جواب سوالات درس پنجم دین و زندگی دوازدهم

جواب تدبر در قرآن صفحه 55 درس 5 دینی دوازدهم

در آیات زیر تامل کنید و توضیح دهید چگونه محتوای این آیات می‌تواند نشانی از وجود اختیار در انسان باشد؟

قَد جاءَکُم بَصائِرُ مِن رَبِّکُم به راستی که دلایل روشن از جانب پروردگارتان به سوی شما آمد.
فَمَن اَبصَرَ فَلِنَفسِه پس هر کس که بینا گشت، به سود خودِ او
وَ مَن عَمِیَ فَعَلَیها … و هرکس که کوردل گردد، به ضرر خودِ اوست …
ذٰلِکَ بِما قَدَّمَت اَیدیکُم این [عقوبت]، به خاطر کردار پیشین شماست
وَاَنَّ اللّٰهَ لَیسَ بِظَلّامٍ لِلعَبیدِ [و نیز به خاطر آن است که] خداوند هرگز به بندگان ستم نمی‌کند.

پاسخ: بینا شدن به وسیله رهنمودهای الهی خداوند و یا کوری پیشه کردن این را نشان می دهد که انسان اختیار و آزادی عمل برای استفاده از رهنمودها را دارد تا خود را بینا سازد و یا از رهنمودها فاصله گرفته و کوری پیشه کند و به خود زیان وارد سازد. اینکه جهنم بخاطر کردار انسان است، یعنی انسان با اختیار و آزادی عمل خود کارهایی کرده است که به جهنم وارد شده است و اینکه خداوند ظلم نمی کند، پس جهنم نتیجه عمل اختیاری انسان در دنیا بوده است.

پاسخ تفکر صفحه 55 درس پنجم دینی دوازدهم

درباره سؤال های بالا بیندیشید و نظر خود را درباره هر یک از آنها ارائه دهید.

۱) اگر وضع جهان غیر از این بود، یعنی تحت نظام قدر و قضای الهی قرار نداشت، آیا می‌توانستیم با همین اطمینان خاطری که اکنون داریم، دست به انتخاب زده و در این جهان کار و فعالیت کنیم؟

پاسخ: خیر؛ زیرا در دنیایی که قانونمند نیست، نمی توان نتایج تصمیم های خود را پیش بینی کرد و بر اساس آن برنامه ریزی کرد. بنابراین، اختیار انسان در دنیایی که قانونمند باشد، مؤثر است.

۲) اگر کسی این تقدیرها را نبیند و نظم فعلی جهان را یک اتفاق از میان میلیاردها اتفاق ممکن دیگر تلقی کند، اگر واقعاً بخواهد همین تلقی را مبنای عمل خود در زندگی قرار دهد، چه خواهد کرد؟ آیا امکان استفاده از اختیار را در چنین جهانی خواهد داشت؟

پاسخ: او نمی تواند در زندگی خود برنامه ریزی کند و همیشه از آینده می ترسد و استرس دارد و در نتیجه از آینده خود ناامید و دچار استرس می شود.

جواب بررسی صفحه 61 درس پنجم دینی دوازدهم

با اینکه قضای الهی و اختیار، هر دو، چه در موفقیت ها و چه در شکست های انسان نقش دارند، چرا برخی انسان ها می کوشند شکست های خود را به قضا و قدر الهی نسبت دهند؟

پاسخ: این یکی از ویژگی های روانی انسان هایی است که دوست دارند منبع موفقیت ها را درونی و متعلق به خود معرفی کنند و منشأ ناکامی ها را به عوامل بیرونی نسبت دهند. پس بدیهی است که انسان ها برای فرار از نتیجه و عاقبت شکست ها و نشان دادن عدم شکست ناپذیری خود، شکست ها را به قضا و قدر الهی نسبت می دهند.