جواب سوالات درس دهم دین و زندگی یازدهم

جواب تدبر در قرآن صفحه 125 درس 10 دهم دینی یازدهم

خداوند در قرآن کریم می‌فرماید:

وَ ما كانَ المُؤمِنونَ لِیَنفِروا كآفَّةً فَلَولا نَفَرَ مِن كُلِّ فِرقَةٍ مِنهُم طآئِفَةٌ لِيَتَفَقَّهوا فِی الدّينِ وَ لِيُنذِروا قَومَهُم اِذا رَجَعوا اِلَیهِم لَعَلَّهُم یَحذَرونَ
و نمی‌شود که مؤمنان، همگی [برای آموزش دین] اعزام شوند، پس چرا از هر گروهی، جمعی از آنها اعزام نشوند تا دانش دین را [به طور عمیق] بیاموزند و آن گاه که به سوی قوم خویش بازگشتند، آنها را هشدار دهند، باشد که آنان [از کیفر الهی] بترسند.

با توجه به آیۀ بالا به سؤا‌ل‌های زیر پاسخ دهید:

۱) به نظر شما، چرا خداوند حتی در زمان پیامبر و با وجود حضور ایشان، عده ای را تشویق به فراگیری علم دین می کند؟

پاسخ: زیرا با مرگ پیامبر (ص) امکان فراموشی و حذف بسیاری از فرامین الهی وجود داشت.

۲) آیا آموختن عمیق دین و بیان تعالیم آن، اختصاص به زمان پیامبر دارد؟ چرا؟

پاسخ: خیر، نیاز جامعه اسلامی به مرجعیت دینی و ولایت و رهبری در هر برهه ای از تاریخ نیاز ضروری بود.

پاسخ فعالیت کلاسی صفحه 128 درس دهم دینی یازدهم

شما با چه روشی مرجع تقلید خود را انتخاب کرد‌ه اید؟

پاسخ: با دو نفر عادل و مورد اعتماد که توانسته‌اند یک فقیه واجد شرایط را شناسایی کنند، مشورت کرده ام.

اگر کسی که به سنّ تکلیف رسیده است، مرجع تقلید خود را انتخاب نکند، اعمال وی چگونه خواهد بود؟

پاسخ: اگر اعمال شخص مطابق با احکام الهی باشد، اعمال صحیح خواهد بود. اما اگر اعمال فرد مطابق با احکام الهی نباشد، باید آن اعمال را از ابتدا انجام دهد.

جواب تفکیک صفحه 132 درس 10 دینی یازدهم

امیرالمؤمنین علی در «عهدنامهٔ مالک اشتر» حکیمانه و عالمانه مسئولیت کارگزاران را بیان کرده است و هرکس، آن را مطالعه کند، به عظمت فکر و درایت آن حضرت در کشورداری پی می‌برد. ایشان در این نامه، وقتی مسئولیتی را بیان می‌کند، علت آن را هم برای مالک اشتر توضیح می‌دهد.

بخش‌هایی از عهد نامهٔ مالک که در اینجا آمده است را مطالعه کنید و سپس مسئولیت‌ها و علت آنها را مشخص کنید.

١- دل خویش را نسبت به مردم، مهربان کن و با همه، دوست و مهربان باش؛ چرا که مردم دو دسته‌اند: دست‌های برادر دینی تو و دست‌های دیگر در آفرینش مانند تو هستند.

٢- در به دست آوردن رضایت عموم مردم سعی و تلاش کن نه در جلب رضایت خواص؛ که با وجود رضایت عمومی، خشم خواص به تو آسیبی نمی‌رساند و با خشم عموم مردم، رضایت خواص سودی نمی‌بخشد.

۳- کسانی را که از دیگران عیب جویی می‌کنند، از خود دور کن؛ زیرا در نهایت مردم عیب‌هایی دارند و مدیر جامعه باید بیش از همه در پنهان کردن آنها بکوشد.

۴- عده‌ای افراد مورد اطمینان را انتخاب کن تا دربارهٔ وضع طبقات محروم تحقیق کنند و به تو گزارش دهند. سپس برای رفع مشکلات آنها عمل کن …، زیرا این گروه [افراد محروم] بیش از دیگران به عدالت نیازمندند.

۵- اگر با دشمن پیمان بستی از پیمان شکنی دشمن غافل نباش، که دشمن گاهی از این راه تو را غافلگیر می‌کند.

جواب سوال های اندیشه و تحقیق صفحه 133 درس دهم دینی یازدهم

۱) مقصود از «تقلید» در احکام دینی چیست؟

پاسخ: مراجعه به متخصص دیدن در احکام علمی و پیروی از دستورات او

۲) تقلید برای چه کسانی لازم است و شامل چه زمینه هایی می شود؟

پاسخ: به طور کلی تقلید هر انسانی در چیزی که تخصص و مهارت ندارد به شخصی اطلاق می شود که در آن تخصص و مهارت داشته باشد. منظور از احکام شرعی در اینجا این است که، در صورتی که اگر شخص فقیه نباشد و به سن بلوغ رسیده باشد، لازم است که در فروع دین و احکام و دستورات عملی اسلام تقلید کند. تقلید، اصول اعتقادی (توحید، معاد، نبوت، امامت و عدل) را شامل نمی شود و در این موارد هر کس باید با دلیلی که در حد خود دارد به یقین برسد.

۳) چرا مرجع تقلید باید «عادل» و «زمان شناس» باشد؟

پاسخ: مرجع تقلید باید عادل باشد، یعنی در حدی از تقوا باشد که در صدد انجام واجبات و دوری از گناهان باشد و گناهان کبیره را مرتکب نشود و گناهان صغیره را تکرار نکند. این امر احتمال حکم دادن از روی هوس را کاهش می دهد.
همچنین مرجع تقلید باید زمان شناس باشد؛ یعنی با نیازهای زمان و مسائل جدیدی که در زمان خود پیش می آید آشنا باشد تا بتواند احکام دین را متناسب با نیاز زمان استنباط کند و برای مردم بیان کند.

۴) انتخاب ولی فقیه در کشور ما چگونه انجام می گیرد و مردم از چه طریقی در انتخاب ایشان دخالت دارند؟

پاسخ: مردم ابتدا نمایندگان مجلس خبره‌ی خود را انتخاب می‌کنند و آن خبرگان، از بین فقها کسی را که شایسته است رای برای رهبری تشخیص می‌دهند، و به جامعه اعلام می کنند.

جواب پیشنهاد صفحه 133 درس دهم دین و زندگی یازدهم

۱) در خصوص فقهایی که در جامعهٔ امروز ما به عنوان مرجع تقلید شناخته می‌شوند تحقیق کنید و اسامی آنان را در کلاس بیان کنید.

پاسخ: آیت الله خامنه ای
آیت الله مکارم شیرازی
آیت الله سبحانی
آیت الله سیستانی
آیت الله صافی گلپایگانی
آیت الله نوری همدانی
آیت الله سید علی سیستانی
آیت الله سید موسی شبیری زنجانی
آیت الله عبدالله جوادی آملی
آیت الله اسدالله بیات زنجانی

۲) اصل ۱۰۷ قانون اساسی را که مربوط به انتخاب رهبر است، مطالعه کنید و چگونگی انتخاب ولی فقیه را توضیح دهید.

پاسخ: اصل ۱۰۷: پس از مرجع عالیقدر تقلید و رهبر کبیر انقلاب جهانی اسلام و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت آیت‌الله‌العظمی امام خمینی «قدس سره‌الشریف» که از طرف اکثریت قاطع مردم به مرجعیت و رهبری شناخته و پذیرفته شدند، تعیین رهبر به عهده خبرگان منتخب مردم است. خبرگان رهبری درباره همه فقهای واجد شرایط مذکور در اصول پنجم و یکصد و نهم بررسی و مشورت می‌کنند هرگاه یکی از آنان را اعلم به احکام و موضوعات فقهی یا مسائل سیاسی و اجتماعی یا دارای مقبولیت عامه یا واجد برجستگی خاص در یکی از صفات مذکور در اصل یکصد و نهم تشخیص دهند او را به رهبری انتخاب می‌کنند و در غیر این صورت یکی از آنان را به عنوان رهبر انتخاب و معرفی می‌نمایند. رهبر منتخب خبرگان، ولایت امر و همه مسئولیت‌های ناشی از آن را بر عهده خواهد داشت. رهبر در برابر قوانین با سایر افراد کشور مساوی است.