همه چیز در مورد مشاوره انتخاب رشته و انتخاب بدون مشاور

نتایج کنکور که می‌آید، مهم‌ترین چیزی که ذهن داوطلبان را به خود مشغول می‌کند، انتخاب رشته درست است. از آن‌جایی که تعداد داوطلبان، رشته‌ها و دانشگاه‌ها بسیار زیاد است، انتخاب رشته‌ به کاری سخت تبدیل می‌شود که نیازمند دقت بالایی است. بسیاری از افراد خودشان انتخاب رشته می‌کنند و بسیاری به مشاور انتخاب رشته مراجعه می‌کنند.

در این مقاله به طور کامل درباره مشاوره انتخاب رشته صحبت کردیم و نکاتی لازم برای کسانی که قصد مراجعه به مشاور را ندارند، توضیح دادیم. ابتدا لازم است بدانیم مشاور انتخاب رشته چه کسی است؟

مشاور انتخاب رشته کیست؟

مشاور انتخاب رشته کسی است که به داوطلبان کنکور کمک می‌کند ویژگی‌های شخصیتی خود را بشناسند و با توجه به علاقه، شخصیت و رتبه، بهترین انتخاب را داشته باشند. شکل حرفه‌ای و درست‌تر این کار این است که مشاور تحصیلی یا شغلی به داوطلبان مشاوره بدهد اما همیشه افراد زیادی را می‌بینیم که بدون داشتن رشته تحصیلی مرتبط وارد این کار می‌شوند.

افراد خارج از رشته مشاوره، می‌توانند مشاوران انتخاب رشته خوبی باشند به شرط این که تمام اصول این کار را به طور کامل آموخته و تجربه کاری داشته باشند.

البته فراموش نکنید همه دانش‌آموختگان رشته مشاوره شغلی و تحصیلی نیز افراد آگاه و کاربلدی نیستند. در حقیقت، بهترین راه برای انتخاب مشاور، آگاهی از ویژگی‌های مشاور انتخاب رشته خوب است اما قبل از بررسی این ویژگی‌ها، لازم است به سوال پرتکرار ذهن داوطلبان پاسخ دهیم: آیا انتخاب رشته حتماً باید توسط مشاور انجام شود؟

آیا انتخاب رشته حتماً باید توسط مشاور انجام شود؟

پاسخ به این سوال بستگی زیادی به شرایط و اطلاعات داوطلبان دارد و برای افراد مختلف متفاوت است. به طور کلی اگر شرایط زیر را داشتید، خودتان نیز می‌توانید انتخاب رشته کنید:

• آگاهی از ویژگی‌های شخصیتی و علاقه خود
• امکان مشورت کردن با افرادی که در رشته‌های مورد نظرتان درس خوانده‌اند
• آگاهی از شرایط دانشگاه‌های دولتی/آزاد/غیرانتفاعی/پیام‌ نور/پردیس
• آگاهی از اصول نوشتن ترتیب رشته‌ها
• آگاهی از حدود رتبه‌های رشته‌های مورد نظرتان

همان‌طور که اشاره کردیم نیاز به مشاوره انتخاب رشته برای هر شخصی متفاوت است اما شرایط بالا کمک می‌کند که انتخاب رشته‌ای درست انجام دهید. در آخر مقاله راه‌هایی برای دستیابی به هر کدام از این موارد را برایتان توضیح خواهیم داد.

ویژگی‌های مشاور انتخاب رشته خوب

مشاور انتخاب رشته باید به شما کمک کند تا بهترین و عاقلانه‌ترین تصمیم ممکن را بگیرید. در ادامه تعدادی از ویژگی‌های مشاور انتخاب رشته خوب را توضیح می‌دهیم:

• رتبه و درصدهای شما را قضاوت یا مسخره نکند.
• با استفاده از آزمون‌های معتبر و مصاحبه، ویژگی‌های شخصیت شما را مشخص کند. تنها پاسخ آزمون کافی نیست؛ بلکه مشاور باید بتواند نتایج را نیز تحلیل کند.
• شغل‌های مناسب با ویژگی‌های شخصیتی را بشناسد.
• به طور کلی بر رشته‌های دانشگاهی، مسیر و آینده شغلی هر کدام از رشته‌ها، تسلط داشته باشد.
• تنها یک مسیر شغلی را به شما معرفی نکند؛ بلکه چند رشته متناسب با شرایط معرفی کند تا خودتان به تنهایی یا با مشورت او تصمیم نهایی را بگیرید.
• علاقه، استعداد و آینده شغلی را در کنار هم ملاک قرار دهد.
• از رتبه‌ها و درصدهای حدودی مورد نیاز هر رشته آگاه باشد.

مراحل کار مشاوره انتخاب رشته

• مرحله اول؛ آزمون شخصیت و رغبت‌سنجی

مشاور انتخاب رشته در ابتدا باید به وسیله آزمون‌های معتبر روانشناسی، ویژگی‌های شخصیتی، استعدادها و شغل‌های متناسب با این دو را مشخص کند.

• مرحله دوم؛ مصاحبه و تعیین گزینه‌های شغلی

مرحله دوم مشاوره انتخاب رشته باید توسط مشاوری که به تحلیل آزمون‌ها و مصاحبه فردی تسلط دارد، انجام شود. این مرحله بهتر است توسط دانش‌آموختگان رشته‌های روانشناسی و مشاوره انجام شود.

• مرحله سوم؛ تحقیق و تصمیم‌گیری

در آخرین مرحله باید چالش‌های هر مسیر شغلی مشخص شود و با گفتگو، تحقیق و پرسش، رشته‌های نهایی انتخاب شوند. در این مرحله باید تمام ابهامات داوطلب برطرف شود و با دیدی باز و روشن، انتخاب رشته خود را با کمک مشاور انجام دهد.

مزایای مشاوره انتخاب رشته

قبل از خواندن ادامه مطلب، این موضوع را در نظر بگیرید که مزیت‌های زیر در صورتی است که مشاوری ماهر و کاربلد در انتخاب رشته به شما کمک کند.

• فهمیدن ویژگی‌های شخصیت به شکل تخصصی: شناخت خود و شغل‌های مناسب متناسب با شخصیت نه تنها در انتخاب رشته، که در ابعاد دیگر زندگی نیز می‌تواند به شما کمک کند.
• رفع ابهامات و کمتر شدن استرس انتخاب رشته
• آگاهی از مسیرهای شغلی مختلف

معایب مشاوره انتخاب رشته

متاسفانه از آن‌جایی که در سال‌های اخیر، بسیاری از افراد بدون داشتن تخصص وارد حوزه تحصیلی و کنکور شده‌اند، مشاوران ناآگاه و بی‌مهارت زیاد است. همان‌طور که مشاور خوب می‌تواند مزیت‌های زیادی داشته باشد، مشاور انتخاب رشته بد ممکن است باعث تصمیم‌گیری‌های اشتباه شود. در کنار این موضوع، هزینه مشاوره انتخاب رشته معمولاً زیاد است و همه افراد نمی‌توانند از این خدمات استفاده کنند. در قسمت بعد راه‌هایی برای انتخاب رشته بدون کمک مشاور به شما معرفی می‌کنیم.

چگونه بدون مشاور، انتخاب رشته کنیم؟

• آزمون رغبت‌سنجی آنلاین:

در ابتدا می‌توانید در آزمون‌های شخصیت و رغبت‌سنجی آنلاین شرکت کنید. این تست‌ها و نتایجی که بر اساس پاسخ‌ها و داده‌ها می‌دهتد، می‌تواند در تصمیم‌گیری به شما کمک کند. البته فراموش نکنید که این آزمون‌ها صد در صد درست نیستند و شخصیت انسان‌ها پیچیده‌تر از آن است که تنها با یک آزمون شناخته شود؛ اما می‌تواند دید کلی خوبی به شما دهد.

سایت‌های زیادی برای این کار وجود دارد که با سرچ کردن در گوگل می‌توانید آن‌ها را پیدا کنید. دو مورد از بهترین آن‌ها را در لینک‌های زیر در اختیارتان قرار دادیم.

آزمون شخصیت‌شناسی MBTI

آزمون رغبت‌سنجی هالند

• آگاهی پیدا کردن از رشته‌های مورد نظر

برای فهمیدن رشته تحصیلی و مسیر شغلی آن می‌توانید با افرادی که در این رشته تحصیل کرده‌اند، مشورت کنید. اگر در دوستان و آشنایان خود کسی را ندارید، می‌توانید از اطرافیان خود بخواهید کسانی را که می‌شناسند به شما معرفی کنند. با استفاده از برنامه‌هایی مثل توییتر و اینستاگرام و سرچ کردن رشته مورد نظرتان در آن نیز می‌توانید با افراد فعال در این رشته و شغل، صحبت کنید. راه دیگر، گروه‌های تلگرامی مرتبط با آن رشته است که ممکن است اعضای آن اطلاعات خوبی به شما دهند. در آخر جستجو در گوگل و دانلود چارت درسی هر رشته نیز می‌تواند به شما کمک کند.

• کسب اطلاعات در مورد دانشگاه‌ها

اطلاعات مربوط به انواع دانشگاه‌ها را می‌توانید با جستجو در گوگل یا بررسی سایت دانشگاه مورد نظرتان پیدا کنید. همچنین می‌توانید از صفحه‌های اینستاگرام و گروه‌های تلگرامی مربوط به هر دانشگاه و گفتگو با دانشجوهای آن، به نتایج خوبی برسید.

با استفاده از این مورد و نکته قبلی، می‌توانید حدود رتبه و درصدهای رشته و دانشگاه مورد علاقه‌تان را نیز پیدا کنید. نکته مهم در رابطه با این دو موضوع این است که نباید به حرف زدن با یک نفر اکتفا کنید؛ بلکه باید با چندین نفر مشورت کنید تا دید درست‌تر و جامع‌تری به دست بیاورید.

• کمک خواستن افرادی که قبلا انتخاب رشته کرده‌اند

اگر در اطرافیان خود کسی را می‌شناسید که قبلا انتخاب رشته کرده است، با او صحبت کنید تا استرستان کم شود و از تجربیاتش استفاده کنید.

• رعایت ترتیب انتخاب رشته

برای نوشتن رشته‌ها بسیار دقت کنید و وقت کافی بگذارید. بهتر است ابتدا در یک کاغذ تمام گزینه‌هایتان را بنویسید و بعد در کاغذ دیگری، آن‌ها را ترتیب‌بندی کنید. اولویت‌های خود را به گونه‌ای بنویسید که رشته و دانشگاه انتخابی چهارمتان از پنجمی اهمیت بیشتری داشته باشد. اصول و ترتیب نوشتن را می‌توانید از افرادی که با آن‌ها مشورت کرده‌اید هم بپرسید.

و در آخر؛ فراموش نکنید کنکور و دانشگاه همه زندگی نیست!

بعضی از افراد از کنکور به عنوان تصمیمی که تا آخر عمر بر زندگی‌تان تاثیر می‌گذارد، یاد می‌کنند اما این دیدگاه درستی نیست. کنکور، دانشگاه و رشته‌ای که در آن درس می‌خوانید، بخشی از زندگی شما را شکل می‌دهند؛ اما فراموش نکنید که می‌توانید در صورت لزوم مسیرتان را عوض کنید. جدا از آن، امروزه داشتن مهارت بیشتر از معدل و درس خواندن در یک دانشگاه خاص اهمیت دارد.

بنابراین با دقت و حوصله کافی انتخاب رشته کنید اما اجازه ندهید نگرانی و استرس باعث ناراحتی شما شود.