مفاهیمی که برای وارد شدن به دنیای ارز های دیجیتال باید بدانید

ارزهای دیجیتال

ارزهای دیجیتال، یا همان ارزهای رمزنگاری‌شده (Cryptocurrencies)، شکل‌های غیرمتمرکز پول هستند که از رمزنگاری برای انجام تراکنش‌های امن استفاده می‌کنند. برخلاف ارزهای سنتی که توسط بانک‌های مرکزی صادر می‌شوند، ارزهای دیجیتال بر پایه فناوری بلاکچین عمل می‌کنند.

بلاکچین مانند یک دفترکل عمومی عمل کرده و تمام تراکنش‌ها را ثبت می‌کند و شفافیت و امنیت را تضمین می‌نماید. این فناوری انقلابی راه را برای یک دوره جدید در تراکنش‌های مالی هموار کرده و کنترل و حریم خصوصی بیشتری را به کاربران ارائه می‌دهد.

ارزهای دیجیتال شامل مفاهیم متعددی هستند که برای درک بهتر این حوزه باید با آن‌ها آشنا شوید. در زیر به مفاهیم کلیدی اشاره شده است:

فناوری بلاکچین چیست؟

بلاکچین روشی برای ثبت اطلاعات است که تغییر، هک یا دست‌کاری در سیستم را غیرممکن یا دشوار می‌کند. این فناوری یک دفترکل توزیع‌شده است که تراکنش‌ها را در شبکه‌ای از کامپیوترهای متصل به یکدیگر تکثیر و توزیع می‌کند.

فناوری بلاکچین ساختاری است که سوابق تراکنش‌ها، که به آن‌ها «بلاک» گفته می‌شود، را در چندین پایگاه داده که به نام «زنجیره» شناخته می‌شوند، ذخیره می‌کند. این شبکه از گره‌های همتا به همتا متصل تشکیل شده است. معمولاً این ذخیره‌سازی به عنوان یک «دفترکل دیجیتال» شناخته می‌شود.

هر تراکنش در این دفترکل توسط امضای دیجیتال مالک تأیید می‌شود که تراکنش را تأیید کرده و از دستکاری محافظت می‌کند. به همین دلیل، اطلاعات موجود در دفترکل دیجیتال بسیار امن است.

به زبان ساده‌تر، دفترکل دیجیتال شبیه یک فایل گوگل شیت است که میان چندین کامپیوتر در یک شبکه به اشتراک گذاشته شده و سوابق تراکنش‌ها بر اساس خریدهای واقعی در آن ذخیره می‌شود. نکته جذاب این است که همه می‌توانند داده‌ها را ببینند، اما نمی‌توانند آن را تغییر دهند.

بلاکچین‌های معتبر شامل بیت‌کوین به عنوان اولین بلاکچین غیرمتمرکز برای تراکنش‌های مالی و ذخیره ارزش، اتریوم با قابلیت اجرای قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز، و بایننس اسمارت چین با سرعت و هزینه کم برای پروژه‌های دیفای هستند. سولانا با سرعت بالا و کارمزد کم برای پروژه‌های مالی، پولکادات برای اتصال بلاکچین‌های مختلف، و کاردانو با امنیت و پایداری در توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز نیز جزو بلاکچین‌های مطرح محسوب می‌شوند.

ترون برای تولید محتوا، آوالانچ برای مقیاس‌پذیری و سرعت، هدر با مدل هش‌گراف برای مدیریت داده‌ها، و تزوس (XTZ) با قابلیت به‌روزرسانی بدون فورک از دیگر گزینه‌های شناخته‌شده هستند. همچنین فانتوم، نیر پروتکل، آربیتروم برای مقیاس‌پذیری اتریوم، کاسموس برای اتصال بلاکچین‌ها، و الگوراند با هزینه کم و سرعت بالا در مدیریت دارایی‌های دیجیتال کاربرد دارند. این بلاکچین‌ها نقش کلیدی در پیشرفت فناوری بلاکچین دارند.

کیف پول رمز ارز(crypto wallet) چیست؟

کیف پول رمزارز ابزاری برای ذخیره کلیدهای خصوصی است که به شما امکان دسترسی، ارسال، دریافت و خرج کردن ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین و اتریوم را می‌دهد. این کیف پول‌ها دارایی‌ها را روی بلاکچین ذخیره می‌کنند و دسترسی به آنها فقط با استفاده از کلید خصوصی ممکن است. در صورتی که کلید خصوصی گم شود، دسترسی به دارایی‌ها از دست می‌رود.

انواع کیف پول‌های رمز ارز عبارتند از:

• کیف پول‌های کاغذی: کلیدها روی کاغذ ذخیره شده و استفاده از رمز ارزها سخت‌تر است.
• کیف پول‌های سخت‌افزاری: کلیدها روی دستگاهی ذخیره شده و فقط هنگام استفاده به کامپیوتر متصل می‌شوند.
• کیف پول‌های آنلاین: کلیدها در اپلیکیشن‌ها ذخیره می‌شوند و باید از ویژگی‌هایی مانند رمزگذاری دو مرحله‌ای استفاده کرد.

هر نوع کیف پول مزایا و معایب خود را دارد. کیف پول‌های کاغذی و سخت‌افزاری ایمن‌تر هستند، اما استفاده از آنها محدود است، در حالی که کیف پول‌های آنلاین راحت‌ترند اما وابسته به امنیت ارائه‌دهنده هستند.

ویژگی‌های کیف پول‌های آنلاین شامل مدیریت دارایی‌ها، ارسال و دریافت رمز ارز، استفاده از اپلیکیشن‌های دیفای و خرید از فروشگاه‌های پذیرنده رمز ارز است.

در اینجا چند تا از بهترین و معتبرترین کیف پول‌های رمز ارز را معرفی می‌کنم:

1. Coinbase Wallet: کیف پولی ایمن و آسان برای استفاده که به شما اجازه می‌دهد کنترل کامل بر کلیدهای خصوصی خود داشته باشید. همچنین از اپلیکیشن‌های دیفای و DApps پشتیبانی می‌کند.
2. MetaMask: کیف پول محبوب برای تعامل با اتریوم و شبکه‌های مبتنی بر اتریوم. این کیف پول برای استفاده از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز و دیفای بسیار مناسب است.
3. Trust Wallet: کیف پولی رایگان و متن‌باز که از بیش از ۱۰۰۰ ارز دیجیتال پشتیبانی می‌کند و برای استفاده در موبایل‌ها طراحی شده است. این کیف پول به‌ویژه برای کاربران دیفای مناسب است.
4. Ledger Nano X: یک کیف پول سخت‌افزاری که امنیت بسیار بالایی دارد و به شما امکان می‌دهد دارایی‌های خود را به‌صورت آفلاین ذخیره کنید. این کیف پول برای کسانی که به امنیت اهمیت می‌دهند، ایده‌آل است.
5. Trezor Model T: یکی از معروف‌ترین کیف پول‌های سخت‌افزاری که امنیت و حفاظت از دارایی‌ها را با ویژگی‌هایی مانند پشتیبانی از چندین ارز دیجیتال و احراز هویت دو مرحله‌ای ارائه می‌دهد.
6. Exodus: یک کیف پول نرم‌افزاری که برای سیستم‌های دسکتاپ و موبایل در دسترس است و از یک رابط کاربری ساده و شفاف برخوردار است. این کیف پول قابلیت مبادله ارزها را بدون نیاز به صرافی‌های شخص ثالث فراهم می‌کند.
7. Electrum: یک کیف پول سبک و سریع برای بیت‌کوین که از ویژگی‌هایی مانند تنظیمات کارمزد و امنیت بالا برخوردار است.

این کیف پول‌ها هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند و بسته به نیاز شما می‌توانند گزینه مناسبی باشند.

چطور استخراج ارز دیجیتال (ماینینگ) انجام می شود؟

استخراج (ماینینگ) بیت‌کوین و ارزهای دیجیتال دیگر به سه روش انجام می‌شود: خرید از صرافی‌ها، دریافت به‌عنوان پرداخت، یا استخراج. با رشد بلاکچین، استخراج بیت‌کوین به منابع محاسباتی بیشتری نیاز دارد و دیگر برای علاقه‌مندان آماتور سودآور نیست. اکنون استخراج توسط شرکت‌ها یا گروه‌های تخصصی انجام می‌شود که منابع خود را جمع‌آوری می‌کنند. ماینرها از کامپیوترهای تخصصی برای تایید تراکنش‌ها و حفظ امنیت بلاکچین استفاده می‌کنند.

استخراج شبیه به راه‌اندازی یک مرکز داده است، جایی که ماینرها سخت‌افزار خریداری کرده و هزینه برق آن را پرداخت می‌کنند. پاداش ماینرها در قالب بیت‌کوین است و هر ۱۰ دقیقه یک‌بار یک بلاک جدید به بلاکچین اضافه می‌شود. از آوریل ۲۰۲۴، پاداش استخراج هر بلاک ۳.۱۲۵ بیت‌کوین است. مجموع بیت‌کوین‌ها ۲۱ میلیون خواهد بود و استخراج به تدریج کاهش می‌یابد تا به سال ۲۱۴۰ برسد.

استخراج برای امنیت بلاکچین و عملکرد غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال ضروری است. این فرآیند بلاکچین را تایید کرده و انگیزه‌ای برای ماینرها ایجاد می‌کند تا منابع محاسباتی خود را به شبکه کمک کنند.

عرضه اولیه سکه (ICO) چیست؟

عرضه اولیه سکه (ICO) معادل عرضه عمومی اولیه (IPO) در صنعت ارزهای دیجیتال است. یک شرکت که به دنبال جمع‌آوری سرمایه برای ایجاد یک اپلیکیشن یا سرویس جدید بلاکچینی با استفاده از ارز دیجیتال است، می‌تواند از ICO به‌عنوان روشی برای جمع‌آوری سرمایه استفاده کند.

سرمایه‌گذاران علاقه‌مند می‌توانند در ICO شرکت کنند تا یک ارز دیجیتال جدید صادر شده توسط شرکت را خریداری کنند. این توکن ممکن است کاربردی مرتبط با محصول یا خدماتی که شرکت ارائه می‌دهد داشته باشد یا نمایانگر سهمی از شرکت یا پروژه باشد.

چطور یک عرضه اولیه سکه (ICO) کار می‌کند؟

هنگامی که یک پروژه ارز دیجیتال می‌خواهد از طریق ICO پول جمع‌آوری کند، اولین قدم سازمان‌دهندگان پروژه تعیین نحوه ساختاردهی سکه است. ICOها می‌توانند به روش‌های مختلفی ساختاردهی شوند، از جمله:

1. عرضه ثابت و قیمت ثابت: یک شرکت می‌تواند یک هدف یا محدودیت مشخص برای جمع‌آوری سرمایه تعیین کند، به این معنی که هر توکن فروخته شده در ICO دارای قیمت از پیش تعیین شده‌ای است و عرضه کل توکن‌ها ثابت است.
2. عرضه ثابت و قیمت پویا: یک ICO می‌تواند عرضه ثابت توکن‌ها و هدف جمع‌آوری سرمایه پویا داشته باشد؛ به این معنی که مقدار سرمایه جمع‌آوری شده در ICO، قیمت کلی هر توکن را تعیین می‌کند.
3. عرضه پویا و قیمت ثابت: برخی ICOها دارای عرضه پویا توکن‌ها و قیمت ثابت هستند، به این معنی که مقدار سرمایه جمع‌آوری شده عرضه توکن‌ها را تعیین می‌کند.

در زیر چند نمونه از معروف‌ترین ICOها آورده شده است:

1. Ethereum (ETH)
   یکی از معروف‌ترین و موفق‌ترین ICOها در تاریخ ارزهای دیجیتال، عرضه اولیه سکه Ethereum در سال ۲۰۱۴ بود. این ICO با هدف جمع‌آوری سرمایه برای توسعه پلتفرم قراردادهای هوشمند Ethereum برگزار شد. این پروژه بیش از ۱۸ میلیون دلار جمع‌آوری کرد و به یکی از بزرگترین شبکه‌های بلاکچینی تبدیل شد.
2. Tezos (XTZ)
   ICO پروژه Tezos در سال ۲۰۱۷ برگزار شد و توانست حدود ۲۳۵ میلیون دلار جمع‌آوری کند. Tezos یک پلتفرم بلاکچینی است که هدف آن بهبود مقیاس‌پذیری و ارتقاء بلاکچین‌ها با استفاده از مکانیزم اجماع Proof of Stake (PoS) است.
3. Filecoin (FIL)
   Filecoin که در سال ۲۰۱۷ عرضه اولیه سکه داشت، توانست حدود ۲۵۷ میلیون دلار سرمایه جذب کند. این پروژه به دنبال ایجاد یک بازار ذخیره‌سازی فایل غیرمتمرکز است که کاربران می‌توانند فضای ذخیره‌سازی دیجیتال خود را با دیگران به اشتراک بگذارند.

صرافی ارز دیجیتال (Cryptocurrency Exchange)

صرافی‌های ارز دیجیتال پلتفرم‌های آنلاین هستند که به کاربران امکان خرید، فروش و مبادله ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین، اتریوم و سایر رمزارزها را می‌دهند. این صرافی‌ها معمولاً دو نوع هستند:

1. صرافی‌های متمرکز (CEX):
   در این نوع صرافی‌ها، تمامی تراکنش‌ها و مدیریت حساب‌ها توسط یک نهاد مرکزی انجام می‌شود. این صرافی‌ها معمولاً از کاربران برای ذخیره‌سازی ارزهای دیجیتال و انجام معاملات هزینه‌هایی دریافت می‌کنند. مثال‌های معروف شامل Binance، Coinbase و Kraken که نمونه های خارجی هستند و نیپوتو که یکی از نمونه های داخلی، می باشد.
2. صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX):
   در این نوع صرافی‌ها، تراکنش‌ها به‌طور مستقیم بین کاربران انجام می‌شود و نیازی به نهاد مرکزی نیست. این صرافی‌ها معمولاً بر بستر قراردادهای هوشمند فعالیت می‌کنند و از امنیت بالاتری برخوردار هستند. مثال‌هایی مانند Uniswap و Sushiswap از صرافی‌های غیرمتمرکز هستند.

ویژگی‌های کلیدی صرافی‌ها شامل امکان تبدیل ارزهای دیجیتال به ارزهای فیات (مثل دلار یا یورو)، امنیت بالا، کارمزد تراکنش‌ها و پشتیبانی از انواع مختلف ارزهای دیجیتال است.

با توجه به گستردگی حوزه ارزهای دیجیتال هنوز مفاهیم دیگری وجود دارند که دانستن آنها برای افرادی که می خواهند وارد این دنیای وسیع شوند لازم باشد که به صورت موضوعی در ذیل به آنها اشاره شده است:
استیکینگ (Staking)

دیفای (DeFi)

NFT (توکن غیرقابل معاوضه)

کارمزد گس (Gas Fee)

DAO (سازمان خودمختار غیرمتمرکز)

هاردفورک و سافت‌فورک (Hard Fork & Soft Fork)

ثبات‌کوین‌ها (Stablecoins)

لیکوئیدیتی (Liquidity)

کلید عمومی و خصوصی (Public & Private Keys)

شاخص ترس و طمع (Fear & Greed Index)

متاورس (Metaverse)

پروتکل‌های اجماع (Consensus Mechanisms)

توکن (Token)

قرارداد هوشمند (Smart Contract)