پدرام باقرنژاد روزنامه نگار: اقتصاد کشور برای زنده ماندن نیاز به تنفس مصنوعی دارد

در لحظات آغازین حضور و فعالیت رییس جمهور در پاستور، بحران ها اعلام حضور می کنند. هر تصمیمی، هر انتخابی، هر انتصابی، هر تحولی، هر اتفاق و خبری تنه ای به اقتصاد می زند و موجب شوکی در بازار می شود و اثر این استرس های اقتصادی ، نمودارها و منحنی ها را جابجا می کند و پیچیدگی زندگی فردای مردم را پیچیده تر می کند. اقتصادی چنین بیمار که در پیکره ی خود دچار انواع و اقسام مشکلات و نارسایی ها و بیماری های پیشرفته و پیش رونده و بعضاً لاعلاج است ، دیگر نفسی برای تازه کردن ندارد تا با دولت تازه نفس ، هم نفس شود. اگر قرار باشد از این اقتصاد کار بکشیم تا فرصت احیای آنرا پیدا کنیم ، ابتدا باید آنرا زنده نگه داریم. این اقتصاد نفسی ندارد ، امروز اقتصاد کشور برای زنده ماندن نیاز به تنفس مصنوعی دارد، همانطوریکه اقتصاد خانواده ها هم چنین است..

علی رغم فرمایشات آقای دکتر منظور ، رئیس سازمان برنامه و بودجه، که در گفت‌وگو با برنامه تلویزیونی «صف اول» اشاره نمود ، بالغ بر ۳۰ هزار میلیارد تومان موجودی خزانه است که بعد از پرداخت‌های مربوط به تیرماه، در حساب‌های خزانه باقی داریم،و گفت: خزانه را به طور قابل اطمینان به دولت جدید تحویل می‌دهیم، سوالات بسیاری مطرح است که موجودی خزانه در مقابل تعهدات معوقه و جاری و آتی مرتبط با برنامه و بودجه امسال چه نسبتی دارد و آیا وضعیت واقعی اقتصادی کشور به شکل مثبت پیش می رود و امروز تراز خزانه مثبت است؟

روزی مسعود میرکاظمی رئیس پیشین سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده بود دولت روحانی خزانه را با 60 هزار میلیارد تومان تراز منفی (خزانه مقروض) به دولت رئیسی تحویل داد. این در حالی است که دولت سیزدهم خزانه را با موجودی 30 هزار میلیارد تومان به دولت پزشکیان تحویل می‌دهد.

آیا این به این مفهوم است که دولت سیزدهم با هزینه ها و درآمد های خود 90 هزار میلیارد تومان تحول مثبت در تراز خود ایجاد کرده است و آیا اینک این رسوب انباشته در خزانه کشور موجود است؟

وقتی داوود منظور با اشاره به اینکه، در بحث خزانه یک جریانی از منابع را داریم به صورت سیال اینها وارد خزانه می‌شود و از آن طرف هم متناسب هزینه‌ها و مخارج و پرداخت‌ها انجام می‌گیرد، گفت: تعبیر خزانه خالی اصولاً یک تعبیر خیلی دقیق نیست به این جهت که عملاً خزانه مثل یک حوضچه است دائماً یک ورودی داخلش می‌آید و یک خروجی از آن خارج می‌شود مهم این است که ورودی‌ها و خروجی‌ها با هم بخواند و ما بتوانیم به صورت متوازن پرداخت‌های‌مان را با آرامش انجام بدهیم ، یعنی این 30 هزار میلیارد تومان بعد از اعلام شده موجود است یا هزینه شد؟

بدون دخل و تصرف ادعاهای داوود منظور ، رئیس سازمان برنامه و بودجه دولت سیزدهم را در زیر ثبت می کنیم تا روزی به آن پرداخته شود:

تحقق 78 درصدی منابع بودجه 4 ماهه
وی افزود، در چهار ماه اول امسال همین اتفاق افتاد و ما امروز شرایطی را داریم و منابع دولت به گونه‌ای است که یک پایداری نسبتاً قابل اعتنایی دارد یعنی آنچه که ما در بودجه پیش‌بینی کردیم معمولاً در طول ماه‌های مختلف به صورت مناسب تحقق پیدا می‌کند و عیناً ما این را تخصیص می‌دهیم. در همین ارتباط می‌خواهم عرض کنم امسال کل بودجه عمومی ما 2550 هزار میلیارد تومان است که در این چهار ماه اول امسال سهم آن می‌شود حدود 850 هزار میلیارد تومان، از این میزان حدود 670 هزار میلیارد تومان تحقق پیدا کرده است یعنی 78 درصد نسبتاً تحقق ما در چند ماه اول سال پایین‌تر است تا مالیات‌ها شکل بگیرد، اظهارنامه‌ها داده شود، وصولی حاصل شود، سایر منابع هم به همین صورت است. منظور گفت: معمولاً از مرداد به بعد وضع وصولی‌ها بهتر می‌شود که تراز آن سر جمع تا پایان سال روی حدود 95 درصد تحقق بودجه خواهد رفت. در چهار ماه اول سال ما تمام پرداخت‌های لازم را انجام دادیم، حقوق و دستمزدها، پرداخت‌های اجتناب ناپذیر، ما سه نوع هزینه داریم انجام می‌دهیم یکی از هزینه‌های ما مربوط به هزینه‌های جاری دولت یا اعتبارات هزینه‌ای است که  در اعتبارات هزینه‌ای با توجه به اینکه اینها اجتناب‌ناپذیرتر هستند.

خزانه را به طور قابل اطمینان به دولت جدید تحویل می‌دهیم
به گفته معاون رئیس جمهور، در چهارماه اول سال، 86 درصد پرداخت انجام دادیم البته تا پایان سال عمدتاً می‌رود تا 98 درصد می‌رسد یعنی حقوق و دستمزد و سایر هزینه‌های اجتناب ناپذیر که دستگاه‌ها دارند و دولت مکلف است اینها را به صورت منظم پرداخت کند مثلاً حق عضویت در مجامع بین‌المللی، هزینه‌های آب و برق ادارات، هزینه‌های مربوط به خدماتی که دستگاه‌ها و نهاد‌های مختلف از شرکت‌های خصوصی دریافت می‌کنند همه مواردی که هزینه اجتناب‌ناپذیر محسوب می‌شود، در ارتباط با طرح‌های عمرانی یا طرح‌های تملک ما تخصیص‌مان معمولاً در چند ماه اول پایین‌تر است و امسال هم همینطور بوده جمع تخصیصی که ما انجام دادیم حدود 59 همت بوده که نسبت به چهار ماهه 44 درصد تحقق دارد ولی این طبیعتاً از ماه مرداد به بعد بهبود پیدا می‌کند و امیدوار هستیم که به حدود 85 تا 90 درصد برسد.

62 هزار میلیارد تومان بازپرداخت اوراق در 4 ماه اول سال
رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: هزینه دیگری که ما داریم، هزینه تملک دارایی‌های مالی است یعنی اینکه اوراقی که ما در سال‌های گذشته منتشر کردیم اینها هر ماه سررسید می‌شود باید بخشی از آنها را پرداخت کنیم ما در همین چهار ماه اول امسال 62 هزار میلیارد تومان بازپرداخت اوراق، سود و اصل اوراق را انجام دادیم لذا هیچگونه نگرانی در ارتباط با تحقق منابع دولت و انجام هزینه‌هایی که در ورودی پیش‌بینی شده نداریم. همین الان هم فکر می‌کنم بالغ بر 30 هزار میلیارد تومان موجودی است که ما بعد از پرداخت‌های مربوط به تیر ماه الان در حساب‌های خزانه داریم و لذا ان‌شاءالله این خزانه را به گونه‌ای که قابل اطمینان باشد تحویل عزیزان‌مان در دولت آقای دکتر پزشکیان خواهیم داد.

الزام تدوین 200 دستور‌العمل در برنامه هفتم توسعه
منظور گفت: برآورد ما این است طبق احصایی که کردیم حدود 200 آیین‌نامه، دستورالعمل و سند باید تهیه شود که از اینها حدود 100 تایش باید در همین سال اول انجام بشود، 50 تایش باید در 6 ماه اول انجام بشود بنابراین از همین ابتدا الان همکاران ما در سازمان برنامه و بودجه و با همکاری دستگاه دیگر شروع کردند، دارند این آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها را تنظیم می‌کنند یکی از آنها که برای مردم خیلی مهم بود بویژه برای بازنشستگان عزیز این مسأله متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان بود با افراد شاغل که خوشبختانه هم در بودجه امسال ما گام اول را دیدیم و برداشتیم و منابعش را پیش‌بینی کردیم و هم اینکه آیین‌نامه اجرایی برای نحوه صدور احکام بازنشستگان در متناسب‌سازی را در دولت نهایی کردیم و این هم در هفته‌ گذشته ابلاغ شد. وی افزود، بنابراین الان دیگر ما داریم می‌رویم برای اینکه احکام را صادر کنیم البته برای ماه‌های گذشته یک مبلغی هم به صورت علی‌الحساب پرداخت شد که الان با صدور احکام دیگر آنها قطعی خواهد شد، از این دست موارد ما در برنامه هفتم مصوبات خیلی مهمی داریم که ان‌شاءالله کام مردم را بتوانیم با این مصوبات و اجرای قانون برنامه شیرین کنیم.

رشد 8 درصدی به سالی 100 میلیارد دلاری سرمایه‌گذاری نیاز دارد
منظور در پاسخ به این سؤال که رشد 8 درصدی چقدر سرمایه‌گذاری نیاز دارد؟ گفت: برآورد ما این است که تقریباً در هر سال معادل 100 میلیارد سرمایه‌گذاری باید انجام شود البته این به این معنی نیست که دولت باید این کار را انجام بدهد بلکه تمام ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی ما با همدیگر باید بتواند این را در بخش دولتی، غیر دولتی و بخش عمومی این کار انجام بشود اما فرمودید که تجربه رشد ما چگونه بوده است، ما به لحاظ تاریخی در اقتصاد ایران نسبتاً کم رشد بودیم به دلایل مختلفی اگر بخواهم یک مرور تاریخی بکنم میانگین 25 ساله رشد ما در کشور دو و هفت دهم درصد بوده است نفتی وغیر نفتی با یکدیگر، میانگین رشد دو و هفت دهم بوده در 10 سال گذشته بر اساس آمار مرکز آمار ایران، این دو و هفت دهم درصد بوده، بر اساس بانک مرکزی پنج دهم درصد بوده یعنی کمتر از یک درصد بوده است پس می‌خواهیم یک کار مهم انجام بدهیم اگر می‌خواهیم برویم روی رشد 8 درصدی خیلی باید سازکارهای‌مان را عوض کنیم، باید ظرفیت‌های‌مان را بهتر به کار بگیریم، باید فرایندهای‌مان را اصلاح کنیم، بهره‌وری را افزایش بدهیم، سازکار‌های تشویقی و تنبیهی را باید به کار بگیریم که بتواند این رشد 8 درصدی را محقق کند.

مجوز تأسیس 22هزار واحد تولیدی صادر شد
معاون رئیس جمهور اعلام کرد، موضوع پروانه‌های بهره‌برداری صنعتی است. خوشبختانه الان کشور ما در شرایطی قرار گرفته است که تقریباً می‌شود گفت همه مناطق کشور تبدیل به کارگاه‌های صنعتی شده است. تعداد فقره پروانه‌های بهره‌برداری، یعنی آنچه که سرمایه‌گذاری در آن انجام شده و الان می‌خواهد بهره‌برداری شود در سال 1402، 7 هزار و 754 پروانه است، یعنی 7 هزار و 754 واحد صنعتی جدید شروع به کار کرده است. این عدد در سال 1401، 5 هزار و 726 بوده و در سال 1400، 7 هزار تا بوده است. پس ما داریم به طرف بهره‌برداری از ظرفیت‌های جدید می‌رویم. همین 7 هزار و 754 که گفتیم، توانسته است 368 هزار اشتغال در سال گذشته ایجاد کند. در کنار این ما جواز‌های تأسیس داریم، یعنی مجوز داده‌ایم که بروند سرمایه‌گذاری کنند و مجوز تأسیس نیز داده‌ایم. رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: در سال 1402، 22 هزار جواز تأسیس صادر شده است و در سال 1401، 20 هزار و در سال 1400، 35 هزار. همه اینها به تدریج می‌آید تبدیل به سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های صنعتی جدید می‌شود. من می‌خواهم این اطمینان خاطر را به همه بدهم که بله اقتصاد ایران یک اقتصاد پرظرفیتی است که ما در همه حوزه‌هایی که عرض کردم، در بخش‌های پتروشیمیایی، زنجیره ارزش صنایع فلزی، در صنایع کانی، در بخش خودرویی، در همه قسمت‌ها ما این توانمندی‌ها را داریم که ان‌شاءالله از اینها استفاده خواهد شد.

یکی از راهکار‌های مهم دولت برای انضباط مالی ایجاد حساب واحد خزانه بوده است
منظور ادامه داد: انضباط مالی یک مجموعه تدابیری است که ما این را تحت عنوان عمدتاً اصلاح ساختار بودجه می‌بینیم و این اصلاح ساختار بودجه را همان‌طور که عرض کردم ما هم در برنامه هفتم به طور کامل و هم ضوابط انضباطی تکمیلی به‌علاوه ضوابط اجرایی بودجه امسال دیدیم. ما ضوابط اجرایی بودجه که امسال در فروردین ماه ابلاغ کردیم، دقیقاً با این رویکرد بوده است که بتوانیم اولاً هزینه‌ها را نظارت بیشتر و مؤثرتری کنیم و هم جلوی هزینه‌های زائد را بگیریم، دستگاه‌ها را به طرف بهره‌وری بالاتر هدایت کنیم. همچنین مشوق‌های لازم را برای افزایش بهره‌وری در ضوابط اجرایی پیش‌بینی کرده‌ایم و سازکار‌های نظارتی را دیده‌ایم؛ بنابراین مجموعه این تدابیر بویژه آنچه که ما در ضوابط اجرایی که نسبتاً هم یک مجموعه تفصیلی زیادی هم است، این را درتمام آن ابزار‌های نظارتی لازم  در آنجا پیش‌بینی کرده‌ایم.