تاریخچه موتور جستجوی ملی

اگر از خواننده های وبلاگ من باشید می دونید که ایران از کی وارد بحث موتور های جستجو در دنیا شد

از سالهای آخر مرحله چهارم: مرحله چهارم: به بلوغ رسیدن جستجوی وب (2002 تا 2010)

با هم می خواهیم این تاریخچه را مرور کنیم، فکر می کنید، تیتر زیر که برایتان می زنم مال کِی است؟

بهره برداری از نسخه اول موتور جستجوگر ملی در سال جاری

تو گوگل سرچ کنید، تا به جوابش برسید، فروردين 1391

الان چه سالی هستیم؛ 1404

اما کو موتور؟

داستان چی بوده:

صفحه اول: خبر راه اندازی موتور جستجوی ملی تا پایان سال 90

اولین خبر رسمی از موتور جستجو ملی خبری حیرت برانگیز بود؛ موتور جستجوی ملی قرار است جای گوگل را بگیرد. و و آن، این زمان بود: شهریور‌ماه سال 1389

"یا حق" به جای یاهو و گوگل و این خبر عجیب بیشتر از جسارت نشان از ناآگاهی داشت.

هدف: جایگزینی با گوگل و یاهو

زمان راه اندازی اعلام شده: عملیاتی شدن موتور جستجوگر ملی تا پایان سال 90

صفحه دوم: اعلام آخرین وضعیت موتور جستجوگر ملی

دومین خبر حکایت از کوتاه آمدن از رقابت با گوگل و کم آوردن در انجام این پروژه در این حدش بود و سعی در کمک گرفتن از تجربیات دو کشور چین و کره جنوبی برای راه اندازی این موتور جستجو کردند

و آن، این زمان بود: شهریور 1390

دومین خبری که از موتور جستجوی ملی بود یک قدم عقب نشینی بزرگ بود، یعنی قرار نبود دیگه جای گوگل را بگیرد، با این متن:

با بیان اینکه موتورهای جستجوی بین المللی گوگل و یاهو در استفاده از نیاز داخلی و خارجی کاربران کاربرد دارد اما موتور جستجوگر ملی صرفا در مورد کاربران ایرانی داخل کشور و فقط برای ارائه خدمات دستگاههای دولتی و اجرایی به کار خواهد رفت

هدف: موتور جستجوگر ملی صرفا در مورد کاربران ایرانی داخل کشور و فقط برای ارائه خدمات دستگاههای دولتی و اجرایی به کار خواهد رفت

زمان راه اندازی اعلام شده: تغییری در زمان راه اندازی اعلام نشد

صفحه سوم: موتور جست‌وجوی ملی سال 91 راه‌اندازی می‌شود

سومین خبر نشان از عقب نشینی دولت در راه اندازی موتور جستجوی ملی -دولتی دارد و گویا به این نتیجه رسیده اند که از توان دولت و کار دولتی خارج است.

و آن، این زمان بود: بهمن ۱۳۹۰

ما می‌خواهیم همه موتورهای جست‌وجوگر را حمایت کنیم. الان تمام موتورهای جست‌وجوگر داخلی و پروژه‌های مرتبط با آن را شناسایی کرده‌ایم و بعضا در سال 91 فاز 1 و 2 آن به بهره‌برداری می‌رسد بنابراین امسال در حوزه ساماندهی کار می‌کنیم و سال 91 مرحله گذر است و حداقل یکی دو موتور جست‌وجوگر عملیاتی می‌شود

زمان راه اندازی اعلام شده: سال 91 و احتمالا با دو موتور

صفحه چهارم: بهره برداری از نسخه اول موتور جستجوگر ملی سال 91

چهارمین خبر، برای خودش جالب است، دولت از راه اندازی موتورهای جستجوی داخلی در کنار موتور جستجوی ملی حرف می زند.

و آن، این زمان بود: فروردين ۱۳۹۱

هم اکنون در برخی حوزه ها و موضوعات خاص موتورهای جستجوی اختصاصی و شناخته شده ای در کشور فعال هستند اما با این وجود به نظر می رسد باید هرچه سریعتر موتور جستجوی بومی را نیز در کنار این موتورها داشته باشیم.

زمان راه اندازی اعلام شده: تا انتهای سال 91

صفحه پنجم: دولت از راه‌اندازی جست‌وجوگر بومی کنار کشید

به یکباره معاون وزیر ارتباطات از بالابردن دستهای دولت در راه اندازی موتور جستجوی ملی خبر داد.

و آن، این زمان بود: شهریور ۱۳۹۱

معتقدیم در این زمینه دولت باید به حمایت‌های کلان بپردازد، اما در نهایت موتور جست‌وجو چیزی نیست که دولت بخواهد به آن ورود پیدا کند‌ به همین دلیل ما بیشتر حمایت‌های معنوی را به عمل می‌آوریم تا اینکه بخش‌های دیگر از جمله بخش‌خصوصی بتواند به راه‌اندازی این موتور‌ها بپردازند‌.

گویا تحقیقات وزارتخانه نتیجه ای که در بر داشته این بوده که راه اندازی موتور جستجو ملی یکپارچه از طرف دولت غیر ممکن است و بجای ان باید به سمت موتورهای متنوع در تخصص های مختلف رفت.

معاون وزیر ICT:

برخی از موتور‌های جست‌وجو هم ممکن است حالت تخصصی داشته باشند به عنوان مثال ما در حوزه مسکن چندین موتور جست‌وجو داریم، اما به هر حال شاید این موتور‌ها آنچه مورد انتظار مردم است نباشند و به‌طور کامل نتوانند انتظارات مردم از یک موتور جست‌وجوی بومی را پاسخ دهند‌.

صفحه ششم: پارسی جو معرفی میشود

دولت به یکباره و تمام قد، از دانشگاه یزد برای راه اندازی موتور جستجو حمایت کرد و مسیر آینده تقریبا مشخص شد.

و آن، این زمان بود: تیر 1392

تنها یک موتور جست‌وجوی بومی به نام «پارسی جو» مورد تایید وزارتخانه هست که فعالیت خود را شروع و در مدت تقریبا یک ساله از آغاز فعالیتش توانسته به گفته مدیران پروژه روزانه ۸۰ هزار مراجعه‌کننده داشته باشد.

صفحه هفتم: راه‌اندازی موتور جستجوگر ایرانی اما نه پارسی جو، «یوز»

در حالیکه طبق وعده ها همه منتظر افتتاح پارسی جو بودند به یکباره، موتور جستجوی گمنام، یوز از راه می رسد(بی صدا آمد و بی صدا هم رفت) همه چیز رویایی و وهم انگیز بود.

و آن، این زمان بود: بهمن 1393

در مرحله نخست ۲۰ سرویس برای این پروژه تعریف شده است، قابلیت ایندکس ۱۰ میلیارد صفحه، بی‌درنگ بودن ارائه نتایج، پاسخ هوشمند و سرویس های دانلود، ویدئو و ترجمه را از دیگر قابلیت های این پروژه عنوان کرد.

صفحه هشتم: رونمایی رسمی از دومین موتورجستجو در تیرماه

رسما اعلام شد که پارسی جو بعنوان دومین موتور جستجو ایرانی تیرماه رونمایی میشود و قابلیتهایی که یوز ندارد.

و آن، این زمان بود: اردیبهشت 1394

موتور جستجوی پارسی جو با دارا بودن سرویس ترجمه ماشینی انگلیسی به فارسی و تصویر و ویدیو تفاوتهایی با موتور جستجوی «یوز» دارد که چند ماه گذشته به بهره برداری رسید.

صفحه نهم: تاخیر در راه اندازی «پارسی جو» مهرماه می آید

باز هم پارسی جو نیامد و درحالی که قرار بود موتور جستجوی بومی «پارسی جو» تیرماه امسال راه اندازی شود، مدیران این طرح، راه اندازی آن را به اوایل مهرماه موکول کردند. با قابلیتهای قابل قبول برای یک موتور جستجو.

و آن، این زمان بود: تیر 1394

پاسخ‌گویی روزانه به یک میلیون پرس و جو را داراست، ضمن آن که شمار بازدید روزانه آن ۶۰۰ هزار بازدید است که شمار کاربران یکتا ۵۵ هزار کاربر و تعداد کلیک آن ۳۰۰ هزار کلیک عنوان شده است.

صفحه دهم: موتورهای جستجوی بومی نگران هزینه ها نباشند

از این تاریخ همه چیز علی الظاهر روی غلطک است و تنها مشکل موتورهای جستجو هزینه های زیر ساخت بود که دولت وعده ان را داد.

و آن، این زمان بود: شهریور 1394

کمک خواهیم کرد و شرکت‌ها نگران هزینه تهیه سرور و پهنای باند نباشند؛ سیاست شورای راهبری جویشگر بومی باید کاهش هزینه‌های تمام شده برای شرکت‌ها باشد.

صفحه یازدهم: پارسی جو آمد

در عین تعجب عمده تمرکز پارسی جو بر روی سایتهای دانلود و خبری اعلام شد

و آن، این زمان بود: آبان 1394

از آنجائیکه ۳۰ درصد نیاز کاربران ایرانی در محیط جستجو به بخش خبر اختصاص دارد، اطلاعات ۵۰ سایت خبری بر روی موتور جستجوی پارسی جو قرار دارد. از سوی دیگر با وجود اینکه بیش از ۱۰ درصد نیاز کاربران ایرانی سرویس دانلود است، ۲۰ سایت دانلود در این موتور جستجو دسته بندی شده است.

صفحه دوازدهم: قطعی سراسری اینترنت در ایران (۱۳۹۸)

حدود 4 سال موتورهای ایرانی با حمایتهای دولتی روزگار می گذراندند، آب بود، دون هم بود و مشکلی نبود.

در این سالها تنها سرویس های سخیفی به این موتورها اضافه می شد، پیش بینی آب و هوا، فال حافظ، قیمت سکه و دلار و طلا، حتی اعلان آی پی کاربر به عنوان یک سرویس معرفی شد؛ چیزی که تنها با یک خط کد قابل انجام بود و معلوم بود در پس پرده برای هرکدام مبالغی به حسابهایشان واریز شده....

و این در شرایطی بود که انتظار مردم و مسئولان این بود که این موتورها هر روز رشد و تکامل داشته باشند، اما به یکباره با قطع بی خبر اینترنت گند موتور جستجوی[بوق ممتد] درآمد. چون قطعی اینترنت باعث شد تا کارشناسان و در پی آن مسولان متوجه شوند موتورهای جستجو بومی فقط قالب پوسته‌ای برای گوگل بودند که با قطع اینترنت بین‌الملل نتوانستند خدمات مناسبی را ارائه دهند.

بر خلاف آنچه بیان شد ما به موتور جستجوی ملی دسترسی نداشتیم و این موتورهای جستجو فقط با استفاده از API گوگل قادر به ارائه خدمات بودند. از این رو پس از اینکه اینترنت بین‌الملل قطع شد، آنها نیز با مشکل عدم دسترسی به گوگل مواجه شدند و همین موضوع دلیلی برای ناکارآمدی آنها است؛ برای مثال نتیجه جستجوی کاربران بسیار عجیب بود و بعضا نتایجی چون صفحه‌های ویکی پدیا نمایش داده می‌شد که کاربران نمی‌توانستند به آنها دسترسی داشته باشند.

و صفحه آخر: پایانی بی صدا

متاسفانه سیزدهمین و آخرین صفحه خیلی نحس یود

من هیچ منبع و لینک معتبری برای خاموشی موتورهای جستجوی ایرانی پیدا نکردم. همه موتورهای جستجو ایرانی بعد از آن رسوایی بزرگ (در استفاده پنهانی از API گوگل) در سکوت محض خبری، بی صدا خاموش شدند و هرگز کسی به مردم نگفت، آن هزینه های میلیاردی خرج چه شد و کجا رفت و چرا بی صدا؟

در روزهایی که با قطع شدن گوگل، مشخص شد که هیچ موتوری متکی به خود نبوده ، شبکه ملی اینترنت هم رنگ باخت. و از ان زمان بیش از 5 سال گذشته و امروز پیش کشیدن موتور جستجوی ملی جرائت بزرگی می خواهد و در شرایطی که موتورهای جستجو در دنیا دارند به سمت هوش مصنوعی پوست اندازی می کنند کاری سخت ، دشوار و شاید نشدنی.....

تقدیم به دوست عزیزم، حاج محمد صادق