علائم اضطراب در کودکان

کودکان مبتلا به اضطراب ممکن است علائم کاملاً مشابه بزرگسالان را بروز ندهند. به عنوان مثال کودکان ممکن است علاوه بر ترس و نگرانی، خشم یا تحریک پذیری را نیز از خود بروز دهند.

در حالی که برخی از اضطراب‌های دوران کودکی طبیعی و مورد انتظار هستند، برخی از کودکان دارای اختلالات اضطرابی هستند. خوشبختانه اقداماتی وجود دارد که والدین می‌توانند برای کمک به آن‌ها و کنار آمدن با احساس اضطراب در کودکانشان انجام دهند.

‌

ترس و نگرانی‌های شایع دوران کودکی

بسیاری از اتفاقات به طور طبیعی وجود دارند که می‌توانند باعث تجربه احساس ترس و نگرانی در همه سنین کودکی شوند. موقعیت‌های جدید، وظایف چالش برانگیز و حتی ملاقات با افراد ناآشنا هر از چندگاهی باعث ترس و اضطراب در کودکان می‌شود.

سایر ترس‌های شایع در سنین مختلف کودکی عبارتند از:

• اضطراب ملاقات با افراد ناآشنا از ۷ الی ۹ ماهگی شروع می‌شود و در حدود ۳۱ ماهگی برطرف می‌شود.
• ترس از تاریکی، هیولاها، حشرات و حیوانات در کودکان پیش دبستانی
• ترس از ارتفاع یا طوفان در کودکان کم سن‌تر در مدرسه
• نگرانی درباره مدرسه و دوستان در کودکان دبستانی و نوجوانان

این ترس‌ها و نگرانی‌ها در دوران کودکی طبیعی است و معمولا با بزرگتر شدن کودک خود به خود کاهش می‌یابند و از بین می‌روند.

‌

علائم و نشانه‌های اختلال اضطراب در کودکان

به همان اندازه که اضطراب طبیعی در کودکان شایع است، داشتن اختلالات اضطرابی نیز در میان کودکان امری شایع است.

کودکان مبتلا به اختلال اضطراب ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:

• عصبانیت یا پرخاشگری
• اجتناب از شرایط خاص
• شب ادراری
• تغییر در اشتها
• خستگی
• به دردسر افتادن در مدرسه
• سردرد
• خلق تحریک پذیر
• تنش عضلانی
• عادت‌های عصبی مانند جویدن ناخن
• کابوس‌های شبانه
• امتناع از رفتن به مدرسه
• بی‌قراری
• کناره‌گیری اجتماعی
• دل درد
• مشکل در تمرکز
• مشکل در خواب (بی‌خوابی)

‌

دفعات ظهور علائم، بسته به ماهیت اضطراب متفاوت است. برخی از ترس‌ها (مانند اضطراب اجتماعی یا فوبیا) ممکن است در اثر موقعیت‌ها، اشیا یا مکان‌های خاص ایجاد شوند.

انواع دیگر اضطراب، مانند اختلال اضطراب عمومی یا اختلال وحشت، می‌تواند منجر به علائمی شود که با تکرار بیشتر رخ می‌دهد.

سایر علائم اضطراب شامل علائمی است که روی توانایی یادگیری کودک، تعامل با همسالان، خواب شبانه یا عملکرد طبیعی زندگی روزمره فرد تاثیر می‌گذارد.

ترس طبیعی کودک که فراتر از سنی که انتظار می‌رود باقی بماند (مانند ترس از تاریکی یا احساس ترس در مواردی از والدین کنار آن‌ها نیست) نیز باعث نگرانی است.

‌

انواع اضطراب دوران کودکی

مانند بزرگسالان، کودکان نیز ممکن است به اختلالات اضطرابی مبتلا شوند. این اختلالات شامل اضطراب جدایی، وسواس فکری عملی (OCD) و حملات وحشت است.

تشخیص برخی از علائم اضطراب راحت‌تر است، اما تشخیص سایر اختلالات اضطرابی ممکن است کمی سخت‌تر باشد. برخی از انواع مختلف اضطراب دوران کودکی عبارت‌اند از:

‌

۱- اضطراب جدایی

اضطراب جدایی شامل ترس اغراق آمیز از جدا شدن از والدین و مراقبان است. این نوع اضطراب در کودکان خردسال نسبتاً شایع‌تر است و معمولاً هنگامی که کودک در حدود ۳ یا ۴ ساله باشد، فروکش می‌کند.

علائم اضطراب جدایی معمولاً به راحتی قابل تشخیص است و شامل امتناع از رفتن به جایی بدون والدین یا مراقبان، امتناع از خوابیدن به تنهایی یا امتناع از رفتن به مدرسه است.

درباره اضطراب جدایی در این مقاله بیشتر بخوانید:‌ ‌اختلال اضطراب جدایی در کودکان و نوجوانان چیست؟

‌

۲- اختلال اضطراب فراگیر

به عنوان بخشی از تشخیص اختلال اضطراب فراگیر (GAD)، کودک باید به مدت شش ماه یا بیشتر یکی از این علائم را داشته باشد.

آن‌ها باید درباره بیش از یک چیز تحریک شوند، مانند اضطراب در مورد کار، مدرسه و دوستان. همچنین کودک مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر در کنترل احساسات خود در رابطه با اضطراب دچار مشکل خواهند شد.

به عنوان مثال ممکن است در نتیجه نخوابیدن زیاد که یکی از علائم اضطراب است آنقدر تحریک پذیر شوند که در نگه داشتن دوستانشان به مشکل بر بخورند و یا نمرات آن‌ها به طرز چشمگیری به دلیل عدم تمرکز کاهش یابد.

کودکان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر ممکن است علائم جسمی مانند سردرد، شکم درد و دردهای عضلانی را نیز تجربه کنند.

‌

۳- فوبیاهای خاص

علاوه بر یک اختلال اضطراب فراگیر، کودکان می‌توانند فوبیاهای (ترس) خاصی را تجربه کنند. کودکان مبتلا به فوبیای خاص تنها در مواجه با موقعیت‌های خاص مانند طوفان، رعد و برق، عنکبوت، تنها ماندن یا رفتن به استخر دچار استرس و اضطراب می‌شوند.

در چنین مواقعی اگرچه کودکان پس از مواجه با ترس ممکن است گریه کنند و یا به والدین خود بچسبند، اما خوشبختانه با افزایش سن کودک این ترس‌ها کم رنگ‌‌تر می‌شوند.

‌

۴- اختلال اضطراب فکری عملی (OCD)

کودکان مبتلا به OCD ممکن است در مورد برخی چیزها یا رفتارهای تکراری یا اعمال ذهنی (اجباری) که انجام می‌دهند، افکار یا انگیزه‌های مکرری را انجام دهند(مانند شستن بیش از حد دستانشان، بررسی مکرر مسائل یا تکرار برخی کلمات یا عبارات.)

‌

۵- حملات وحشت

این نوع اختلال اضطراب کمتر در کودکان معمول است. حملات هراس بیشتر در سنین نوجوانی رخ می‌دهند. به علاوه داشتن ترس غیر عادی یا ناراحتی شدید، کودکان مبتلا به این نوع اختلال باید حداقل چهار یا بیش از چهار نشانه از علائم زیر را داشته باشند.

• درد قفسه سینه
• لرز یا گر گرفتگی
• سرگیجه
• احساس خفگی
• ترس از دست دادن کنترل
• احساس تنگی نفس
• خواب رفتگی یا احساس سوزن سوزن شدن
• تپش قلب و ضربان قلب بالا
• تعریق

‌

۶- اختلال گنگی انتخابی یا سکوت انتخابی

از بین همه اختلالات اضطرابی در کودکان، سکوت انتخابی شاید موردی است که معمولاً نادیده گرفته می‌شود، زیرا بسیاری از افراد فکر می‌کنند این کودکان کاملاً خجالتی هستند.

كودكان مبتلا به اختلال سکوت انتخابی در واقع از گفتگو با دیگران امتناع می‌ورزند و فقط ممكن است با اعضای نزدیک خانواده در خانه صحبت كنند. این کودکان در مدرسه یا موقعیت‌های دیگر، زمانی که انتظار می‌رود که صحبت کنند، اغلب مضطرب می‌شوند و احساس ناراحتی می‌کنند.

‌

چگونه به کودکانی که به اختلالات اضطراب مبتلا هستند کمک کنیم؟

خوشبختانه اضطراب یک مشکل قابل درمان است. اگر علائم اضطراب در فعالیت‌های عادی روزمره کودک شما تداخل ایجاد می‌کند، هرچه سریع‌تر به متخصص اطفال، روانشناس کودک و یا روانپزشک کودک مراجعه کنید. برای کودکان در سن مدرسه، یک مشاور مدرسه همچنین می‌تواند پشتیبانی، مشاوره و معرفی برای ارزیابی و درمان بیشتر را ارائه دهد.

همچنین مهم است که به خاطر داشته باشید که درست مانند زنان بزرگسال ابتلا به اختلالات اضطرابی در دختران ۲ برابر بیشتر از پسران است. از آنجا که اضطراب در صورت عدم درمان پیشرفت می‌کند، متخصصان پیشنهاد می‌کنند که تمام دختران ۱۳ ساله و بالاتر باید از نظر اضطراب در معاینات روتین سلامت بررسی شوند. همچنین مواردی وجود دارد که والدین می‌توانند در خانه انجام دهند تا به کودکان در یادگیری نحوه مدیریت احساس اضطراب کمک کنند.

اقداماتی که والدین می‌توانند انجام دهند شامل موارد زیر است:

‌

۱- از آنچه فرزندتان می ترسد دوری نکنید.

اگرچه این امر ممکن است باعث تسکین کوتاه مدت شود، اما استفاده از اجتناب به عنوان مکانیزم کنار آمدن، اضطراب را تقویت می‌کند و با گذشت زمان آن را بدتر می‌کند.

‌

۲- به کودکان خود درباره ترسهایشان اطمینان خاطر دهید و از پاسخ‌های مثبت الگو بگیرید.

به نگرانی‌های فرزند خود گوش فرا دهید، اما مراقب باشید این ترس‌ها را تقویت نکنید. در عوض، به کودک خود کمک کنید تا در حین مدل سازی مناسب، روش‌ها و تکنیک‌های آرامش و پاسخ‌ها و واکنش‌های غیر اضطرابی را تمرین کند.

‌

۳- به کودک خود کمک کنید تا یاد بگیرد ترس خود را تحمل کند.

به کودکتان اجازه دهید که در هنگام استفاده از تکنیک‌های آرام سازی برای آرام کردن پاسخ ترس، به تدریج در معرض منبع ترس خود قرار گیرد، این امر می‌تواند به او کمک کند تا تحمل پریشانی را یاد بگیرد و سرانجام یاد بگیرد که هیچ چیز ترس ندارد.

اقداماتی که والدین برای کنار آمدن با ترس انجام می‌دهند می‌تواند بر نحوه کنار آمدن کودکان با ترسشان تاثیر بگذارد. در حالی که والدین نباید تظاهر کنند که اضطراب ندارند و از چیزی نمی‌ترسند، آن‌ها باید به کودکان نشان دهند که این چیزی است که می‌تواند با آرامش تحمل شود و به طور موثر مدیریت شود.

‌

۴- به روانشناس کودک مراجعه کنید.

بسیاری از مشکلاتی که باعث بروز اضطراب در کودکان می‌شوند توسط والدین قابل شناسایی نیست. یک روانشناس کودک می‌تواند در این زمینه به والدین کمک کند تا منشا اضطراب کودک را کشف کرده و آن را رفع کنند.

‌

منبع: ‌Healthline

ترجمه: نغمه عثمان‌پور