معنی حکایت شبی در کاروان فارسی دهم

یاد دارم که شبی در کاروانی همه شب رفته بودم و سحر در کنار بیشه‌ای، خفته.

یادم می‌آید یک شب در کاروانی بودم که تمام شب در حرکت بودیم و نزدیک سحر در جنگل کوچکی خوابیده بودم.

شوریده‌ای که در آن سفر همراه ما بود، نعره‌ای برآورد و راه بیابان گرفت و یک نفس، آرام نیافت. چون روز شد گفتمش:«آن چه حالت بود؟»

عارفی با حال پریشان و آشفته که در آن سفر همراه ما بود، فریاد زنان به طرف بیابان حرکت کرد و حتی یک لحظه آرام نگرفت. وقتی روز شد از او پرسیدم: آن کارهایی که می‌کردی برای چه بود؟

گفت:«بلبلان را دیدم که به نالش درآمده بودند از درخت و کبکان از کوه و غوکان در آب و بهایم از بیشه؛ اندیشه کردم که مروت نباشد همه در تسبیح و من به غلفت، خفته.»

گفت: بلبل‌ها و پرندگان را می‌دیدم که از روی درخت در حال آواز خواندن و نالیدن بودند. کبک‌ها را دیدم که از کوه صدای آواز می‌دادند. قورباغه‌هایی را می‌دیدم که از درون آب در حال صدا کردن بودند و حیوانات دیگری که از لا به لای درختان و جنگل در حال صدا کردن بودند. با خودم فکر کردم و گفتم بزرگ‌مردی نیست که همه موجودات در حال ستایش خداوند باشند و من در خواب غفلت فرو روم.

دوش، مرغی به صبح می‌نالید *** عقل و صبرم ببرد و طاقت و هوش

دیشب پرنده‌ای هنگام سحر ناله و زاری می‌کرد و با خدا راز و نیاز می‌کرد. از شنیدن صدای او عقل و صبر و هوشم را از دست دادم

یکی از دوستان مخلص را *** مگر آواز من رسید به گوش

تا اینکه فریاد و ناله من به گوش یکی از دوستان صمیمی‌ام رسید

گفت باور نداشتم که تو را *** بانگ مرغی چنین کند مدهوش

او به من گفت: فکر نمی‌کردم که صدای پرنده تو را این چنین از خود بی خود کند.

گفتم این شرط آدمیت نیست *** مرغ، تسبیح‌گوی و من خاموش

گفتم این شرط انسانیت نیست که یک پرنده به یاد خدا باشد و او را ستایش کند اما من از یاد خدا غافل باشم.

معنی لغات شبی در کاروان:

شوریده: آشفته و پریشان حال

نعره: فریاد

نالش: ناله و زاری

غوکان: قورباغه

بهایم: چهارپایان

مروت: جوانمردی

تسبیح: خدا را به پاکی یاد کردن

بیشه: جنگل کوچک، نیزار

غفلت: بی‌خبری

دوش: دیشب

طاقت: تاب و توان

مخلص: پاک و صمیمی

بانگ: فریاد

مدهوش: سرگشاه و حیران