دبیره های ایرانی - هام دبیره - بخش سوم

در دبیره های ایرانی - هام دبیره - بخش یکم، فهرست واک های هام دبیره را آموزش دادیم و گفتیم که برخی از نشانه ها چندین واک را نشان می دهند. برای نمونه در نگاره زیر، نشان برای واک های آ - اَ - هـ و خ به کار می رود. در دبیره های ایرانی - هام دبیره - بخش دوم درباره پیچدگی ها سخن گفتیم:

پیچیدگی ۱ - نوشتن واک ها بدون تیل که فرجام آن خوانش یک واژه به چندین گونه است.

پیچدگی ۲ - در چسبیدن برخی از دو واک به یکدیگر، دگرگونی در نوشتن آنها پدید می آید.

در این نوشته می خواهیم در مورد چسبیده شدن دو واک از دسته آ - اَ - هـ - خ سخن بگوییم. نگاره زیر آن چه را که می خواهیم بگوییم را نشان می دهد. گونه دگرگون شده آن ها را با رنگ قهوه ای نشان داده ام. به ناهم سانی دگرگون شده نگاه کنید و آن را بر روی برگه بنویسد.

همانگونه می مبینید هیچ چیزی برای آشکار شدن یک واک نیست. در نگار زیره واژه هان را نوشتیم، پس هـ آغاز واژه که پیش از ا آمده باید دگرگون شود. در پایین از نشان ویرگول، واک هـ را از ا آشکارا نشان داده ایم. اگر فهرست واک ها را از یاد بردید به بخش یکم نگاه کنید. نگار زیر را چندین بار بنویسید تا دست شما روان شود.

واژه هان در فارسی میانه همانی است که امروزه آن را آن می خوانیم

در نگاره بالا، نخست هـ و سپس آ و در پایان ن آمد. در نگار زیر، نخست آ و سپس هـ و سپس ن و در پایان گ آمده تا واژه آهنگ (نه آهنگ موسیقی) را بسازد. بازهم نه زیر هـ ویرگول و نه بالای گ دو تیل را گذاشته ام. واژه زیر را نیز برای روان شدن دست روی برگه بنویسید.

در پایان می خواهم واژه خاک را بنوسیم که نخست خ و سپس ا و در پایان ر است.

تلاش کنید تا واژه های دیگری مانند، آهار، هامون، خار، خاش و دیگر واژه ها را بنویسید. در نگار زیر واژه هخا نوشته شده است که همه واک های آن از یک دسته هستند. پس باید نخستین و دومین آنها دگرگون شوند چون هر کدام پیش از هم دسته ای خود آمده اند.

اگر این نوشته نامفهوم و گنگ و سخت و پیچیده بود، بَر من ببخشید چون من نه زبان شناسم و نه پهلوی خوان و نه می خواهم و نه می توانم پهلوی خوانی را یاد دهم چون کار من نیست، تنها می خواهم چیزی هایی را که آموخته ام با شما همرسانی کنم (به اشتراک می گذارم) تا انگیزه ای باشد برای شما تا به گفتار و سخن و هنر نیاکانمان آشنا شوید و آن را به دیگران نیز بگویید.

اگر می خواهید بدون گنگی پهلوی خوانی را بیاموزید، پیش نهاد می کنم آموزش های استاد فریدون جنیدی و نَسک ایشان را بخوانید زیرا هر آنچه گفتم از (فیلم ها و نَسک) ایشان بود. نَسک های دیگری نیز در بازار برای فروش است.

بارگیری «نامه پهلوانی» فریدون جنیدی

کانال یوتیوب: فیلم های آموزش پهلوی خوانی فریدون جنیدی - تارنمای: بنیاد نیشابور

زبانِ پارسیگ (پهلوی): دستورِ زبان، واژه‌سازی و واج‌شناسی» چاپ شد

پهلوی آسان: آموزش زبان فارسی میانه ساسانی - نشر اساطیر