از کجا بفهمم بیماری دو قطبی دارم؟

اختلال دو قطبی شامل دو فاز شیدایی و افسردگی است که هرکدام علائم خاص خود را دارند.

اختلال دو قطبی با نوسانات شدید خلقی همراه است و می تواند بر زندگی فرد تاثیر بگذارد. این بیماری شامل فازهایی مانند شیدایی و افسردگی است که به طور مداوم تغییر می کنند. حالاین پرسش به وجود می آید که چگونه بفهمیم دچار این اختلال هستیم؟ اگر تغییرات خلقی شما شدید، طولانی مدت و خارج از کنترل است، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید. تشخیص دقیق تنها توسط متخصص اعصاب و روان انجام می شود.البته آگاهی از علائم اولیه می تواند به تشخیص سریع تر این بیماری کمک کند. در ادامه دلایل بروز اختلال دو قطبی، روش های درمان، رژیم غذایی مناسب و دیگر نکات مهم را بررسی خواهیم کرد.

از کجا می توان فهمید که بیماری دو قطبی داریم؟

تشخیص بیماری دو قطبی نیاز به بررسی دقیق علائم دارد. در نوع اول این بیماری، فرد یک دوره فاز شیدایی را تجربه می کند. این دوره شامل هیجان شدید، تحریک پذیری یا سرخوشی غیرعادی است. در حالت شیدایی علائمی مانند اعتماد به نفس بیش از حد، کاهش نیاز به خواب، پرحرفی شدید یا پرش افکار دیده می شود. در نوع دوم، فرد دچار هیپومانیا می شود که شامل انرژی و سرخوشی مداوم است و حداقل این حالت چهار روز طول می کشد.

علاوه بر این، در اختلال قطبی نوع دو یک دوره افسردگی شدید که حداقل دو هفته ادامه دارد و باعلائمی مانند تغییرات در وزن، بی خوابی یا تمایل به خواب زیاد، بی قراری و کندی در حرکت به وجود می آید. اگر علائم گفته شده را در خود مشاهده می کنید، بهتر است با یک متخصص روانپزشک مشورت کنید. تشخیص این اختلال تنها توسط پزشک و مطابق با بررسی علائم انجام می شود.

علائم بیماری دو قطبی

اختلال دو قطبی شامل دو فاز شیدایی و افسردگی است که هرکدام علائم خاص خود را دارند.

علائم فاز شیدایی

· اعتماد به نفس بیش از حد یا بزرگ نشان دادن توانایی ها و قدرت خود

· کاهش نیاز به خواب بدون احساس خستگی

· پرحرفی غیرعادی یا تمایل به بیش از حد صحبت کردن

· هجوم افکارهای مختلف که فرد نمی تواند کنترل کند

· پرت شدن حواس و عدم تمرکز بر یک موضوع

· انجام رفتارهای پرخطر مانند خریدهای بی رویه، روابط جنسی پرخطر یا سرمایه گذاری های غیرمنطقی

علائم فاز افسردگی

· احساس غم، ناامیدی یا پوچی به مدت حداقل دو هفته

· بی میلی و بی انگیزگی نسبت به فعالیت های لذت بخشی که در گذشته اتفاق افتاده است.

· تغییرات شدید در وزن (افزایش یا کاهش وزن بدون رژیم)

· بی خوابی یا خواب بیش از حد

· احساس خستگی زیاد و کاهش انرژی روزانه

· عذاب وجدان یا احساس بی ارزشی

· کاهش تمرکز و ناتوانی در تصمیم گیری

· افکار خودکشی یا اقدام به آن

اگر این علائم را در خود مشاهده کردید، مراجعه به روانپزشک ضروری است. درمان سریع و به موقع این بیماری، می تواند از شدت علائم و عوارض ناشی از آن جلوگیری کند.

دلایل بروز اختلال دو قطبی

اختلال دو قطبی دلایل مشخص و ثابتی ندارد، اما تحقیقات نشان می دهد که عواملی مانند ژنتیک، محیط اطراف و عملکرد مغز در بروز آن نقش دارند. ژنتیک یکی از مهم ترین عوامل این بیماری است. به طوری که اگر یکی از اعضای خانواده به اختلال دو قطبی مبتلا باشد، احتمال ابتلای سایر بستگان نزدیک تا ۱۰ برابر بیشتر می شود؛ همچنین، افرادی که در خانواده آن ها سابقه بیماری های روانی مانند اضطراب یا افسردگی وجود دارد، بیشتر در معرض این اختلال هستند.

عوامل محیطی و عملکرد مغز نیز در بروز این بیماری تاثیر دارند. استرس شدید، تجربه اتفاقات پرتنش یا تغییرات ناگهانی در روند زندگی می توانند بیانگر علائم دو قطبی باشند. در بررسی های تصویربرداری مغزی مشخص شده است که ضخامت قشر بخش هایی از مغز افراد مبتلا به این بیماری، کمتر از افراد سالم است.

چه کسانی بیشتر در معرض اختلال دو قطبی هستند؟

افرادی که در خانواده آن ها سابقه ابتلا به اختلال دو قطبی وجود دارد بیشتر از دیگران در معرض این بیماری هستند. بررسی های علمی نشان داده است که برخی ژن ها و تفاوت های کروموزومی می توانند احتمال بروز این اختلال را افزایش دهند. البته هیچ ژن خاصی وجود ندارد که بتواند به تنهایی عامل بروز این بیماری باشد. علاوه بر عوامل ژنتیکی، تفاوت های ساختاری در مغز نیز می توانند در بروز بیماری دو قطبی نقش داشته باشند.

عوامل محیطی و سبک زندگی نیز بر شدت و بروز این بیماری تاثیر گذار هستند. تجربه کردن اتفاقات تلخ و ناگوار مانند از دست دادن عزیزان، مشکلات شغلی یا شکست های عاطفی، می تواند فازهای شیدایی یا افسردگی را در این بیماری تحریک کند؛ همچنین، مصرف مواد مخدر، الکل و کمبود خواب از دیگر عواملی هستند که این بیماری را شدید تر می کنند. اگر فردی به طور مداوم استرس شدید یا سبک زندگی ناسالمی داشته باشد، احتمال بروز علائم دو قطبی در او افزایش پیدا می کند.

نحوه درمان بیماری دو قطبی

پس از تشخیص اختلال دو قطبی، درمان آن با اقداماتی مانند روان درمانی، تغییر در سبک زندگی و مصرف دارو انجام می شود. هدف از این درمان ها، کنترل نوسانات خلقی، کاهش شدت علائم و جلوگیری از شدیدتر شدن بیماری است. در این حین، مراجعه به یک دکتر متخصص استرس و اضطراب در تهران می تواند به بیماران کمک کند تا راهکارهای بهتری برای درمان بیماری خود به دست آورند.

روان درمانی

شرکت در جلسات روان درمانی به بیماران کمک می کند تا شناخت بهتری از احساسات و رفتارهای خود پیدا کنند. درمان شناختی- رفتاری یکی از روش های موثر برای تغییر الگوهای فکری منفی فرد بیمار و درمان کردن واکنش های بیمار در موقعیت های مختلف است. همچنین، تلاش برای افزایش آگاهی اطرافیان بیمار نسبت به اختلال دوقطبی، به بهبود روابط و کاهش استرس در محیط زندگی فرد کمک می کند.

تغییر در سبک زندگی

اصلاح سبک زندگی نقش مهمی در کنترل علائم اختلال دوقطبی دارد. خواب کافی و منظم، تغذیه سالم، ثبت احساسات روزانه و دوری از استرس می توانند از بروز فازهای شیدایی یا افسردگی جلوگیری کنند. علاوه بر این، عضو شدن در گروه های حمایتی باعث کاهش احساس تنهایی در بیماران شده و انگیزه بیشتری برای درمان بیماری به آن ها می دهد.

مصرف دارو

برای بیماران دو قطبی معمولا داروهای ثابت نگه داشتن خلق وخو مانند لیتیوم، داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد روان پریشی تجویز می شود. انتخاب دارو و دوز مناسب باید طبق نظر پزشک متخصص انجام شود؛ زیرا هر بیمار واکنش متفاوتی به داروها از خود نشان می دهد. مصرف منظم داروها و مراجعه منظم به پزشک، به بیماران کمک می کند تا سبک زندگی سالم تری داشته باشند و سریع تر درمان شوند.

رژیم غذایی مناسب بیماران دو قطبی شامل چه مواردی است؟

رژیم غذایی تاثیر زیادی در مدیریت اختلال دو قطبی دارد. مصرف مواد مغذی مناسب می تواند به بهتر شدن خلق وخو و کاهش شدت علائم کمک کند. یکی از مهم ترین ترکیبات مفید، امگا ۳ است که در ماهی، تخم مرغ و آجیل یافت می شود و اثرات مفیدیدر کاهش افسردگی دارد؛ همچنین، منیزیم به تثبیت خلق و خو کمک می کند و در موادی مانند غلات کامل، لوبیا و سبزیجات برگ دار مانند اسفناج وجود دارد.

علاوه بر این، نمک نقش مهمی در تنظیم سطح داروهای دوقطبی در بدن دارد و نباید آن را به طور کامل حذف کرد. مصرف متعادل چربی های سالم مانند روغن زیتون و آووکادو نیز می تواند احساس سیری طولانی تر ایجاد کرده و میل به غذاهای ناسالم را کاهش دهد. بیماران دو قطبی باید رژیم غذایی سالمی داشته باشند که شامل این مواد مغذی باشد تا بتوانند علائم بیماری خود را کاهش دهند.

مراجعه به پزشک

مدیریت و درمان اختلال دو قطبی نیازمند تشخیص دقیق و انجام مراحل درمانی مختلف است. مراجعه به بهترین متخصص مغز و اعصاب تهران می تواند به کنترل بهتر این بیماری کمک کند. دکتر فاطمه شعبانی متخصص مغز و اعصاب، با تجربه بالا در تشخیص و درمان اختلالات روان پزشکی، می تواند راهکارهای درمانی بسیار موثری برای کنترل علائم دو قطبی ارائه دهد. اگر شما با این بیماری مواجه هستید، مراجعه به دکتر فاطمه شعبانی می تواند اولین قدم برای درمان این بیماری و کاهش شدت علائم آن باشد.

سوالات متدوال

1. چگونه بفهمم دچار اختلال دو قطبی هستم؟

اگر دچار نوسانات شدید خلقی مانند شیدایی یا افسردگی هستید، ممکن است اختلال دو قطبی داشته باشید.

2. چه عواملی باعث شدیدتر شدن اختلال دو قطبی می شوند؟

استرس، اضطراب، کمبود خواب و مصرف مواد مخدر می توانند باعث شدیدتر شدن اختلال دو قطبی شوند.