درمورد کشور تایوان چه می‌دانید؟ دعوای چین و آمریکا بر سر چیست؟

درمورد کشور تایوان چه می‌دانید؟ دعوای چین و آمریکا بر سر چیست؟

به دنبال سفر نانسی پلوسی به تایوان، چین رزمایش نظامی بی‌سابقه‌ای در حریم دریایی و هوایی تایوان آغاز کرده است. به دنبال مناقشات میان چین و آمریکا بر سر این جزیره، بد نیست بدانیم دعوا اصلا بر سر چیست. در این مقاله به ریشه این منازعه با نگاهی به تاریخ کشور تایوان پرداخته‌ایم.

کشور تایوان با نام رسمی جمهوری چین، با نام‌های چین تایپه، چین ملی و فُرمُز نیز شناخته می‌شود.

این کشور جزیره‌ای در شرق آسیا است که شامل تعدادی جزیره کوچک دیگر نیز می‌شود که همگی در سواحل شرق چین قرار دارند. از لحاظ جغرافیایی، در گذشته تایوان با خاک اصلی چین مرتبط بود؛ ولی با حرکت پوسته‌های زمین، بخشی از خاک‌های ارتباط دهنده دو طرف زیر آب رفته و تایوان را به یک جزیره تبدیل کرده است.

تایوان با حدود 23.9 میلیون نفر جمعیت یکی از پرجمعیت ترین کشورهای جهان است. پایتخت این کشور شهر تایپه است.

این جزیره در سال ۱۵۹۰ توسط پرتغالی‌ها کشف شد و آنها نام آن را «فورموزا» (Formosa) به معنی «زیبا» گذاشتند. بعدها هلندی‌ها در جنوب و اسپانیایی‌ها در شمال جزیره ساکن شدند. در سال ۱۶۴۱ هلندی‌ها اسپانیایی‌ها را از این جزیره بیرون کردند و تا سال ۱۶۶۱ کنترل تایوان را در دست داشتند.

در سال ۱۶۸۳ دودمان چینی چینگ با اشغال تایوان بر این جزیره تسلط یافت. با آغاز جنگ بین چین و ژاپن در سال ۱۸۹۵ چینی‌ها شکست خوردند و تایوان به دست ژاپنی‌ها افتاد.

توسعه و پیشرفت گسترده تایوان در زمان حاکمیت ژاپنی‌ها تحقق یافت.

پس از پایان جنگ جهانی دوم، ژاپن تسلیم شد و جمهوری چین، یکی از فاتحان جنگ، با رضایت متحدان خود ایالات متحده و بریتانیا، حکومت تایوان را در دست گرفت.

در سال ۱۹۴۹ چیانگ کای‌شک رئیس‌جمهور چین در پی شکست در جنگ داخلی چین و با آغاز انقلاب کمونیستی چین به این جزیره گریخت و از آن هنگام تا امروز، دولت جمهوری چین بر این کشور حکومت می‌کند. جمهوری خلق چین نسبت به این اقدام چیانگ کای‌شک واکنش نشان داد و اعلام کرد که تایوان جزء لاینفکی از خاک چین است.

در سال ۱۹۷۵ پس از مرگ چیانگ کای شک پسرش «چیانگ چینگ کو» (Chiang Ching-Kou) به عنوان نخست وزیر راه پدرش را ادامه داد و پس از او نیز پسرش به قدرت رسید که در زمان او کشور به دموکراسی بیشتری دست یافت.

در سال ۱۹۹۱ انتخاباتی در تایوان برگزار شد که طی آن «لی تنگ هوی» (Lee Tengu-Hui) رئیس‌جمهور تایوان شد. به دنبال رشد دموکراسی در این کشور در سال ۱۹۹۸ قطعنامهٔ استقلال تایوان بار دیگر به شورای امنیت سازمان ملل رفت ولی برای بار ششم این قطعنامه توسط حکومت پکن وتو شد.

اهمیت اقتصادی کشور تایوان

در اوایل دهه 1960، تایوان وارد دوره رشد سریع اقتصادی و صنعتی شدن شد. دوره‌ای که «معجزه تایوان» نام گرفت و پس از آن تایوان در کنار سنگاپور، کره جنوبی و هنگ کنگ به عنوان یکی از "چهار ببر آسیایی" شناخته شد.

کشور تایوان عضو سازمان تجارت جهانی و سازمان همکاری‌های اقتصادی آسیا–اقیانوسیه است و از اقتصاد صنعتی پیشرفته‌ای برخوردار است. تایوان با در اختیار داشتن نوزدهمین اقتصاد بزرگ دنیا اهمیت زیادی در اقتصاد جهانی دارد.

نیروگاه تایچونگ در تایوان با ظرفیت تولید ۵۸۲۴ مگاوات، بزرگترین نیروگاه زغال‌سوز دنیا است.

پیش‌بینی شده تا چند سال آینده، این کشور به یکی از قدرت‌های اصلی آسیا از لحاظ اقتصادی بپیوندد.

تنش‌های اخیر بر سر چیست؟

شرایط تایوان روابط آمریکا و چین را تیره کرده است.

جمهوری خلق چین حکومت تایوان را غیرقانونی می‌داند و خواهان بازگشت این سرزمین به خاک اصلی چین است.

در فوریه ۲۰۲۲ پس از حمله روسیه به اوکراین ، چین نیز تایوان را تهدید به حمله نظامی کرد. چین همچنین آمادگی خود را برای استفاده از زور در صورت لزوم اعلام داشته‌است و هر گونه تلاشی برای اعلام استقلال تایوان با تهدید جمهوری خلق چین مواجه می‌شود.

سیاست واشنگتن این است که در صورت حمله چین به تایوان، مداخله نظامی خواهد کرد.

در سال گذشته نیز در پی افزایش تنش‌های جمهوری خلق چین و تایوان، ایالات متحده چند ناو جنگی را برای حمایت از تایوان به منطقه اعزام کرد.

در ماه مه 2022، رئیس جمهور آمریکا جو بایدن در پاسخ به این سوال که آیا ایالات متحده از تایوان دفاع خواهد کرد یا خیر، پاسخ مثبت داد.

از سوی دیگر جمهوری خلق چین از برقراری روابط دیپلماتیک با کشورهایی که تایوان را به رسمیت بشناسند خودداری می‌کند، به همین دلیل است که تایوان تنها با ۲۱ کشور عضو سازمان ملل روابط رسمی دارد.

در مورد آینده سیاسی تایوان سه نظریه وجود دارد:

۱. حکومت تایوان با نام جمهوری چین و دولت قانونی این کشور شناخته شود.

۲. تایوان مجدداً به سرزمین اصلی چین بپیوندد و بخشی از جمهوری خلق چین شود.

۳. تایوان به عنوان یک کشور مستقل اعلام موجودیت کند.