درباره ترافیک یک روز مناقشه‌برانگیز: بررسی طول ترافیک تهران در ۲۳ بهمن ماه ۱۴۰۱

روز یک‌شنبه (۲۳ بهمن ۱۴۰۱) درست زمانی که کل تهران سفید پوش شده بود، توجه کاربران شبکه‌های اجتماعی به چرایی وضعیت نسبتا سبز و روان اتوبان‌ها در تهران جلب شد. در این گزارش می‌خوانید که وضعیت طول ترافیک شهر تهران در روز ۲۳ بهمن چگونه بود و چه تفاوت‌هایی با روز مشابه در هفته قبل (یکشنبه ۱۶ بهمن) داشت.

در هفته‌های اخیر بارش برف در شهر تهران سبب دردسرهای زیادی برای شهروندان این کلان‌شهر شده است. این موضوع سبب شده تا سو مدیریت‌های احتمالی مدیران ذیربط در شهرداری تهران، مورد توجه اصحاب رسانه قرار گیرد. از سوی دیگر بارش برف همواره سبب تغییر الگوهای ترافیکی می‌شود که این تغییر می‌تواند شامل افزایش شدید و چشم‌گیر ترافیک و راه‌بندان در معابر و یا بالعکس کاهش سفرها به دلیل تعطیلی مدارس و یا پرهیز طبیعی شهروندان از تردد در شهر باشد.

از این‌رو تصمیم گرفتیم تا به صورت موردی وضعیت ترافیک شهر تهران در روز یک‌شنبه ۲۳ بهمن ۱۴۰۱ را مورد ارزیابی قرار دهیم. در این گزارش روز یک‌شنبه هفته‌ی قبل (۱۶ بهمن ۱۴۰۱) به عنوان روز مشابه، مبنای بررسی اختلاف الگوها قرار گرفته است. در هر دو هفته مورد بررسی، روز شنبه تعطیل رسمی بوده است.

صبح روز ۲۳ بهمن شاهد حجم رشد چشم‌گیر ترافیک در مقایسه با روز مشابه (۱۶ بهمن) هستیم. به شکلی که در اولین ساعات کاری صبح ۲۳ بهمن، ترافیک معابر تا ۵۰ درصد بیشتر از ترافیک در روز مشابه هفته‌ی قبل است و این اختلاف پیش از ساعت ۱۰ صبح به بیشترین مقدار خود، یعنی ۸۶ درصد می‌رسد. ترافیک تهران تا ساعت ۱۰:۳۰ ، در اغلب بزرگراه‌ها و معابر اصلی سنگین بود.

از حدود ساعت ۱۱:۰۰ تا ۱۵:۳۰ روز ۲۳ بهمن شاهد حجم کمتر ترافیک، به نسبت ۱۶ بهمن هستیم. هرچند همچنان در برخی بزرگ‌راه‌ها ترافیک ناشی از وضعیت معابر تا ساعت ۱۲:۰۰ ادامه داشت. به عنوان نمونه انتهای شرقی اتوبان نیایش - پیش از تقاطع نیایش-ولیعصر - تا ۱۲:۰۰ همچنان درگیر ترافیک به شدت سنگین بوده است.

از ساعت ۱۵:۳۰ افزایش حجم ترافیک عصرگاهی روز ۲۳ بهمن آغاز شده و در ساعت ۱۷:۳۰ به اوج خود می‌رسد. سپس روند نزولی را در پیش می‌گیرد و این در حالی است که افت ترافیک در روز مشابه (۱۶ بهمن) یک ساعت دیرتر اتفاق افتاده بود. به طوری که حجم ترافیک شبانگاهی یکشنبه ۲۳ بهمن نزدیک به ۴۰ درصد از روز مشابه هفته قبل کمتر بوده است.

بر این اساس به صورت کلی شهروندان تهرانی در ساعات ابتدایی روز یک‌شنبه ۲۳ بهمن، ترافیک به مراتب سنگین‌تری را - در مقایسه با روز مشابه هفته‌ی قبل از آن - تجربه کرده‌اند. اما در ادامه‌ی روز ترافیک سبک‌تری را در معابر تهران شاهد بوده‌ایم. این موضوع در گزارشات مختلف شهروندان در شبکه‌های اجتماعی در خصوص ترافیک نیم‌روزی و شبانگاهی تهران نیز به خوبی دیده می‌شود.

نکته مهمی که در بررسی نمایش ترافیک باید در نظر گرفته شود، سطح بزرگ‌نمایی نقشه و جزئیات ارائه شده از ترافیک در آن سطح است. اغلب سرویس‌های نقشه و مسیریابی نظیر نشان و گوگل‌مپ بر اساس سطح بزرگ‌نمایی، جزییات متفاوتی از ترافیک را نمایش می‌دهند. هر دو نرم‌افزار در سطوح بالاتر صرفا ترافیک بزرگراه‌ها را ارائه می‌کنند و با افزایش بزرگ‌نمایی ترافیک معابر اصلی و معابر فرعی و کوچه‌ها را نمایش می‌دهند.

در تصویر مربوط به نشان که ظهر روز یکشنبه و هم‌زمان با برف تهران از وضعیت ترافیک منتشر شد، ترافیک در سطح بزرگ‌نمایی کل تهران نمایش داده می‌شود. در آن تصویر فقط وضعیت ترافیکی اتوبان‌های تهران دیده می‌شود که اغلب نیز سبز رنگ هستند و با معیار گرفتن این تصویر نتیجه‌گیری شده است که تهران قفل شده اما نشان آن را نمایش نمی‌دهد. این گزاره غلط است. خوشبختانه «داده‌ها» از علم «سیاست» بی‌بهره‌اند.

با بررسی دقیق‌تر تصویر منتشر شده مشخص شد که این تصویر در حدود ساعت ۱۱:۳۵ صبح گرفته شده است. در دو تصویر زیر وضعیت ترافیک در این زمان در دو سطح بزرگ‌نمایی مختلف ارائه شده است.

همان‌طور که اشاره شد ساعت ۱۰ صبح یک‌شنبه ۲۳ بهمن، ترافیک به اوج خود رسید. در ادامه این گزارش و به منظور ارایه‌ی تصویری روشن‌تر از شرایط، رنگ‌بندی ترافیک ساعت ۱۰ صبح روز‌های ۲۳ و ۱۶ بهمن در دو سطح بزرگ‌نمایی ارایه شده است.

این گزارش با هدف پاسخ به ابهامات و پرسش‌های مطرح شده در خصوص دقت و کیفیت ترافیک آنلاین نشان در روز یک‌شنبه ۲۳ بهمن ۱۴۰۱ تنظیم و ارایه شده است. از این‌رو در خصوص سوء مدیریت احتمالی مدیران ذیربط در شهرداری تهران در پیش‌بینی و مدیریت بحران‌ها ناشی از بارش برف هیچ نظر و تحلیلی ارایه نمی‌کند. هرچند شکی نیست که متخصصین و خبرنگاران می‌توانند به این گزارش و همچنین روندهای ترافیکی روزهای مختلف کلان‌شهرهای کشور در http://traffic.neshan.org به عنوان یک منبع برای تحلیل‌های خود استناد کنند.

همچنین تاکید بر این‌نکته ضروری است که تخمین ترافیک آنلاین نشان صرفا بر دیتای این نقشه و مسیریاب متکی است و از هیچ منبع ثالثی هیچ نوع سرویس و دیتایی مرتبط با ترافیک دریافت نمی‌کند. همچنین طی روز مورد اشاره روند گردآوری و پردازش داده‌های ترافیکی و ارایه‌ی دیتا به کاربران هیچ‌گونه اختلالی نداشته است.