تردد در دوران قرنطینه

داستان ورود کرونا به ایران روایتی تلخ است که امروز دیگر همه‌ی ما از جزئیات آن آگاهیم. این ویروس ناشناخته باعث شد تا مسافرت‌های نوروزی بیشتر از ۷۰ درصد کاهش پیدا کند. اکنون ما در گزارشی جدید، رفتار بیش از ۴/۵ میلیون کاربرمان را در سه پرده بررسی کرده ایم: هفته پایانی بهمن ماه، یعنی هفته پیش از اعلام رسمی ورود کرونا به ایران، هفته اول کاری در فروردین ماه و در نهایت، هفته ابتدایی اردیبهشت. آیا هیچ‌کدام از شنبه‌های کرونایی، عادی بودند؟

ترافیک قبل و بعد از کرونا؛ روایت شنبه‌های غیرعادی

داده‌کاوی انجام شده از سوی نقشه و مسیریاب نشان، این موضوع را روشن می‌کند که اگرچه ترافیک در هفته ابتدایی اردیبهشت ماه افزایش قابل توجهی نسبت به روزهای ابتدایی کاری در فروردین ماه داشته است، اما واقعیت این است که هنوز ترافیک به نصف هفته پایانی بهمن ماه هم نرسیده است؛ زمانی که هنوز خبر شیوع کرونا در کشور به شکل رسمی اعلام نشده بود.

بر اساس سوابق مسیریابی، جستجو و گزارشات کاربران ‌نشان، میزان ترافیک پس از تعطیلات نوروز به شکل قابل توجهی افزایش پیدا کرد. اما پرسش اصلی اینجاست که وضعیت ترافیک در مقایسه با پیش از شروع کرونا چگونه بوده است؟

نمودار ذیل، تفاوت حجم ترافیک در هفته پایانی بهمن ماه، هفته سوم فروردین (اولین هفته کاری سال جدید) و هفته ابتدایی اردیبهشت ماه را نمایش می‌دهد.

اطلاعات استخراج شده از سوی ما حکایت از آن دارد که در کل ایران، طول ترافیک در هفته اول کاری فروردین ماه نسبت به بهمن ۷۹ درصد کاهش داشته است. این میزان کاهش البته در هفته ابتدایی اردیبهشت ماه به ۵۷ درصد می‌رسد.

این نسبت کاهشی در تمام شهرهای کشور قابل مشاهده است، هرچند در برخی شهرها کم‌تر و در برخی شهرها نیز بیشتر به چشم می‌خورد. برای مثال این بررسی گویای آن است که شیراز، با ۷۰ درصد، بیشترین کاهش ترافیک را در کل کشور داشته است.

نمودار طول ترافیک شهرهای ایران

آنچه نمودارهای مربوط به طول ترافیک در اولین هفته کاری سال جدید و هفته اول اردیبهشت ماه نمایش می‌دهند این است که در هیچ شهری، ترافیک خودروها از هفته پایانی بهمن ماه بیشتر نشده است. در واقع علی‌رغم اینکه در روزهای اخیر، این احساس به وجود آمده که مردم دیگر مسئله کرونا را جدی نمی‌گیرند، اما داده‌های آماری نشان می‌دهند که ترافیک هنوز به شدت کمتر از دوران قبل از شیوع کرونا است.

در نمودارهای زیر می‌توانید میزان کاهش ترافیک کلا‌‌ن‌شهرهای ایران را مشاهده کنید.

بر این اساس شهر شیراز با ۷۰ درصد کاهش ترافیک، بیشترین میزان کاهش طول ترافیک به نسبت بهمن‌ماه را داشته و شهر مشهد با ۵۰ درصد، کمترین کاهش را تجربه کرده است.

در شهر تهران، طول ترافیک ۵۵ درصد کاهش داشته است. در شهرهای دیگر این میزان متغیر بوده اما نکته مهم اینجاست که تمام کلان‌شهرهای کشور دست کم ۵۰ درصد کاهش ترافیک داشته‌اند. جدول فوق به ترتیب شلوغ‌ترین شهرها و خلوت‌ترین‌ شهرها را در هفته اول اردیبهشت و هفته پایانی بهمن مقایسه کرده است.

ما در نقشه‌های زیر نقاط پر ترافیک تهران در هفته پایانی بهمن ماه را با هفته اول کاری فروردین و هفته اول اردیبهشت به عنوان هفته قبل از شروع ماه مبارک رمضان بررسی کرده ایم. (این داده‌ها به صورت آنلاین در وب‌سایت https://traffic.neshan.org در دسترس هستند.)

افزایش تردد در محدوده طرح ترافیک تهران

نمایش نقشه در سایز بزرگ

با حذف «طرح ترافیک»، این انتظار وجود داشت که ترافیک در هسته مرکزی شهر به شکل قابل توجهی افزایش پیدا کند. همین اتفاق رخ داد و در هفته اول اردیبهشت ماه، ترافیک در هسته مرکزی تهران از هفته پایانی بهمن ماه نیز بیشتر شد.

علت این مسئله، تمایل بیشتر شهروندان به استفاده از خودروی شخصی به جای وسایل حمل و نقل عمومی است، چرا که به این شکل می‌توانند فاصله‌گذاری اجتماعی را دست کم در تردد روزانه خود رعایت کنند.

با نگاهی به تصاویر فوق کاملا مشخص است که حذف طرح ترافیک و بازگشایی کسب و کارها باعث شده است که میزان ترافیک در هسته‌ی مرکزی شهر تهران، از بهمن‌ماه و پیش از شیوع کرونا نیز بیشتر شود.

به دلیل لغو طرح ترافیک تا اطلاع ثانوی، به شکل مشخص شاهد رشد ۷ درصدی رفت و آمد خودروها در مرکز تهران هستیم. این میزان افزایش بیشتر مربوط به بازه‌ی زمانی ساعت ۱۰ الی ۱۷ است و در سایر ساعت ها ترافیک به نسبت بهمن کاهش نیز داشته است.

کمترین میزان کاهش ترافیک در مشهد

بر اساس داده‌کاوی‌های تیم نشان، شهر مشهد به عنوان شهری که در اردیبهشت‌ماه کمترین میزان کاهش ترافیک به نسبت بهمن را داشته است شناخته می‌شود و می‌توان از آن به عنوان شلوغ‌ترین شهر نسبت به بهمن‌ماه نام برد .شلوغ‌ترین خیابان‌های مشهد در اردیبهشت‌ماه، خیابان‌های احمدآباد، دانشگاه، بزرگراه شهید میرزایی بوده است. و ساعات ۱۱ الی ۱۵ شلوغ‌ترین ساعت در شهر مشهد بوده است.

نمایش نقشه در سایز بزرگ

وضعیت تردد عابران پیاده

ما که پس از شیوع کرونا، نقاط شلوغ و پرخطر را روی نقشه نمایش داده‌ایم، حالا در گزارش جدیدمان وضعیت تردد عابران پیاده را نیز بررسی کرده ایم.

تیم نشان در اسفند ماه، ویژگی نمایش مراکز پرتردد عابر پیاده را به قابلیت‌های اپلیکیشن نشان افزود که بر اساس آن ‌می‌توان به صورت آنلاین میزان تردد عابر پیاده در هر نقطه کشور را مشاهده کرد. در واقع کاربران می‌توانستند انتخاب کنند که آیا حالا زمان مناسبی برای مراجعه به یک محل عمومی خاص است یا خیر، و در صورت نیاز، از مراجعه به آن محل پرهیز کنند.

نمایش نقشه در سایز بزرگ

بر اساس داده‌کاوی‌های انجام شده از سوابق مسیریابی، جستجو و گزارشات کاربران، اکنون در شهر تهران چند نقطه پرتردد را می‌توان معرفی کرد.

مرکز تهران

با بازگشایی ادارات و کسب‌و‌کارها، مرکز شهر تهران در اردیبهشت‌ماه شاهد حضور عابران پیاده‌ی زیادی بوده است اما این میزان همچنان نسبت به بهمن‌ماه و پیش از شیوع کرونا بیشتر نیست. در هفته سوم فروردین نیز میزان تردد عابر پیاده در این محدوده بسیار کمتر از بهمن‌ماه بوده است که در نقشه این مراکز به رنگ بنفش قابل مشاهده است.

مقایسه میزان تردد عابر پیاده در هفته آخر بهمن ماه و هفته اول کاری فروردین ماه طی ساعات مختلف روز

تجریش، میدان همیشه پرتردد

تجریش را می‌توان یکی از نقاط پرتردد و استراتژیک تهران نامید و با استناد به بررسی‌های انجام شده نیز می‌توان عنوان کرد که تجریش در بهمن، فروردین و اردیبهشت همیشه میزبان عابران زیادی بوده است.

بیشترین زمان حضور عابران در تجریش ساعات بین ۱۱ الی ۱۵ بوده است که این تعریف در هر سه بازه زمانی قابل مشاهده است. خلوت‌ترین ساعات حضور عابران در تجریش بازه زمانی ۱۹ تا ۲۳ است که کمترین میزان تردد عابر پیاده ثبت شده است. به خوبی می‌توان در تصاویر فوق دید که تردد عابران پیاده در هفته ابتدایی اردیبهشت در مقایسه با هفته اول کاری فروردین به شدت بیشتر شده، اما همچنان از تردد عابران پیاده در هفته پایانی بهمن کمتر بوده است.

کاهش چشم‌گیر تردد عابران پیاده در قم

بر اساس گزارش‌های رسمی، قم اولین شهر ایران بود که ویروس کرونا در آن کشف شد. به همین دلیل نیز مردم قم زودتر از سایر شهرهای کشور، قرنطینه و فاصله‌گذاری اجتماعی را آغاز کردند. همانطور که در تصویر زیر مشاهده می‌شود، مردم قم نسبت به بهمن‌ماه هم در فروردین و هم در اردیبهشت، از حضور و تردد پرهیز کرده و میزان بسیار ناچیزی از تردد به شکل پیاده را در این شهر شاهد هستیم.

نمایش نقشه در سایز بزرگ

از جمله مناطق شلوغ و پرتردد شهر قم در فروردین می‌توان خیابان‌های ارم و صفاشهر را نام برد و از مناطق پرتردد در اردیبهشت‌ماه نیز می‌توان تقاطع آیت‌الله طالقانی و ۱۹ دی، باغ شازده، خیابان ارم و صفائیه را نام برد.

شیراز

از آن‌جایی که بیشترین میزان کاهش ترافیک خودرو در اردیبهشت ماه نسبت به بهمن ماه، مربوط به شهر شیراز بود، از این رو بررسی میزان تردد عابران پیاده در شیراز حائز اهمیت است.

نمایش نقشه در سایز بزرگ

میزان تردد عابران پیاده در شهر شیراز در فروردین و اردیبهشت، از بهمن‌ماه به هیچ وجه پیشی نمی‌گیرد. در فروردین ماه شهروندان شیرازی تردد بسیار کمی در سطح شهر داشته‌اند اما در هفته ابتدایی اردیبهشت، این تردد افزایش پیدا کرده است، هرچند باز هم به هفته پایانی بهمن به هیچ وجه نزدیک هم نیست. مکان‌های شلوغ و پرتردد شیراز را می‌توان به بلوار کریمخان زند، ملاصدرا و مشیر شرقی محدود کرد.

برای مشاهده نقشه‌های مربوط به سایر کلانشهرهای ایران می‌توانید به این لینک مراجعه کنید.

تغییر مراجعه شهروندان به مکان‌های پرتردد

گزارش قبلی نشان در بازه زمانی ۲۰ اسفند تا ۲۰ فروردین ماه، بررسی می‌کرد که سهم تردد شهروندان به چه نقاط مهمی و تا چه میزان در مقایسه با پیش از آغاز کرونا کاهش پیدا کرده است.

در گزارش جدید که در این لینک قابل مشاهده است؛ علاوه بر بررسی میزان مراجعه به نقاط پرتردد در کشور و ۹ کلانشهر ایران، مجددا این بخش را در بازه زمانی ۵ فروردین تا ۵ اردیبهشت بررسی کرده ایم. در این گزارش هم مانند گزارش ویرایش اول مساجد، ادارات و سازمان‌ها و نهایتاً رستوران‌ها و کافی‌شاپ‌ها با کاهش مراجعه حدوداً ۷۵ درصدی نسبت به بهمن ۹۸ مواجه هستند.

از سوی دیگر جایگاه‌های سوخت، هایپر مارکت و فروشگاه‌های مواد غذایی بیشترین نقاط مراجعه شهروندان هستند که البته کاهش تردد حدوداً ۵۰ درصدی را نسبت به بهمن ۹۸ تجربه می‌کنند.

اطلاعات مربوط به مراجعه شهروندان به مکان‌های پرتردد به تفکیک ۹ کلان‌شهر ایران در قالب فایل PDF از اینجا قابل دریافت است.