حمایت از استارتاپ ها در کشور ایران

دوهفته پیش یک مصاحبه کاری داشتم با یک شرکت فعال در مزایده های نفت و پتروشیمی تهران که به تازگی یک دفتر هم توی شیراز تاسیس کرده بودن و به دنبال جذب نیرو بومی از شهر من بود.

تو این مصاحبه گفتن که علاوه بر فعالیت های روزمره به دنبال تشکیل دپارتمان جدیدی هستن برای حمایت و سرمایه گذاری بر روی استارتاپ های نوپا در حیطه ای تی , با توجه به رزومه مفصل من در این حیطه از من خواسته شد طرح پیشنهادیم را برای راه اندازی این دپارتمان بنویسم و برای مصاحبه سوم ارائه بدم , خب این طرح به طور خیلی خلاصه و اما دقیق و کاربردی وضعیت رایج حمایت از استارتاپ های داخلی را توضیح میداد پیشنهاد ترکیبی جالبی در پایان ارائه می کرد که به نظر خودم و همینطور از نظر اونها جالب به نظر رسید , اینجا این طرح سه صفحه ای رو به اشتراک میزارم امید وارم بتونه دید اولیه مناسبی به شما و معنی استارتاپ و فرایند تشکیل و رشد آن را در کشور به شما بدهد.... .

البته قبل از ارائه طرح دو مطلب جالب که توی یک سایت مرتبط دیدمو به اشتراک میزارم تا مفهوم استارتاپ و اهمیت و سختی های اونو بیشتر درک کنید:

تفاوت استارتاپ (Startup) و کسب و کارهای کوچک (Small Business)

استارتاپ های با رشد سریع در زمینه فناوری تفاوت های بسیاری با سایر کسب و کارها دارند. چنانچه یک کسب و کار سنتی کوچک را بنا گذارید، شانس موفقیت شما در دو سال اول بسیار بالاست (چیزی در حدود ۷۵%). از سوی دیگر چنانچه یک استارتاپ را بنا گذارید، حتی اگر ایده، تیم و محصول شما به حدی جذاب باشد که حمایت یک VC را نیز جلب کنید، شانس شکست شما در حدود ۷۵% خواهد بود.

اما شما هرگز یک مغازه صافکاری بدنه خودرو که در لیست Fortune 500 بورس جای گرفته باشد یا ۱۰۰۰۰ کارمند داشته باشد را نمی یابید. اما صدها شرکت استارتاپ توانسته اند در مدت زمان نسبتا کوتاهی راه خود به آن سمت را هموار کنند. به طور خلاصه استارتاپ ها به ندرت موفق می شوند اما وقتی موفق می شوند مقیاس آن بسیار بزرگ خواهد بود.

استارتاپ ها و شرکت های بزرگ؛ نیاز به شایستگی های متفاوت

کار کردن برای یک شرکت بزرگ نیاز به داشتن تجربه کاری مرتبط برای تطبیق با نیازهای یک موقعیت شغلی دارد. کارکنان به طور روزمره با اهداف تعیین شده، مسیرهای مشخص و روال های قابل پیش بینی مواجه هستند. این نوع کار مشابه با سفر کردن در یک کشور پیشرفته است که قطارها سر وقت حرکت می کنند و می توان یک هتل را با کارت اعتباری از هفته ها قبل رزرو کرد. در نقطه عکس این شرایط یک استارتاپ تازه شکل گرفته است. کارکنان به طور روزمره باید دریابند که چه کاری انجام دهند، چگونه با اهدافی که قبلا هیچ کس دنبال نکرده برسند و چه زمانی نتایج کار بدون استفاده خود را دور بریزند. این نوع کار کردن مثل سفر کردن در یک کشور جهان سوم است. جایی که قایق ناگهان خراب می شود و همه سفرها دو هفته به عقب می افتند و حتی مشخص نیست که در مقصد هتلی وجود داشته باشد. هر تست شخصیتی روشن خواهد ساخت که افراد معدودی با ترکیب صحیح بینش و توان اجرا، با قابلیت ریسک کردن و با انگیزه ای که به خاطر ترس از شکست حاصل می شود مناسب کار استارتاپ هستند. کسانی که قدرت رهبری و شنیدن حرف دیگران را همزمان داشته باشند می توانند در یک تیم استارتاپ موفق باشند.

خلاصه طرح پیشنهادی راه اندازی فعالیت های استارتاپی در شرکت .................... شیراز

تهبه کننده : م.سادات شریفی

به صورت خلاصه و با توجه به صحبت های اولیه انجام شده با مدیریت آن شرکت به طور کلی 3 الگو پیشنهادی وجود دارد که می توان به صورت جداگانه و یا به شکل ترکیبی از آن ها استفاده کرد. عناوین مطرح شده یک عنوان رایج در این زمینه است و معانی آن ها می تواند بنابر نحوه اجرای انها متفاوت باشد.

معمولا در کشور فرایند حرکت یک استارتاپ به شکل زیر است:

برگزاری رویدادهای استارتاپ ویکند رویداد )3 روزه( استقرار طرح های برگزیده و یا مشتاق در مراکز شتابدهی )دوره 6 ماهه( پذیرش طرح های برگزیده و موفق در دوره شتاب دهی در مراکز رشد دوره )1 الی 3 ساله( معرفی و پذیرش توسط یک صندوق vc و یا سرمایه گذار شخصی برای انجام یک جهش بزرگ و ورود جدی تر به بازار.

الگو پیشنهادی یک:

معرفی شرکت به عنوان یک صندوق سرمایه گذاری ریسک پذیر ( مزایا: انجام شدن تمامی مراحل گزینش اولیه پیش شتابدهی شتابدهی و رشد توسط سازمان های خصوصی و دولتی دیگر و پخته تر شدن ایده ها و کسب تجارب بیشتر اعضای تیم های استارتاپی و در نتیجه کاهش ریسک سرمایه گذاری توسط شرکت. مشکلات: احتمال دارد مالکیت این تیم ها و ایده های آن ها به صورت کامل متعلق به شرکت ما نخواهد بود و مراکز شتاب دهی و رشد درصدی از مالکیت موفقیت ها احتمالی آینده آن ها را طلب می کنند.)

مراحل اجرایی:

1- بستن تفاهم نامه های علمی و حمایتی با سازمان ها و نهاد های دارای شتاب دهنده و یا مرکز رشد (مانند: دانشگاه شیراز-پردیس صنایع الکترونیک- مرکز رشد دانشکده علوم پزشکی – مراکز رشد و پرونده های حمایتی بسیج علمی و بنیاد ملی نخبگان استان و....)

2- اعزام نمایندگانی از طرف شرکت در رویداد های استارتاپ ویکند, که در سطح استان و در شهرستان های مختلف به صورت آزاد و یا توسط سازمانی خاص برگزار میشوند جهت شناسایی تیم های استارتاپی و جمع آوری ایده های کاربردی و نزدیک به اهداف شرکت.

3- ثبت شرکت به عنوان صندوق حمایتی ریسک پذیر (vc) در جدول و وبسایت ها معرفی کننده این دسته از صندوق ها مانند سایت بنیاد برکت و یا و سایت معاونت علمی ریاست جمهوری و مجله های کار آفرینی و ....

4- ایجاد یک میز گرد و اتاق فکر جهت ارزیابی دقیق تیم ها و استارتاپ های مراجعه کننده آزاد و یا معرفی شده توسط مراکزی که تفاهم نامه فی مابین با آن ها امضا شده است.

الگو پیشنهادی دو:

تاسیس و ایجاد یک مرکز رشد داخلی جهت استقرار تیم ها و دپارتمان های نوپای داخلی شرکت و پذیرش استارتاپ های برگزیده معرفی شده توسط مراکز شتاب دهی.

(مزایا: تمرکز و تسلط بیشتر و مستقیم تر شرکت بر روی روند رشد ایده ها و تیم ها که منجر به ارزیابی بهتر و اگاهانه تر آن ها برای سرمایه گذاری و یا عدم سرمایه گذاری می شود و همچنین این امر باعث سازمان دهی بهتر ایده ها و دپارتمان های داخلی شرکت نیز می شود. مشکلات: یک گام به عقب , در این حالت شرکت خود موظف به رشد و راهنمایی تیم ها است که طبیعتا یک ریسک مالی جدید دیگری برا شرکت به وجود می آورد.)

مراحل اجرا:

1- تاسیس یک ساختمان با حداقل 10 اتاق 8 الی 12 متری تفکیک شده و یک اتاق 30 متری جهت مدیریت امور اجرایی و برگزاری جلسات.

2- برقراری ارتباط با تمامی شتاب دهنده های فعال جهت معرفی تیم هایی که به نتیجه اولیه رسیده اند به مرکز جهت داوری و در صورت تایید استقرار موقت در مرکز.

3- استخدام تعدادی منتور(mentor) و راهنما جهت مسیر دهی به تیم های مستقر و ارزیابی دائمی عملکرد آن ها.

4- معرفی تعدادی از آن ها به سرمایه گذاران بیرونی و شراکت (یا بستن قرار داد رویالتی) کوچک دائمی شرکت در تیم. و سرمایه گذاری مستقیم شرکت به روی تعداد دیگری از ایده ها و شراکت بزرگتر(سهام بیشتر) در تیم و در نهایت طبیعتا سقوط و فعل شدن مابقی تیم ها در دوره مورد نظر و استقرار تیم های جدید.

پلن پیشنهادی سه: (دوگام به عقب)

مراحل اجرایی:

1- تاسیس یک ساختمان با سالنی حداقل بین 100 الی 300 متر و یک اتاق مدیریت و جلسات و تجهیز کامل این سالن با میز های گروهی با فاصله های بسیار کم جهت استقرار تیم های منتخب در رویداد ها.

2- گرفتن حمایت های مادی و یا مشاوره ای از سازمان های فعال در این زمینه مانند بنیاد برکت و یا معاونت علمی ریاست جمهوری که هم بسته حمایتی مادی برای تاسیس شتاب دهی ها دارند و هم مشاوره های تخصیصی در این حیطه.

3- برگزاری مستقیم و یا همکاری در برگزاری تعدادی رویداد استارتاپ ویکند که ترجیحا در مراکز دانشگاهی باشد.

4- برگزاری رویداد ها و سمینار های داخلی با دعوت از منتور ها(mentor) و مشاورین استارتاپی و کار آفرینی شناخته شده در سطح کشور جهت راهنمایی و مسیر دهی به تیم های پذیرش شده.

5- معرفی تعدادی از تیم ها پایان دوره به سرمایه گذاران بیرونی و شراکت کوچک مقطعی شرکت در تیم , سرمایه گذاری مستقیم شرکت در تعداد محدودی از ایده های مورد پذیرش اتاق فکر شرکت و در نهایت سقوط و فعل شدن تعداد مابقی تیم ها و خروج از مرکز.

طرح پیشنهادی ترکیبی:

شرکت معاونتی تحت عنوان معاونت سازماندهی ایده های نو تشکیل دهد.

در این معاونت ما از روشهای اجرایی الگو های پیشنهادی یک و سه به صورت ترکیبی استفاده میکنیم.

شرح وظایف معاونت:

1- ارتباط گیری و بستن تفاهم نامه های علمی و حمایتی دوطرفه با سازمان های فعال در حیطه استارتاپ .

2- تشکیل اتاق فکر و میز گردی متشکل از افرادی که دغدغه اخلاقی در خصوص کارافرینی و حمایت از تیم های جوان را دارند. (این افراد میتوانند اشخاص حقیقی باشند و یا مدیران مراکز حقوقی و دولتی بسیار فعال در این حیطه که معمولا داوطلبانه حاضر به همکاری هستند).

3- حضور فعال خود معاونت و یا با همراهی اعضای اتاق فکر و ارزیابی در تمامی رویداد های استارتاپ ویکند منطقه.

4- تشکیل و تجهیز ساختمان شتابدهنده با الگوی اجرایی متفاوت و منحصر به فرد به مرور زمان و در کنار فعالیت های اصلی روزمره معاونت

5- شناسایی تیم های مستعد , توانمند و جوان در شرکت جهت اجرای ایده های داخلی شرکت به صورت پروژه ای و مقطعی.

6- برگزاری رویداد های کارآفرینی و یا استارتاپ ویکند جهت معرفی فعالیت های شرکت به عموم تیم های جوان و شناسایی اولیه تیم های مستعد.

7- و در آخر اجرا و مدیریت چهار اصل اساسی برای رشد ایده های نو:

امید که این سه صفحه رویکرد ها و مسیر فکری پیشنهادی بنده را به خوبی منتقل کرده باشد.

با تشکر

م.سادات شریفی