پرتره قجری

همه شما پرتره‌های زیادی از پادشاهان و حاکمان اروپایی دیده‌اید، اما آیا تابحال پرتره یک پادشاه غیراروپایی را نیز دیده‌اید؟ ما در این مقاله قصد داریم یک نمونه از این پرتره‌ها را که در زمان فتح علی شاه قاجار در ایران رواج داشته است را برای شما به نمایش بگذاریم.

پادشاهی قاجار

پادشاهی قاجار از سال ۱۱۷۴ تا ۱۳۰۴ در ایران حکومت کرده است. هنر، معماری و فرم‌های هنری دیگری که در زمان حکومت این سلسله تولید شده است به عنوان هنر قاجار شناخته می‌شود. در این دوره به لطف صلح نسبی طولانی مدتی که برقرار بود، ایران شاهد رونق هنری چشمگیری بود. فتح علی شاه دومین پادشاه سلسله قاجار بود که حکومتش از سال ۱۱۷۶ در تهران آغاز شد. وی یک حامی هنری قدرتمند بود و پرتره‌های سلطنتی بسیار زیبایی نیز سفارش داده بود. او این پرتره‌ها را برای پروپاگاندا سفارش می‌داد و قصد داشت با استفاده از آن‌ها خودش را جاودان نشان دهد.

نقاش دربار

مهرعلی از زمان آغاز حکومت فتح علی شاه یکی از نقاشان بزرگ دربار بود. او نقاش باهوشی بود. برای مثال در پرتره زیر در یک جعبه مستطیلی، یک بیت شعر آورده شده است که ادعا می‌کند خود خدا پادشاه را نقاشی کرده است (با اینکه نقاشی تاریخ و امضای مهرعلی را در برگرفته است). در نقاشی بالا نیز شاه را در حال قلیان کشیدن مشاهده می‌کنید و پسری که در کنارش است هم به احتمال زیاد نوه فتح علی شاه می‌باشد.

جزئیات زیاد

پرتره‌های قاجار ترکیبی از تکنیک‌های روز اروپا به همراه سنت‌های ایرانی بودند. برای مثال در تصویر بالا مانند نقاشی‌های اروپایی، شاه به صورت کاملا ایستاده به تصویر کشیده شده است اما در عین حال در این پرتره سمبل‌های فراوانی وجود دارد که در هنر اسلامی این کار رواج داشته است. شاه عصایی در دست دارد که بالای آن یک هدهد قرار گرفته است. همانطور که اطلاع دارید هدهد نماد حضرت سلیمان می‌باشد و در قرآن نیز به آن اشاره شده است. همچنین این پرنده در هنر صوفی نیز نماد خدا می‌باشد. بالای تاج پادشاه سه عدد پر لک‌لک سیاه قرار گرفته است که نشان‌دهنده لیاقت او برای پادشاهی می‌باشد و با لباس ابریشمی نیز روی همین موضوع تاکید شده است.