شروط ضمن عقد شامل چه مواردی می شود؟

شروط ضمن عقد در واقع توافقات و تعهداتی هستند که زوجین پیش از ازدواج در مورد مسائل مختلف زندگی مشترک، حقوق و وظایف خود و مواردی که در صورت جدایی ممکن است پیش آید، با یکدیگر به توافق می‌رسند و در سند ازدواج ذکر می‌کنند. این شروط می‌توانند شامل موارد گوناگونی از جمله مسائل مالی (مانند مهریه، نفقه و تقسیم اموال)، نحوه حضانت فرزندان پس از جدایی، حق طلاق، حق تحصیل و اشتغال، تعیین محل زندگی و حتی مواردی مانند عدم رابطه جنسی قبل از ازدواج باشد.

شروط ضمن عقد در واقع توافقات و تعهداتی هستند که زوجین پیش از ازدواج در مورد مسائل مختلف زندگی مشترک، حقوق و وظایف خود و مواردی که در صورت جدایی ممکن است پیش آید، با یکدیگر به توافق می‌رسند و در سند ازدواج ذکر می‌کنند. این شروط می‌توانند شامل موارد گوناگونی از جمله مسائل مالی (مانند مهریه، نفقه و تقسیم اموال)، نحوه حضانت فرزندان پس از جدایی، حق طلاق، حق تحصیل و اشتغال، تعیین محل زندگی و حتی مواردی مانند عدم رابطه جنسی قبل از ازدواج باشد.

اهمیت شروط ضمن عقد نیز از آن جهت است که می‌تواند تا حد زیادی از حقوق و منافع زوجین، به‌ویژه زوجه، در طول زندگی مشترک و پس از آن محافظت کند. برای مثال، شرط تنصیف اموال می‌تواند از تضییع حقوق زن در صورت جدایی جلوگیری نماید و شرط حق حضانت می‌تواند تکلیف نگهداری و تربیت فرزندان را پس از طلاق مشخص کند. همچنین، شروطی مانند حق طلاق برای زوجه، حق تحصیل و اشتغال و حق تعیین محل زندگی می‌تواند به زن در تصمیم‌گیری‌های مهم زندگی مشترک نقش بیشتری بدهد و از محدود شدن حقوق او جلوگیری کند.

بنابراین، توصیه می‌شود که زوجین پیش از ازدواج با دقت و وسواس کامل در مورد شروط ضمن عقد به توافق برسند و تمامی موارد مهم را در سند ازدواج ذکر کنند تا از بروز هرگونه ابهام یا اختلافی در آینده جلوگیری شود. از این‌رو در ادامه، به بررسی موضوعاتی هم‌چون این‌که شرایط طلاق توافقی چیست و در چه صورت موجب ایجاد حق طلاق برای زوجه می‌شود، خواهیم پرداخت.

آشنایی با شروط 12 گانه ضمن عقد

امروزه، بسیاری از زوج‌ها در سند ازدواج خود شروطی را ثبت می‌کنند که به «شروط دوازده‌گانه ضمن عقد» معروف هستند. با این‌حال، باید توجه داشت که این شروط به‌صورت پیش‌فرض در سند ازدواج وجود ندارند و باید توسط زوجین به آن اضافه شوند. همچنین، تحقق این شروط جهت جدایی زوجین از یکدیگر، نیازمند اثبات در دادگاه است و به‌سادگی نمی‌توان با استناد به آن‌ها، درخواست طلاق کرد.

در این بخش به بررسی دقیق‌تر این موضوع که شروط ضمن عقد چیست، می‌پردازیم:

شرط توافق دو طرف برای ازدواج

این شرط، تعهد و اراده مشترک زوجین برای تشکیل زندگی مشترک را نشان می‌دهد و به‌منزله پذیرش مسئولیت‌ها و حقوق متقابل است. در واقع، ازدواج با توافق و رضایت کامل طرفین شکل می‌گیرد و بدون آن، اعتبار قانونی ندارد. همچنین، این توافق شامل جنبه‌های مختلف زندگی زناشویی می‌شود و می‌تواند شامل مواردی مانند مهریه، نفقه، حضانت فرزندان، حق طلاق و سایر شروطی باشد که زوجین در مورد آن به توافق می‌رسند. البته باید توجه داشت که این شروط نباید مغایر با قوانین و مقررات جاری کشور باشند.

شرط تنصیف اموال

شرط تنصیف اموال یکی از شروط مهم در عقد نکاح است که مرد موظف به تعیین و پرداخت آن به همسر خود می‌شود. این شرط، به‌عنوان هدیه یا پاداشی از سوی مرد برای زن در نظر گرفته می‌شود و هدف آن تحکیم روابط زناشویی و کاهش احتمال طلاق است. همچنین، در دین اسلام، تعیین و پیشنهاد برای تنصیف اموال بر عهده مرد است و میزان آن با توجه به وضعیت مالی مرد و توافق طرفین تعیین می‌شود. در صورتی‌که مرد از اجرای این شرط خودداری کند، زن می‌تواند از طریق دادگاه اقدام به مطالبه آن کند. البته در برخی جوامع، شرط تنصیف اموال به‌صورت اختیاری در نظر گرفته می‌شود و زوجین می‌توانند بدون تعیین آن نیز، ازدواج کنند.

شرط حق حضانت فرزندان

حق حضانت فرزندان یکی از موارد مهم در عقد نکاح است که به حقوق و وظایف والدین در قبال فرزندان‌شان پس از جدایی یا طلاق می‌پردازد. این شرط شامل مواردی مانند نحوه تقسیم زمان نگهداری و مراقبت از فرزندان بین والدین، تعیین هزینه‌های مربوط به تربیت و نگهداری آن‌ها و همچنین، تعیین اینکه کدام یک از والدین حق حضانت فرزندان را خواهد داشت، می‌شود.

شرط عدم رابطه جنسی

این شرط به این معناست که زن و مرد قبل از ازدواج توافق می‌کنند که رابطه جنسی بین آن‌ها برقرار نشود. این شرط می‌تواند توسط هر دو طرف یا یکی از آن‌ها تعیین شود و معمولاً با هدف حفظ عفت و پاکدامنی صورت می‌گیرد. در صورت نقض این شرط، هر یک از زوجین می‌توانند عواقب قانونی آن را تحمل کنند. به‌عنوان مثال، در برخی موارد، دادگاه می‌تواند برای طرف متخلف جریمه تعیین کند یا حتی حکم به فسخ ازدواج دهد.

شرط حق تعیین مسکن

شرط حق تعیین مسکن، از جمله شروط مهم در عقد نکاح است که به زوجین این حق را می‌دهد تا در مورد محل زندگی مشترک خود تصمیم بگیرند تا با توافق یکدیگر، مکانی را برای زندگی انتخاب کنند که برای هر دوی آن‌ها مناسب باشد و به این ترتیب، از بروز اختلافات احتمالی در آینده جلوگیری کنند. اگر این شرط در عقدنامه ذکر شده باشد، زوجین ملزم به رعایت آن هستند و نمی‌توانند بدون توافق یکدیگر، محل زندگی خود را تغییر دهند. در غیر این‌صورت، تصمیم‌گیری در مورد محل زندگی با توافق طرفین و رعایت قوانین و مقررات مربوطه انجام می‌شود.

شرط خروج از کشور

شرط خروج از کشور یکی از شروط مهم در عقد نکاح است که به زوجین این حق را می‌دهد تا در مورد خروج از کشور با یکدیگر توافق کنند. این شرط به این معناست که زن و شوهر می‌توانند با توافق هم، از کشور خارج شوند و به کشورهای دیگر سفر کنند. همچنین، این موضوع به‌ویژه برای افرادی‌که در کشورهایی با قوانین سختگیرانه برای سفر به خارج زندگی می‌کنند، بسیار مهم است. در صورتی‌که در سند ازدواج شرط خروج از کشور تعیین نشده باشد، زوجین باید با رعایت قوانین و مقررات مربوطه و با توافق یکدیگر، مراحل خروج از کشور را طی کنند.

شرط تحصیل

شرط تحصیل یکی از شروطی است که زوجین می‌توانند در عقدنامه خود درج کنند. به‌عنوان مثال، می‌توانند مشخص کنند که هر یک از طرفین باید دارای حداقل مدرک تحصیلی خاصی مانند لیسانس یا فوق لیسانس باشند. همچنین، می‌توانند توافق کنند که اگر یکی از طرفین بدون دلیل موجه از ادامه تحصیل خودداری کند، این موضوع می‌تواند منجر به فسخ عقد شود.

شرط اشتغال

شرط اشتغال یکی از مواردی است که می‌توان در بخش توضیحات عقدنامه ذکر کرد. به‌موجب این شرط، هر یک از زوجین می‌توانند تعهد کنند که در زمان عقد یا پس از آن به شغل خاصی مشغول باشند یا حداقل درآمد مشخصی داشته باشند. همچنین، می‌توان توافق کرد که اگر یکی از زوجین بدون دلیل موجه از شغل خود استعفا دهد و بیکار شود، این امر می‌تواند منجر به فسخ عقد شود.

شرط وكالت زوجه در صدور جواز خروج از كشور

حق وکالت زوجه برای صدور مجوز خروج از کشور، از جمله مواردی است که می‌توان در بخش توضیحات عقدنامه ذکر شود. به این ترتیب، زوجه می‌تواند به‌عنوان وکیل تام‌الاختیار برای صدور مجوز خروج از کشور، اعم از سفرهای تفریحی یا مهاجرتی، برای خود و همسرش اقدام کند.

شرط تقسیم اموال پس از جدایی

یکی از شروط مهمی که زوجین می‌توانند در عقدنامه درج کنند، شرط تقسیم اموال است. به این ترتیب که مشخص می‌شود در صورت جدایی، اموال مشترک مانند خانه، ماشین و سایر دارایی‌ها چگونه بین زوجین تقسیم خواهد شد. همچنین، در این شرط می‌توان به‌طور دقیق مشخص کرد که آیا اموال مشترک باید به‌طور مساوی تقسیم شوند یا درصد سهم هر یک از زوجین متفاوت باشد. علاوه‌بر این، می‌توان تعیین کرد که کدام اموال به چه کسی تعلق می‌گیرد و نحوه انتقال آن‌ها چگونه خواهد بود. با این وجود، باید توجه داشت که تقسیم اموال پس از جدایی، با توجه به پیچیدگی‌ها و تعارض منافع، نیازمند رعایت نکات حقوقی و قانونی است و توافق زوجین در این خصوص باید کاملا منطبق با قوانین باشد.

شرط وكالت مطلق زوجه در طلاق

شرط وکالت مطلق زوجه در طلاق یک شرط مهم است که می تواند در بخش توضیحات عقدنامه گنجانده شود. این شرط به زوجه این امکان را می دهد که در صورت تصمیم به طلاق، تصمیمات مربوط به شرایط طلاق، حضانت فرزندان، نفقه و سایر مسائل قانونی را بدون نیاز به موافقت زوج بگیرد. برای افزودن این شرط، عباراتی مانند "تعیین شرایط وکالت مطلق زوجه در صورت طلاق" یا "اختیار وکالت مطلق زوجه در مورد مسائل طلاق" را می توان در بخش توضیحات عقدنامه استفاده کرد. همچنین، در این شرط، باید به‌طور دقیق مشخص شود که زوجه چه اختیاراتی دارد و آیا این وکالت در هر شرایطی، اعم از موافقت یا عدم موافقت زوج، قابل اجرا است یا خیر. با توجه به اهمیت این شرط، توصیه می‌کنیم که توسط یک وکیل یا کارشناس حقوقی مجرب تنظیم شده تا از حقوق زوجه به‌طور کامل محافظت شود.

عدم اشتغال نامناسب زوج

یکی دیگر از شروط مهم ضمن عقد این است که شغل زوج نباید با مصالح خانوادگی و یا حیثیت زوجه منافات داشته باشد. به‌عبارت دیگر، اگر مرد به شغلی که قانون آن را برای زندگی خانوادگی و یا موقعیت اجتماعی زوجه نامناسب تشخیص داده، ادامه دهد، این موضوع می‌تواند دلیلی برای درخواست جدایی از سوی زوجه نیز باشد.

شروطی که موجب داشتن حق طلاق زوجه میشود؟

در قسمت توضیحات عقدنامه، شروطی برای ایجاد حق طلاق برای زوجه قرار می‌گیرند که به‌عنوان شروط تعیین حقوق و تعهدات دو طرف شناخته می‌شوند. برخی از این شروط عبارت‌اند از:

• شرط توافق نامه طلاق: در این شرط، مواردی مانند شرایط حضانت فرزندان، تقسیم اموال و دارایی‌ها، مسائل نفقه و مواردی مانند تعدیل حقوق عبور و مسافرت در صورت بروز طلاق تعیین می‌شوند.
• شرط تعیین مدت زمان حق طلاق: در این شرط، مدت زمانی‌که زوجه می‌تواند از حق طلاق خود استفاده کند، مشخص می‌شود. به‌عنوان مثال، ممکن است شرط شود که این حق حداقل برای مدت 5 سال پس از عقدنامه قابل اجرا نباشد.
• شرط تعیین پیش شرط: در این شرط، زوجه موظف به انجام برخی امور قبل از اجرای حق طلاق می‌شود. برای مثال، ممکن است تعهد به پرداخت نفقه برای فرزندان یا تعهد به تقسیم دارایی‌ها از جمله این پیش شرط‌ها باشد.
• شرط تعیین جریمه: در این شرط، مبلغی به‌عنوان جریمه برای نقض عهد و تعهدات توسط هر یک از طرفین تعیین می‌شود. در واقع، این شرط به‌منظور ایجاد تحریم و پایبندی به تعهدات قرارداد مفید است.

اهمیت شروط موجود در سند ازدواج

شرایط مندرج در یک سند ازدواج برای محافظت از منافع هر دو طرف در طول ازدواج و در صورت جدایی یا طلاق استفاده می شود. این شرایط که قبل از ازدواج توسط زوجین مورد بحث و توافق قرار می گیرند، حقوق و تعهدات مالی و... هر دو طرف را مشخص می‌کنند. در ادامه اهمیت شروط موجود در سند ازدواج مورد بررسی قرار گرفته است:

• حقوق و تعهدات مالی: برخورداری زوجین از حقوق و تعهدات مالی در طول ازدواج حائز اهمیت است و آن‌ها می‌توانند نحوه تقسیم دارایی‌ها، خدمات خانگی و هزینه‌های زندگی را مشخص کنند و از ابهام در مورد مسائل مالی در طول ازدواج یا پس از آن بکاهند.
• حقوق و تعهدات فرزندان: مشخص کردن این شرایط بسیار مهم است و می‌تواند شامل مواردی مانند حضانت، نحوه تربیت و حمایت مالی از فرزندان باشد. همچنین، اطمینان حاصل می‌شود که رفاه کودکان در اولویت قرار دارد.
• شرایط طلاق: توافقات قبلی در مورد شرایط طلاق، می‌تواند از اختلافات بیشتر در صورت جدایی جلوگیری کند. همچنین، این شرط پر اهمیت می‌تواند شامل محدودیت های طلاق، شرایط پذیرش طلاق و تعهدات مالی مربوط به طلاق باشد.
• وراثت: مشخص شدن موضوع وراثت نیز یکی از شروط مهم است که می‌تواند نحوه وراثت و انتقال دارایی‌ها را مشخص کند و از بروز مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری نماید.
• شرایط زندگی: این شرایط می‌تواند شامل توافقات مربوط به نحوه زندگی، محل زندگی و سایر جنبه های زندگی مشترک باشد که بسیار حائز اهمیت هستند.

به‌طور کلی، شرایط مندرج در سند ازدواج با توجه به اهمیت ویژه‌ای که دارند، به زوجین کمک می‌کنند تا انتظارات خود را مشخص نمایند، از حقوق خود محافظت کرده و از بروز اختلافات احتمالی در آینده جلوگیری کنند.