انواع مقالات در حوزه علوم پزشکی

یکی از قسمت های هیجان انگیز در کار پژوهشی، نوشتن مقاله علمی هست تا بتوانیم نتایج کار پژوهشی مان را منتشر کنیم و به اطلاع سایر همکاران و محققان برسانیم. اما ما فقط با یک نوع مقاله سروکار نداریم بلکه مثل سایر حوزه های علمی در علوم پزشکی هم انواع مقالات وجود دارد که تفاوتهایی در نوشتار و همچنین از همه نظر اهمیت دارند.

مقاله اصلی یا اصیل (Original Article):

این نوع مقالات بیشترین موارد ارسالی به مجلات را تشکیل می دهند و شامل دسته بندی های زیر هستند:

۱- مطالعات مشاهده‌ای (Observational)

۱-۱-مطالعات توصیفی(Descriptive) یا مطالعات مقطعی(cross-sectional) مانند مطالعات شیوع

۲-۱-مطالعات تحلیلی (analytical) شامل:

· مطالعات مورد – شاهدی (Case – Control)

· مطالعات مقطعی تحلیلی (Analytic)

· مطالعات کوهورت (Cohort)

۲- مطالعات تجربی (Experimental)

مثل مطالعات حیوانی یا Animal model

۳- مطالعات مداخله‌ای (Interventional)

مانند کارآزمایی بالینی (Clinical Trial)

این دسته از مقالات در علوم پزشکی از محبوبیت بالایی برخوردارند و اکثر کارهای پژوهشی که انجام می شوند هدفشان این است که یک مقاله اورجینال یا اصیل از نتایجشان ارائه بدهند. در امتیازبندیهای آکادمیک و برای ارتقای اعضای هیات علمی و محققین هم این دسته از انواع مقالات امتیاز ویژه ای دارند و هر محقق حتما باید در طول فعالیت آکادمیکش چندتا مقاله اورجینال خوب و با کیفیت داشته باشد.

مقاله مروری (Review Article):

این نوع مقالات خودشون انواع مختلفی دارند که مهمترین آنها مقالات Systematic review and Meta–analysis و مقالات مروری روایتی یا Narrative review هستند. معمولا این نوع مقالات توسط محققان برجسته و باسابقه که کاملا با موضوع مقاله آشنا هستن نوشته می شود. و بعضی مجلات تاکید می کنند که حتما ۵-۳ منبع، از حداقل ۳۰ منبعی که در مقاله استفاده شده، از فعالیت پژوهشی و مقالات قبلی نویسنده اصلی در همان زمینه باشد.

این نوع مقالات از نظر اعتبار و کیفیت مقاله، در دسته بندی هرم شواهد (Evidence-based Medicine) در قسمتهای بالایی هرم قرار دارند که نشان دهنده ارزش بالای آنها است.

گزارش کوتاه (Short Communication) یاBrief report یا Rapid communication:

ساختار کلی این نوع مقاله که با اسامی مختلفی نامیده می شود، مشابه مقالات پژوهشی اصیل هست؛ فقط فرقش این است که یافته ‎های به دست آمده کمتر می باشد و نویسنده یا به خواست خودش و یا به درخواست مجله از این فرمت برای ارائه نتایجش استفاده می کند. مثلا وقتی که به نظر داورای مجله، آن مقاله ارزش چاپ شدن را دارد ولی به دلیل محدودیت حجم مجله و یا به خاطر اینکه داده هایش در حد یک مقاله اصیل نیستند، مجله پیشنهاد میدهد که مقاله را به صورت گزارش کوتاه منتشر کنه. حجم این نوع مقاله معمولا حدود ۱۵۰۰-۱۰۰۰ کلمه ست و حداکثر ۲ تا جدول یا نمودار و تا سقف ۱۰ تا ۱۵ منبع استفاده می شود. ساختار کلی این نوع مقالات، معمولا همون شکل کوتاه شده مقالات اصیل پژوهشی است.

گزارش مورد (Case Report) یا گزارش موارد(Case series):

در این نوع مقاله، یک یا چند مورد گزارش می شوند که یا تظاهر نادری داشته، یا روش تشخیصی جدید و یا روش درمانی جدیدی براش انجام شده است. قسمتهای مختلف این مقاله شامل این موارد است:

مقدمه، معرفی بیمار (شامل علائم بالینی، معاینات بیمار، نتایج تستهای آزمایشگاهی، نتایج عکسبرداری ها و یا آسیب‌شناسی) و بحث در مورد بیمار.

تفاوتی دیگه ای که این نوع مقاله با بقیه دارد این است که تعداد نویسندگان معمولا بین یک تا سه نفر بوده و تعداد رفرنسهایی هم که استفاده می شوند حداکثر ۱۰- ۱۵ منبع هستند.

نامه به سردبیر (Letter to Editor):

این دسته از انواع مقالات، یک کم متفاوت از بقیه هستند. بعضی مجلات این نوع مقاله را فقط از محققان سرشناس و باسابقه قبول می کنند یا حتی گاهی خودشان شخصا از آن محقق می خواهند که مقاله ایی به این صورت برای آنها بفرستد. اما بعضی مجلات دیگر این شرط و شروط را ندارند و هر نویسنده ای که احساس می کند نتایجی که به دست آورده بهتر است در این قالب ارائه شود می تواند اقدام به ارسال کند و منعی ندارد. در این نوع مقاله، حجم کل مطالب بسیار کوتاه بوده و مقاله کاملا به صورت غیرساختارمند نوشته می شود یعنی بدون اینکه هرقسمت از مقاله تیتر مشخصی داشته باشد، از مقدمه و هدف شروع می شود، بعد نتایج خودش را ذکر می کند، همزمان نتایج مطالعات دیگران هم بررسی کرده و باهم مقایسه می کند و نهایتا نتیجه گیری هم انجام می دهد. در برخی موارد، نامه به سردبیر، در جواب یا نقد به مقاله ای نوشته می شود که قبلا در آن مجله چاپ شده بوده است. حجم کلی و تعداد منابع این نوع مقاله هم بسته به مجله موردنظر دارد.

فتوکلینیک(Photoclinic):

در این نوع مقاله که در برخی مجلات پذیرفته می شوند، بیمارانی که از نظر متخصص بالینی جالب و آموزشی هستند و نحوه تشخیص آنها با استفاده از تصاویر معرفی و ارائه می شوند. این نوع مقاله فقط در بعضی مجلات خاص وجود دارند و خیلی همه گیر نیستند.

نظریه ها یا Perspective, opinion, commentary:

این نوع مقالات معمولا از صاحب نظران و متخصصان بسیار سرشناس و رده بالای آکادمیک پذیرفته می شوند. معمولا در این نوع مقاله، در یک فیلد خاص و تخصصی نظریه پردازی انجام می شود و یا ممکن است نقدهای یک محقق در مورد یک مقاله یا مطلب خاص در قالب این نوع مقالات پذیرفته شوند. حجم کلمات این نوع مقالات معمولا حداکثر تا ۲۰۰۰ کلمه ست و باید براساس شواهد مستدلی نوشته باشند. این دسته از مقالات از یک نظر بسیار ارزشمند هستند و آن هم این است که برای محققان جوان و کسانی که آن مقاله را می خوانند بستری برای تفکر بیشتر و ایده پردازی می سازند تا شاید در طراحی مطالعات بعدی بتوانند برپایه این شواهد و نظریه ها مطالعات جدیدی طراحی کنند. در واقع پایه و اساس همه طرحهای پژوهشی همین ایده پردازی خوب است، بنابراین می توان از این نوع مقالات برای ایده پردازی و جستجوی بیشتر استفاده خوبی کرد.

برای اطلاعات بیشتر درباره چگونگی مقاله نویسی و آیین نگارش به صورت آنلاین بد نیست سری به سایت پزشک آموز بزنید و جزوات آن دیدن کنید.