پیروزی تیشتَر بر اَپوش - روز تیر از ماه تیر

بر پایه باور ایرانیان، سیزدهمین روز هر ماه، روز تیر، نام دارد و روزِ تیر از تیر ماه، جشن تیرگان گرفته می شود است که جشنی است برای گرامی داشت تیشتَر، نگهبان آب و باران . جشن تیرگان را جشن آبریزان هم نام می برند، زیرا به شُگونِ (یُمنِ) رهایی سرزمین ورجاوند ایران از دست خشکسالی، مردمان در این روز به کنار آبها رفته و به نشانه شادی، به یکدیگر آب می پاشند. وانگه (البته) نه در این دوران خشکسالی.

ورجاوند به چم (معنی) ارجمند، شکوهمند، فرهمند است.

در «تیر یشت» اوستا آمده که تیشتَر با اَپوش (اَپوشَه) سه بار میجنگد و دو بار نخست شکست می خورد و زمین را خشکسالی فرا می گیرد. سپس تیشتر به نزد اهورامزدا گله میکند که چرا مردمان مرا یاری نمی کنند. پس از اینکه مردم برای پیروزی او نیایش میکنند، تیشتر بر اپوش پیروز می شود و آبها بر زمین جاری می شوند و زندگانی دوباره جریان می یابد.

تیشتَر نگهبان آب و باران و اَپوش (اَپوشَه) دیو خشکسالی.

روز ۱۳ هر تیر ماه، روز تیر است که جشن تیرگان نیر در این روز گرفته می شود.

در سرودی که برای تیشتر است، سخن از نبرد میان این خدا و دیو خشکسالی (اپوش) است. بر پایه آن، تیشتر به ریختِ اسب زیبا و سفید با زینهای زرین به دریا فرو می رود و در آنجا با اپوشه که به ریختِ اسبی سیاه است سه شبانه روز می جنگد.

ولی اپوش نیرومندتر است و تیشتر به اورمزد می نالد که ناتوانی من از آن است که مردمان مرا شایسته نیایش نکرده و قربانی نداده اند. پس اورمزد خود برای تیشتر قربانی می دهد و نیروی ده اسب و ده گاو، ده کوه و ده رود در تیشتر دمیده می شود و بار دیگر با اپوش می جنگد. این بار تیشتر نیرو یافتهِ، پیروز می شود و آب به کشت زارها و چراگاه ها جاری میشود و باران هستی بخش در هفت کشور زمین باریدن می گیرد.

ایرانیان باستان هنگام خشک‌سالی در این روز آیین ویژه‌ای برگزار می کردند و برای باریدن باران و پیروزی تیر ایزد بر دیو خشکسالی (اپوش) به دشت می‌رفتند و اوستای تیریشت می‌خواندند. در کنار باور بر پیروزی تیشتر بر اپوش، روز تیر از ماه تیر، روز کمان کشیدن آرش کمانگیر از فراز البرز نیز است.

تارنما تاریخ ما

تلگرام کهن دیار