کتاب نشانی- یادداشت های دانشجوی پزشکی، ورودی 1354

مروری بر کتاب «نشانی» نوشته دکتر سید عباس فروتن

در این کتاب با مشاهدات و تجربیات دانشجویی آشنا می‌شوید که سال 1354 وارد دانشکده پزشکی دانشگاه تهران شد و علاقه به ثبت و مستندسازی داشت. متن اوليه در روزگار دانشجویی و دفاع مقدس به‌صورت یادداشت‌های کوتاه مؤلف بود که اکنون با رویکرد داستانی، بازنویسی شده و بسیاری از داستان‌ها تکمیل ‌شده‌اند. این کار با تأکید و تشویق مرحوم استاد دکتر مسلم بهادری که خواسته بودند مطالب کتاب به زبانی ساده و برای عموم مردم نگاشته شود نهایتاً به انجام رسید که بیش از 125 داستان کوتاه و 25 داستان بلند را شامل می‌شود.

برای دقت بیشتر در این داستان‌ها، مؤلف علاوه بر مشاهدات خود، از نقل‌قول مستقیم بیش از یک‌صد نفر که بیشترشان از دوستان دانشجو یا جانبازان بودند استفاده کرده‌ که اغلب در همان زمان حادثه ثبت شده است. در بیش از سی مورد نیز پس از جنگ، به محل زندگی خانواده شهید یا جانباز جهت دیدار و تکمیل مستندات مراجعه شده است.

کتاب را می‌توان به هشت بخش تقسیم کرد که تصویری از زندگی مؤلف و مشاهدات او از تلاش‌های نیروهای گروه پزشکی در دوران دفاع مقدس و خصوصا ارائه مستندات مربوط به مقاومت رزمندگان در برابر سنگینترین حملات شیمیایی دشمن است.

بخش اول: با مختصری زندگینامه مؤلف از سال 1336 شروع می‌شود و سپس با اشاره به دوران دبستان و دبیرستان به سال 1354 و ورود به دانشکده پزشکی دانشگاه تهران می‌رسیم. سپس شرح کوتاهی از شروع پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 و خدمات جهاد سازندگی و نجات کردستان در سال 1358 را خواهیم خواند.

بخش دوم: به حوادث سال 1359 تا 1361 از شروع جنگ و روزهای اول تهاجم عراق به ایران تا آزادسازی خرمشهر و سپس عملیات رمضان، عملیات والفجر مقدماتی می‌پردازد.

بخش سوم: به حوادث سال 1362 تا اوایل سال 1363 می‌رسیم و به شرح عملیات والفجر یک، والفجر دو، والفجر سه و عملیات خیبر و ساخت بیمارستان‌های صحرایی و شروع جنگ شیمیایی و مشاهده نخستین مصدومان و سپس حملات سنگین شیمیایی عراق با گاز خردل و اعصاب.

بخش چهارم: به حوادث سال 1363 تا اوایل 1365 می‌پردازد و تلاش‌های آموزشی در تربیت نیرو و تدوین شیوه‌نامه‌های اورژانس، شرح عملیات بدر و عملیات والفجر 8 (عملیات فاو)

بخش پنجم: به حوادث سال 1365 عملیات کربلای یک در غرب کشور و آزادسازی شهر مهران و نیز عملیات کربلای 4 و کربلای 5 در جنوب می‌پردازد.

بخش ششم: حوادث سال 1366 و حمله گسترده و شبانه عراق با گاز اعصاب به خرمشهر و شلمچه حمله شیمیایی عراق به مناطق کردنشین ایران و عراق و نگرانی از احتمال گسترش طاعون ریوی در مناطق جنگی را شرح می‌دهد.

بخش هفتم: حوادث سال 1367 را شرح می‌دهد با عناوین: حمله شیمیایی عراق ‌به فاو، نزدیک‌تر شدن حملات شیمیایی به اهواز، حمله شیمیایی به شلمچه، حمله شیمیایی به جزیره مجنون، پذیرش قطعنامه و ورود آمریکا به منطقه.

بخش هشتم: خاتمه کتاب است که به شرح موارد مربوط به پس از جنگ می‌پردازد با عناوین: جانبازان شیمیایی، زلزله بم، بحران مسمومیت شیمیایی در شهر زاهدان، نقش بی سر و صدای غرب در حوادث شیمیایی.

این کتاب در قطع رقعی و 528 صفحه، توسط انتشارات فرهنگستان علوم پزشکی در اسفند ‌ماه 1401 مقارن با چهل و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی به چاپ رسیده است.