چهار؛ خانه هوشمند

نزدیک به چهارده ماهه که کرونا مهمون ناخونده ماست و بارها به دلیل قرنطینه چندین هفته در خونه‌هامون حبس بودیم. گذراندن وقت بیشتر تو خونه شاید باعث این بشه که کم و کاستی‌های بیشتری از خونه به چشممون بیاد اما همین خونه‌ها برای آدم‌هایی که صد سال پیش زندگی می‌کردند مثل یک رویا بوده.

اگر کسی بهشون می‌گفت که روزی خونه‌ها قرار امکانات امروزی رو داشته باشن، مثلا ماشین‌هایی که لباس‌ها یا ظرف‌ها رو می‌شورن کلی بهش می‌خندیدن و مسخره می‌کردن اما حالا این امکانات هم خیلی از ماها رو راضی نمی‌کنه. این تبعید اجباری به خونه‌هامون باعث شد که کنجکاو بشم خونه‌ها در آینده چه شکلی خواهند بود؟ آینده‌ای که شاید نزدیک‌تر از تصورات ما باشه.

سلام من بابک معمار هستم و شما به چهارمین اپیزود آینده‌ نزدیک گوش میدین که در ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۰ منتشر میشه. پادکستی که در هر قسمت اون من نتیجه‌ کنجکاوی خودم رو در مورد اینکه در آینده‌ نزدیک، تکنولوژی چگونه دنیای ما رو تغییر خواهد داد براتون بیان می‌کنم. تو این قسمت می‌خوام در مورد خونه‌های آینده یا اصطلاحا خونه‌های هوشمند صحبت کنم. توضیح بدم که این خونه‌ها چی هستن و در آینده چه شکلی خواهند بود؟

تعریفی که از هوشمندی خونه‌ها داریم تو هر دهه تغییر می‌کنه. مثلا یه زمانی داشتن آیفون، یک خونه رو تو دسته‌ خونه‌های هوشمند قرار می‌داد و یا درهای ریموت باعث تمایز یک خونه نسبت به خونه‌ دیگه می‌شد. پس می‌بینیم که تکنولوژی عامل اصلی هوشمندسازی خانه‌هاست.

تو سال‌های اخیر روی هوشمندسازی خونه‌ها به صورت جدی سرمایه‌گذاری شده و دلایل مختلفی هم براش وجود داشته. اول اینکه ما انسان‌ها همیشه علاقه داشتیم که از آخرین تکنولوژی‌ها در اطراف خودمون استفاده کنیم. خرید انواع گوشی‌ها یا ساعت‌های هوشمند به خاطر همین علاقست. حالا که این تکنولوژی‌ها پاشون رو به خونه‌ ما باز کردن، مردم با آغوش باز می‌پذیرنش.

دلیل دوم افزایش سریع تعداد افراد مسن با طول عمر بیشتر و در مقابل اون کاهش تعداد بچه‌های خانواده‌هاست. در خیلی از موارد بچه‌ها به نقاطی دوردست نسبت به والدین خودشون مهاجرت می‌کنن. در نتیجه این افراد بعد از بازنشستگی با مشکلات زیادی روبرو میشن.

در طرف مقابل به دلیل مشکلات اقتصادی خیلی از افراد نسل جدید توان مستقل شدن از خانواده رو ندارن و این باعث میشه که چند نسل در یک خونه و در کنار هم زندگی کنن. به همین دلیل باید خونه‌های انعطاف‌پذیر متناسب با نسل‌های مختلف طراحی بشه که با تغییر نیازهای افراد خانواده هم سازگار باشن.

طراحی خانه‌های هوشمند رو میشه از دو نقطه نظر بررسی کرد. یکی مصالح به کار رفته شده برای ساخت این خونه‌هاست که البته موضوع بحث امروز نیست و تو یک اپیزود تکمیلی حتما در موردش صحبت می‌کنم و دوم تکنولوژی‌های به کار رفته شده در طراحی این خونه‌ها.

برای مثال استفاده از دوربین‌های کنترلی متصل به اینترنت که با کمک‌شون از محل کار یا هر جای دیگه بتونیم روی خونه نظارت داشته باشیم، بخش کوچیکی از پروسه‌ هوشمندسازی خونه هاست که همین الان هم ازش استفاده می‌کنیم اما این مثال یکی از امکانات پیش پا افتاده و ساده خانه‌های هوشمند در آینده‌ نزدیکه.

ساعت شیش صبحه. ساعت زنگ‌دار توی اتاق زودتر از همیشه شروع به زنگ زدن می‌کنه. اشتباه نکنید. خبری از آتش‌سوزی یا دزدی نیست. فقط ساعت هوشمند شماست که برنامه‌ روزانتون رو بررسی کرده و متوجه شده که امروز یک قرار ملاقات خیلی مهم دارید. پس برای اینکه به موقع برای جلسه آماده بشین شما رو زودتر از همیشه بیدار کرده.

وقتی وارد حموم میشین، دوش آب گرم به صورت خودکار شروع به فعالیت می‌کنه و آب بلند و لذت بخشی رو روی بدنتون حس می‌کنید. ماشین الکترونیکی که توی پارکینگ پارک شده با استفاده از پنل‌های خورشیدی یا توربین‌های بادی که روی سقف خونتون نصب شده کاملا شارژ و آماده‌ استفاده است.

درها به صورت اتوماتیک بعد از خروج‌تون از خونه قفل میشن. غروب وقتی که بعد از یک روز سخت کاری به خونه برمی‌گردین، لباس هوشمندی که به تن دارین دمای خونه رو با بدنتون سازگار کردن، ناگهان متوجه یک بسته‌ پستی غیر منتظره میشین که به وسیله‌ یکی از پهپادهای هوشمند براتون آورده شده و انتظارتون رو می‌کشه.

وقتی بسته رو باز می‌کنین با تعجب به داروی سرماخوردگی داخلش نگاه می‌کنین. به نظر میاد حس‌گرهای سلامتی که توی حموم خونه فعال هستند، علائم یک بیماری قریب‌الوقوع رو شناسایی کردند و به صورت خودکار سفارش دارو دادن. این تصویریه که از آینده‌ خونه‌های هوشمند وجود داره. خونه‌هایی که شاید در آینده‌ای نزدیک من و شما هم مشغول زندگی تو اون‌ها باشید.

از دید فناوری، هوش مصنوعی و اینترنت اشیا بیشترین نقش را در خانه‌های هوشمند بازی می‌کنن. برای دوستان عزیزی که شاید اینترنت اشیا، اینترنت آف تینگز «Internet of things» یا آی او تی «IOT» رو نشنیده باشند یا شنیده باشن اما تعریفش رو ندونن، بگم که به زبان ساده اینترنت اشیا یعنی این که هر شئی که دور و برتون می‌بینین رو بتونین به اینترنت متصل کنید. برای مثال تمامی تلویزیون‌های متصل به اینترنت در دسته‌ دستگاه‌های استفاده کننده از اینترنت اشیا قرار می‌گیرند.

در حال حاضر نزدیک به هفت میلیارد دستگاه به اینترنت وصل هستند اما هرچه استفاده از خونه‌های هوشمند بیشتر و فراگیرتر بشه، این صنعت مطمئنا رونق بیشتری پیدا می‌کنه. نوآوری‌های هوش مصنوعی در آینده‌ نزدیک مطمئنا تمامی ابعاد زندگی ما رو تحت تاثیر قرار میده.

همین حالا از انواع دستیارهای صوتی هوشمند روی گوشی و لپ‌تاپ خودمون استفاده می‌کنیم. مثل سیری «Siri»، کورتانا «Cortana» یا الکسا «Alexa» و به کمک اون‌ها از آخرین اخبار یا پیش بینی وضع هوا باخبر میشیم. در نسل بعدی خونه‌ها این دستیاران هوشمند یا سیستم‌های مشابه به اون‌ها می‌تونن به عنوان هسته‌ مرکزی هوشمند یا اصطلاحا اسمارت هاب «Smart Hub» مورد استفاده قرار بگیرن.

این هسته‌ مرکزی به عنوان یک واسط بین انسان و خونه ایفای نقش می‌کنه و شما می‌تونید مثلا به کمک اون میزان روشنایی، تغییرات دما یا حتی سیستم‌های امنیتی خونه‌ خودتون رو تنها از طریق صدا کردن و دادن دستورات به این دستیاران هوشمند مدیریت کنید.

همچنین الگوریتم‌های هوش مصنوعی علاوه بر انجام دادن دستورات صاحبخونه، می‌تونن پروسه‌ای یادگیری رو هم انجام بدن. بخشی از این یادگیری در مورد عادت‌های فردی هر شخصه. یعنی این الگوریتم‌ها با مشاهده‌ کارها، رفتارها و عملکرد شما در خونه، در مورد شما اطلاعاتی به دست میارن تا سرویس‌های بهتری رو در اختیارتون بذارن.

برای مثال فرض کنید که شما صبح‌ها دوست دارید به نوع خاصی از موسیقی گوش بدید یا برنامه‌ تلویزیونی خاصی رو در ساعت مشخصی تماشا کنید. الگوریتم‌های هوش مصنوعی وقتی که به درصد قابل قبولی از اطمینان بابت یادگیری برسن، به طور خودکار هر روز صبح پلی لیست آهنگ‌هایی که بهشون علاقه دارین یا الگوریتم احتمال میده که اون‌ها رو دوست دارین رو براتون پخش می‌کنن و یا اون برنامه‌ تلویزیونی خاص رو براتون نمایش میده.

حتی این الگوریتم‌ها قادر خواهند بود نیازهای شما رو پیش بینی کنند و به طور خودکار براتون سفارش بدن. مثلا یخچال خونه به صورت اتوماتیک اسکن می‌کنه و مواد غذایی که مورد نیاز باشه براتون خریداری میشه. برنامه‌های حوزه‌ بهداشت و سلامت بخش غیرقابل چشم‌پوشی در خانه‌های هوشمند به حساب میاد. دوربین‌ها و سنسورهایی در داخل یخچال تعبیه میشن که می‌تونن میزان مصرف مواد غذایی مختلف رو ثبت و بررسی کنن.

اگر مصرف نوشابه از حد مشخصی بالاتر بره به شما اخطار داده میشه و مواد مغذی و میوه‌ بیشتر به سبد خرید یا مصرف‌تون در طول روزهای آینده اضافه میشه. فناوری مشابهی کابینت‌هایی که داروها در اون نگهداری میشن رو بررسی می‌کنه و اگر ساکنین خونه داروی خاصی رو مصرف می‌کنند چک می‌کنه تا مشکلی در آینده به دلیل اتمام دارو به وجود نیاد.

حتی حسگرهایی در توالت با اسکن مواد زائد انسانی علایم هرگونه بیماری بالقوه رو بررسی و میزان سلامتی اعضای خونه رو کنترل می‌کنن. استفاده از آینه‌های هوشمندی که هدفشون نظارت روی سلامت کاربران به کمک تجزیه و تحلیل پوست اون‌هاست هم اصلا دور از انتظار نیست. در کنار اینترنت اشیا و هوش مصنوعی، ربات‌ها هم نقش‌های خیلی مهمی رو در خانه‌های هوشمند بر عهده می‌گیرن.

همین حالا تو بعضی از خونه‌ها از جارو برقی‌های هوشمند یا سگ‌های ربات استفاده میشه اما در آینده چطور؟ بعضی از شرکت‌های مبل سازی دارن روی قطعاتی کار می‌کنند که بر اساس نیاز شما تغییر کنن؟ اگر می‌خواین غذا سرو کنید، مبل به صورت اتوماتیک تبدیل به میز میشه و یا حتی اگر یک صندلی در سر راه شما قرار داشته باشه خودش جابه‌جا خواهد شد.

حتی شرکت ان‌ویدیا «Nvidia» که ما اون رو به عنوان تولید کننده‌ پردازنده‌های گرافیکی می‌شناسیم، مشغول کار روی یک بازوی رباتیک هوشمند که به عنوان آشپز عمل کنه و هر کاری از برش سبزیجات تا کمک به تمیز کردن خونه رو انجام بده. این ایده برای والدینی که هر دو مشغول به کار هستند یا کاربران معلول خیلی مفید به نظر میاد.

در آینده‌ نزدیک خونه‌های هوشمند به انرژی‌های پاک وابسته خواهند بود. استفاده از صفحه‌های خورشیدی یا توربین‌های بادی گسترش بیشتری پیدا می‌کنن. هسته‌ مرکزی هوشمند، مدیریت کنترل انرژی رو بر عهده می‌گیره و با مدیریت مصرف انرژی از طریق تنظیم دمای خونه و خاموش کردن یا تنظیم نور چراغ‌ها بدون کمک انسان کمترین هزینه را برای خانواده رقم می‌زنه.

حتی صحبت از طراحی اتاق‌های ورزشی با کف پوش‌های متحرک برای دویدن هست که بتونه بخشی از انرژی لازم را از خود شما تامین کنه اما در کنار همه‌ این مزایا مثل هر فناوری و تکنولوژی دیگه‌ای، نیمه‌ تاریکی هم برای خانه‌های هوشمند وجود داره. تمامی این هوشمندی که باعث بررسی و یادگیری عادات و رفتارهای ما میشه و ممکنه در آینده‌ نزدیک بخش جدایی ناپذیر از زندگی ما بشه، نگرانی‌های زیادی رو هم در زمینه‌ حفظ حریم خصوصی ایجاد کرده.

مطمئنا همونطور که خونه‌های ما اطلاعات بیشتری در مورد ما به دست میارن، حفظ امنیت اهمیت بیشتری پیدا می‌کنه. وقتی صحبت از دستگاه‌هایی میشه که می‌تونن قفل خونه‌ ما رو از راه دور باز یا بسته با استفاده از دوربین به زندگی ما نگاه و حساس‌ترین داده‌های شخصی ما را جمع‌آوری کنند امنیت سایبری بسیار حیاتی خواهد بود.

هر دستگاهی که به اینترنت متصل می‌شه، یک هدف بالقوه برای هکرها به حساب میاد. در واقع همین حالا هم خیلی از وسایل هوشمند موجود در خونه‌ها توسط هکرها مورد حمله قرار می‌گیرن. چه برای دسترسی به داده‌هایی که در اختیار دارند یا برای استفاده از اون‌ها در حملات سایبری بزرگتر. به همین دلیل تامین امنیت سیستم‌های هوشمند و تصویب قوانین مختلف به منظور حفظ داده‌های شخصی افراد لازم و حیاتیه و در نتیجه باید خونه‌ها و پروتکل‌های امنیتی رو بسیار هوشمندانه طراحی کنیم.

چیزی که شنیدین قسمت چهارم پادکست آینده‌ای نزدیک بود که در هر قسمتش من سعی می‌کنم در مورد یک تکنولوژی که ممکنه در آینده‌ نزدیک زندگی ما انسان‌ها رو تحت تاثیر قرار بده صحبت کنم. امیدوارم از شنیدن این قسمت خوشتون اومده باشه. پادکست آینده‌ نزدیک رو می‌تونید از طریق تمامی اپلیکیشن‌های پادکست مثل اپل پادکست، گوگل پادکست و کست باکس بشنوید و اون رو برای دوستانتون یا هر کسی که فکر می‌کنید به شنیدن پادکست علاقه‌منده به اشتراک بذارید.

پادکست فارسی که هر روز در حال رشد و گسترشه، به شنیده شدن توسط شما و انتقادات و پیشنهادات‌تون نیازمنده. لطفا نظرات خودتون رو از طریق اپ‌های پادکست یا ایمیل و یا صفحه‌ اینستاگرام که می‌تونین آدرسشون رو در توضیحات این اپیزود مشاهده کنید برام بفرستید. هر کدوم از نظرات شما انرژی فوق‌العاده و دلگرم کننده‌ای به من میده که بتونم با دقت بیشتری کارم رو ادامه بدم.

من بابک معمار هستم و آخر هفته‌ فوق‌العاده‌ای رو براتون آرزو دارم از پادکست آینده‌ نزدیک.

بقیه قسمت‌های پادکست آینده نزدیک را می‌تونید از طریق CastBox هم گوش بدید: