودال به 25000 تا 29000 سال پیش از میلاد مسیح برمی‌گردد. کوره نسبت به گودال امکان ایجاد حرارت بیشتر و استفاده کارآمدتر از سوخت را فراهم می‌کند و امروزه کوره جایگزین گودال برای پخت سفال شده است؛ اگرچه این تکنیک هنوز هم در آفریقا و در بین برخی از سفالگران طرفدار دارد.

در تکنیک پخت گودالی، ظروف پخت‌نشده را در گودالی قرار می‌دهند و آن‌ها را با مواد سوختنی مانند چوب، برگ، کود خشک و گاهی نمک‌ها و اکسیدهای فلزی احاطه می‌کنند. ممکن است بالای گودال گِل مرطوب، خرده سفال یا تیغه‌های فلزی قرار دهند. سپس گودال را آتش می‌زنند و مراقبت می‌کنند تا بیشتر سوخت درون گودال مصرف شود. حداکثر دما در این روش 1100 درجه سانتی‌گراد است که در مقایسه با پخت در کوره متوسط است.

ظروف را پس از خنک‌شدن برمی‌دارند و تمیز می‌کنند. ممکن است طرح و رنگ‌هایی از خاکستر و رسوب نمک روی آن‌ها مانده باشد. ظروف را ممکن است در مرحله نهایی با موم جلا بدهند.

تکنیک پخت سفال در بشکه

تکنیک پخت در بشکه یا پخت بشکه‌ای (barrel firing) همان‌طور که از نامش مشخص است، در یک بشکه انجام می‌شود و مشابه پخت گودالی، درون بشکه‌ای با مواد سوختنی پر می‌شود و می‌گذارند تا مواد سوختنی درون بشکه بسوزد و روی ظروف سفالی طرح ایجاد کند.

در کف و کناره‌های بشکه سوراخ‌هایی ایجاد می‌کنند تا هوا جریان یابد. سپس بشکه را روی چند آجر قرار می‌دهند تا جریان هوا از کف بشکه وجود داشته باشد. پس از چیدن ظروف، بشکه را با مواد احتراقی مانند الوار چوبی، کود گاوی، جلبک دریایی، کربنات مس و غیره پر می‌کنند. آتش روشن می‌کنند و فرصت می‌دهند تا چند ساعت آتش درون بشکه روشن باشد و سوختن به‌قدری ادامه یابد تا آتش خاموش شود. پس از سردشدن بشکه، ظروف را بیرون می‌آورند. ممکن است محصولات به دست آمده را پس از بیرون آوردن از کوره با موم جلا بدهند.

لعاب احیایی چیست؟

لعاب احیایی (Reduction Glaze) لعابی رنگی و زیباست که در شرایط اتمسفر به‌شدت احیایی کوره پخته می‌شود. لعاب‌های لوستر، زرین‌فام، سلادون (یا سبز بیدی) و قرمز چینی از معروف‌ترین انواع لعاب‌های احیایی به شمار می‌روند.

لوستر

لعاب لوستر لعابی فلزی و تزیینی است که در آن روی سطح سفال واکنش‌های احیایی انجام می‌شود و یک لایه بسیار نازک فلزی با جلای رنگین کمانی روی آن‌ها تشکیل می‌شود. لعاب لوستر در حقیقت رولعابی است و پخت سوم دارد (پخت اول مربوط به پخت بدنه‌ی سفال است، پخت دوم پخت لعاب است و پخت سوم پخت رولعابی است).

این لعاب با اکسیدهای فلزی در پرداخت رولعابی به وجود می‌آید (پخت مجدد در حرارت پایین در کوره صدا خفه کن یا کوره احیایی). این روش تزیینی در بین النهرین (عراق امروزی) در اوایل قرن نهم به وجود آمد.

ساخت لعاب لوستر

برای ساخت لعاب لوستر ابتدا سرامیک را با لعاب معمولی لعاب می‌زنند و سپس روی آن را با محلول‌هایی (مثل نقره کلرید، نقره نیترات، بیسموت نیترات) می‌پوشانند و در شرایط احیایی پخت می‌کنند تا جلوه درخشان لوستر ظاهر شود.

زرین‌فام

لعاب زرین‌فام چیست؟

لعاب زرین‌فام لایه بسیار نازک فلزی (از نانوذرات نقره یا مس) با جلای فلزی در طیف‌های رنگی گوناگون است که در سومین مرحله پخت در شرایط احیایی کوره روی ظرف به وجود می‌آید.

ساخت این لعاب قدمتی دیرینه دارد. در این لعاب بدون استفاده از طلا، با استفاده از ذرات نقره و مس به رنگ طلایی دست می‌یافته‌اند. ساخت این لعاب پیچیدگی‌های فراوانی دارد و به همین دلیل به امری دست نیافتنی مبدل شده است. معمولاً از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شده و در اختیار افراد محدودی بوده است. در منابع خارجی لعاب زرین‌فام را لوستر نامیده‌اند.

ویژگی لعاب زرین‌فام

زرین‌فام نوعی تززین رولعابی است. علت درخشندگی زرین‌فام، نانوذرات نقره و مس است و از آن جایی که نانوذرات نقره خواص ضدمیکروبی داشته‌اند، ظروف زرین‌فام مواد غذایی را سالم نگه می‌داشته‌اند.

تاریخچه لعاب زرین‌فام

تاریخچه لعاب زرین‌فام در جهان

اولین بار لعاب لوستر با انعکاس رنگ زرد طلا در قرن چهارم پیش از میلاد در مصر روی شیشه ساخته شد و بعدها روی سطوح سرامیکی گسترش یافت. ساخت این لعاب‌ها به قرن نهم و دهم میلادی در خاورمیانه و مدیترانه باز می‌گردد. بعدها در قرون یازدهم و دوازدهم مصری‌ها و در قرن سیزدهم سوری‌ها و ایرانی‌ها لعاب‌های لوستر تهیه می‌کردند. این لعاب در قرن چهاردهم به اسپانیا، اروپا، روسیه و شرق گسترش یافت و تا نیمه قرن بیستم ساخت لعاب لوستر به‌طور سنتی اغلب روی ظروف و برخی سطوح سرامیکی ادامه یافت.

تاریخچه لعاب زرین‌فام در ایران

تکنیک زرین‌فام در تاریخ سفالگری ایران بسیار مهم بوده است. تولید این لعاب از افتخارات بزرگ هنر سرامیک ایران است. قدیمی‌ترین سند تاریخی درباره زرین‌فام، کتاب جواهرنامه نظامی است. مراکز ساخت این ظروف شهرهای ری و جرجان، نیشابور، استخر، شوش، ساوه و کاشان بوده است. حمله مغول‌ها تاثیر بزرگی بر صنعت ساخت زرین‌فام گذاشت و فعال‌ترین کارگاه‌های تولید لعاب در ری را نابود کرد.

سلادون

لعاب سلادون چیست؟

لعاب سلادون یا لعاب سبز بیدی نوعی لعاب احیایی به رنگ سبز است. رنگ منحصر به فرد سبز-خاکستری آن حاصل تبدیل اکسید آهن از حالت فریک به فروس (تبدیل از Fe2O3 به FeO) در طول فرایند پخت است.

لعاب سلادون از دیرباز تهیه می‌شده است. این لعاب اولین بار در چین تهیه شد و سپس به کره و تایلند و سایر نقاط آسیا گسترش یافت.

معنی نام سلادون

اولین بار فرانسوی‌ها نام سلادون را به این ظروف دادند. سلادون در زبان فرانسوی به معنای سبز روشن و مغزپسته‌ای است.

ویژگی‌های سفال سلادون

از ویژگی‌های سفال سلادون بدنه سخت به رنگ سبز تیره و روشن است. این لعاب‌ها روی بدنه‌های چینی یا سنگ‌نما (استون‌ور) اعمال می‌شوند. سفال‌های سلادون نقوش برجسته و قالب‌زده زیر لعاب دارند. لعاب سلادون برجستگی‌های ظروف را بهتر نشان می‌دهد. لعاب سلادون روی ظروف سفید یا روشن شفاف‌تر به نظر می‌رسد، اما روی ظروف تیره و در حرارت بالا رنگ سبز تیره ایجاد می‌کند.

اغلب در این لعاب ترکچه‌زایی اتفاق می‌افتد که اگر این ترک‌ها عمدی باشد، به آن لعاب سبز بیدی ترک‌دار می‌گویند.

سلادون لعابی قلیایی بوده و در بیشتر آنها از عناصر سدیم، پتاسیم، کلسیم، آلومینا، سیلیس و یک درصد اکسید آهن قرمز استفاده شده است.

رنگ سفال سلادون با اضافه کردن اکسیدهای آهن، کروم، نیکل، قلع و ترکیبات تیتان به لعاب و پخت در شرایط احیایی به وجود می‌آید. حداقل دمای کوره برای پخت سلادون 1260 درجه سانتی‌گراد است.

سلادون‌های مدرن معمولاً به‌دلیل داشتن مقدار زیاد سدیم و پتاسیم براقیت زیادی دارند. البته این اکسیدها اغلب موجب ترکچه‌زایی هم می‌شوند. این مشکل را می‌توان به این صورت رفع کرد که Na2O را با MgO یا CaO که انبساط کمتری دارند جایگزین کرد و مقدار سیلیسیم را نیز افزایش داد (البته با در نظر گرفتن شیمی لعاب). سلادون‌ها را معمولاً در مخروط 10 می‌پزند، اما با افزودن گدازآور بیشتر به لعاب، پخت در دمای کمتر نیز امکان‌پذیر است.

سلادون‌های آبی معمولاً سرشار از سدیم/پتاسیم، سیلیکا و آهن هستند و تیتانیم کمی دارند. گفته می‌شود کمی اکسید قلع یا کربنات باریم به ایجاد رنگ آبی کمک می‌کند.

رنگ لعاب سلادون

لعاب سلادون به رنگ سبز معروف است و همان‌طور که گفته شد، واژه سلادون در زبان فرانسوی به معنای سبز مغزپسته‌ای است. با وجود این، این نوع سفال‌ها طیف رنگی سبز و گاهی کرم و قهوه‌ای دارند.

رنگ خاص سلادون از اکسید آهن موجود در بدنه یا لعاب ناشی می‌شود. اگر اکسید تیتانیم در لعاب زیاد باشد، رنگ آن مایل به سبز است. اما اگر کم باشد، رنگ لعاب بین آبی و سبز است.

اگر هنگام پخت لعاب سلادون در کوره، خاکستر چوب اضافه شود، رنگ سلادون بین سبز خاکستری تا سبز مایل به زرد تغییر می‌یابد.

به طور کلی لعاب سلادون را می‌توان به رنگ‌های مختلفی از قبیل سفید، خاکستری، آبی و زرد تولید کرد که به عوامل زیر بستگی دارد:

ضخامت لعاب روی سفال،

نوع بدنه رسی،

ترکیب دقیق شیمیایی لعاب،

دمای پخت،

درجه احیای درون کوره

درجه کدورت لعاب

تاریخچه لعاب سلادون

تاریخچه لعاب سلادون در جهان

زادگاه این نوع سفالینه کشور چین است. اولین سلادون‌ها در سلسله شانگ تولید می‌شدند که به سلادون اوّلیه شهرت دارند. به مرور زمان، پیشرفت‌های فنی‌ای در زمینه ساخت سلادون به دست آمد تا این که در نهایت در دوران سونگ ساخت سلادون در چین به اوج رسید و به مناطق مختلف جهان صادر شد. در ایران، مصر و کره هم نمونه‌هایی از تکنیک سلادون یافت می‌شود.

تاریخچه لعاب سلادون در ایران

ایران و چین از دیرباز با هم ارتباط نزدیکی داشته‌اند. بازرگانان ایرانی از طریق راه‌های دریایی و زمینی با چین مراوده داشته‌اند و از طریق جاده ابریشم، سفالینه‌های سلادونی وارد ایران می‌شده است. هنر چین در ایران تاثیر قابل‌توجهی بر سفالگری ایرانی داشته و مسلمانان را شیفته‌ی خود می‌کرده است. علاقه به سلادون چینی، سفالگران را به تقلید از ساخت این ظروف ترغیب می‌کرده است. تلاش برای ساخت سلادون از زمان ایلخانیان شروع شد.

کرمان و اصفهان از مراکز مهم تولید این نوع سفال در ایران بوده‌اند. در زمان تیموریان و صفویان کرمان از مهم‌ترین مراکز ساخت سلادون شد. سفالگران ایرانی به‌تدریج از تقلید صرف فاصله گرفتند و سلادون خاص ایرانی را به وجود آوردند.

قرمز چینی

لعاب قرمز چینی چیست؟

لعاب قرمز چینی (Chinese red) نوعی لعاب به رنگ قرمز سیر است که از پخت احیایی در کوره به دست می‌آید. این لعاب حاوی اکسید مس است و رنگ سرخ آن نیز از این ترکیب به وجود می‌آید.

ویژگی‌های لعاب قرمز چینی و شرایط پخت آن

رنگ قرمز این لعاب از اکسید مس (تا 2 درصد) و اکسید قلع (1 تا 2 درصد) به دست می‌آید. سپس اتمسفر کوره را در محدوده دمای نهایی پخت احیا می‌کنند که رنگ سرخ درخشنده‌ای مانند فلز مس می‌دهد. ممکن است در بخشی از فرایند ساخت آن، قطعه را در شرایط اکسیدی قرار دهند.

جمله معروفی بین سازندگان پرسلان (یا چینی) هست که می‌گوید: «اگر می‌خواهی ورشکسته شوی، لعاب قرمز درست کن!» که به پیچیدگی و هزینه‌بر بودن این لعاب اشاره دارد. مواد گران‌قیمت موردنیاز برای آن و تکنیک پیچیده از مشکلات آن است. هنگام پخت پرسلان، کنترل زمان و دما بسیار حیاتی است تا لعاب تغییر رنگ ندهد یا خراب نشود.

نام‌های دیگر لعاب قرمز چینی

لعاب قرمز چینی (Chinese red) اولین بار در پرسلان‌های چینی در قرن هجدهم میلادی دیده شد و به همین دلیل به آن پرسلان قرمز خونی (blood red porcelain) هم می‌گویند. نام دیگر لعاب قرمز چینی «سان دِ بوف» (Sang de boeuf) است که نامی فرانسوی و به‌معنای قرمز گاوی است. در انگلیسی به این رنگ oxblood (سرخ تیره) هم می‌گویند.

تاریخچه لعاب قرمز چینی

این لعاب‌ها در سال 1705 تا 1717 ساخته شد تا از بین رفتن لعاب «قرمز قربانی» در ناحیه شوان‌دو در سلسله مینگ را جبران کند. این لعاب بسیار معروفی بود که روی ظروف برخی آیین‌ها استفاده می‌شد. طبق اسنادی که از سلسله مینگ به جا مانده است، در دومین سال سلطنت امپراتور هونگوو در آغاز سلسله مینگ، ظروف چینی تک‌رنگ جایگزین ظروف دیگر برای تشریفات قربانی کردن شد. نام قرمز قربانی از این جا می‌آید. طبق این اسناد، هر رنگ از ظروف پرسلان به آیین خاصی مرتبط است: رنگ قرمز برای قربانگاه خورشید، آبی برای قربانگاه آسمان، زرد برای زمین و سفید برای ماه.

رنگ قرمز قربانی که در زمان شوان‌دو پدید آمد، پس از مرگ امپراتور دیگر تولید نشد و علی‌رغم تلاش‌های بسیار، دست‌یابی دوباره به آن میسر نشد. به نظر می‌آید برخی امپراتورها علاقه شخصی خاصی به ظروف سلطنتی داشته‌اند و فوت‌و‌فن‌های ساخت این ظروف را تعداد محدودی از سفالگران می‌دانسته‌اند.

در قرن نوزدهم سفالگران غربی بی‌شماری سعی کردند راز تولید لعاب قرمز چینی را کشف و از آن الگوبرداری کنند. از اواخر قرن نوزدهم بسیاری از سفالگران غربی نسخه‌های متفاوتی از لعاب چینی را تهیه می‌کردند که کنترل شرایط و دست‌یابی به قرمز چینی در آن‌ها بسیار دشوار بود. سرانجام سرامیست آمریکایی فانس فرانک (1931-2008) موفق به کشف مجدد تکنیک مینگ شد.

جمع‌بندی

هنگام پخت لعاب در کوره، اگر اکسیژن به‌مقدار کافی وجود داشته باشد، گفته می‌شود اتمسفر کوره یا شرایط پخت اکسایشی است و اگر کمبود اکسیژن در کوره وجود داشته باشد، می‌گویند اتمسفر کوره احیایی است. در این شرایط، رنگ لعاب یا بدنه دچار تغییر می‌شود. کلمه اکسایش در گذشته به‌معنای به دست آوردن اکسیژن و کلمه احیا یا کاهش به معنای از دست دادن اکسیژن و بازگشت به حالت قبل بوده است و کلمات اکسایش و احیا از این جا می‌آیند.

معروف‌ترین لعاب‌های احیایی عبارت‌اند از لوستر، زرین‌فام، سلادون (سبز بیدی) و قرمز چینی.

لعاب لوستر یک لایه نازک فلزی با جلای رنگین‌کمانی است که در شرایط پخت احیایی در کوره (کمبود اکسیژن) روی ظرف ایجاد می‌شود.

لعاب زرین‌فام یک لایه نازک فلزی است که هنگام پخت احیایی در کوره ایجاد می‌شود و نانوذرات نقره و مس عامل تلألو آن است. لعاب زرین‌فام در منابع خارجی لوستر نامیده می‌شود.

لعاب سلادون نوعی لعاب به رنگ سبز است که در شرایط احیایی درون کوره پخت می‌شود و خاستگاه آن به چین برمی‌گردد. رنگ سبز خاص لعاب سلادون از آهن موجود در بدنه یا لعاب ناشی می‌شود.

لعاب قرمز چینی لعابی به رنگ قرمز تیره است که از پخت لعاب حاوی اکسید مس در شرایط احیایی کوره به دست می‌آید.

سوالات متداول درباره لعاب احیایی

شرایط پخت احیایی و اکسایشی در کوره چیست؟

در شرایط معمولی که هوا (و اکسیژن) درون کوره جریان دارد، کوره در شرایط اکسیداسیون قرار دارد و اتمسفر کوره اکسایشی است. اما در صورتی که اکسیژن درون کوره کاهش یابد یا حذف شود، گفته می‌شود اتمسفر کوره احیایی است. معمولاً پخت احیایی درون کوره سخت‌تر از پخت اکسایشی است و فقط در کوره‌های گازی و سوخت‌سوز امکان‌پذیر است.

چگونه اتمسفر احیایی برای پخت ظروف سفالی ایجاد کنیم؟

ایجاد جَوّ احیایی به دو روش درون کوره و بیرون کوره انجام می‌شود.

برای ایجاد اتمسفر احیایی هنگام پخت درون کوره (که فقط در کوره‌های سوخت‌سوز میسر است) از دمایی حدود 200 درجه سانتی‌گراد کمتر از دمای پخت، میزان هوای ورودی به مشعل‌ها را کاهش می‌دهند. ولی نباید این دما کمتر از 1000 درجه سانتی‌گراد باشد تا مانع از خروج گازها از بدنه نشود.

برای ایجاد اتمسفر احیایی بیرون از کوره، در محفظه‌ای مواد سوختنی مانند چوب، خاک اره یا کاغذ قرار می‌دهند و ظرف را همراه با مواد سوختنی در محفظه قرار می‌دهند. با سوختن این مواد و مصرف اکسیژن، اتمسفر احیایی اطراف ظرف ایجاد می‌شود.

آیا می‌توان در کوره برقی اتمسفر احیایی ایجاد کرد؟

خیر. پخت در کوره برقی (الکتریکی) از نوع اکسیداسیون است و در کوره الکتریکی شرایط پخت احیایی را نمی‌توان ایجاد کرد. البته برخی سفالگران ساگار (جعبه‌ی کوره) مهرو‌موم‌شده همراه با مواد اشتعال‌پذیر را در کوره الکتریکی می‌گذارند. اکسیژن موجود در ساگار طی سوختن مصرف می‌شود و شرایط احیایی ایجاد می‌شود. البته ایجاد تعادل در این حالت دشوار است و نیاز به آزمون و خطا دارد.

از کجا بفهمیم اتمسفر کوره احیایی است یا اُکسیدی؟

هنگامی که هر روزنه‌ای در کوره (مانند دودکش‌های خروجی جریان بالا یا سوراخ‌های باز) دارای شعله‌های زرد تا نارنجی باشد، می‌توان گفت که کوره در حالت احیا قرار دارد. شعله‌های سبز یا آبی (یا بدون شعله) به معنای این است که شرایط احیا در کوره مهیا نشده است و پخت اکسایشی است.

مزایا و معایب اتمسفر احیایی کوره چیست؟

از مزایای اتمسفر احیایی در کوره این است که از این اتمسفر می‌توان برای تغییر رنگ لعاب و بدنه استفاده کرد و لعاب‌هایی خاص مانند زرین‌فام و سلادون تولید کرد.

از معایب ایجاد اتمسفر احیایی در کوره این است که این روش دشوار است و از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه نیست، زیرا در این جَو، سوختن ناقص انجام می‌شود، یعنی بخشی از سوخت هدر می‌رود. همچنین برای ایجاد اتمسفر به‌شدت احیایی در کوره از خاک اره یا روغن سوخته استفاده می‌شود که موجب آلودگی هوا می‌شود و به همین علت برای محیط زیست خوب نیست.