درباره Ērānšahr، خوانش ها و یاداشت هایی از یک ایران دوستِ دانش آموخته نرم افزار و نه یک ایران شناس یا باستان شناس یا زبان شناس ... امید است به یاری یزدان درست و سودمند باشد.
چینوَد پُل
مردمان ایرانشهر یا اِرانشهر (Ērānšahr Martōmān) هماره بر راستی و درستی و یگانه پرستی بودند. در باور ایرانیان باستان و تا امروز مزدیستان و مسلمانان (و دیگر یگانه پرستان) بر پاسخ گویی در برابر کِردارهای خویش، باورمند بوده اند.
پُل صراط را شنیده اید و شاید بر این باوَر باشید که، برای رسیدن به رَستگاری و آسودگی و بِهشت جاویدان بایسته است از این پل گُذر کردن. آیا این باور تنها در پس از اسلام آمد؟ آیا نیاکان ما خود را به پاسخ گویی در برابر کِردارهای خویش نمی دانستند.
پُل چینوَد یا چینوَت (به اوستایی: Činvat Peretum) پُل داوری در گذشتگان در باوَرِ زرتشتی است. آن را برابر با پل صراط در دین اسلام دانسته اند. پُل چینوَد ، پلی است که همه مردمان، چه پارسا و چه بدکار، پس از مرگ از آن بگذرند. پُل چینوَت، پلی نیست که پایه و ستون داشته باشد.
در گاتها، در اشتود گات هات 46 بند 10 و 11 ، چینوَت پلی است که مردم پارسا و بدکار پس از مرگ، از آن می گذرند و پاداش و پادافره کِردارهای خویش را دریافت میکنند. اشوزرتشت در گاتهای خود سخنی از پهنی و باریکی پل و افتادن و سرنگون شدن یا راه یافتن به بهشت و دوزخ بر زبان نمیراند.
در دینکَرد و داد ستان دینیگ و بندهش در مورد جایگاه و چگونگی پُل چینوَد چنین آمده: در ایران ویج (ērām vēĵ) در بالای قله داییتی، پل چینود به بلندی یک صد مرد قرار دارد. در هنگام گذر پارسایان نُه نیزه که هر نیزه به درازای سه نای است، پهن میشود و در هنگام عبور بد کاران همانند تیغ استره، باریک و تنگ میشود.
در خرده اوستا آمده است که، در بامداد روز چهارم، روان درگذشته باید از پُل چینوَد گذر نماید و در اگر نیکوکار باشد به آسانی از آن عبور کرده و وارد بهشت میشود، و اگر بد کار باشد از پل به سمت دوزخ سرنگون میشود.
از این واژه برای نخستین ﺑار در گاهان که کهنﺗرین بخش اوستا است نام برده میﺷود. اما از کیفیت و چگونگی آن سخنی به میان نمیīید.زرتشت در بند دهم از یسن چهلوششم، برای نیکوکاران، بهشت را آرزو میﻛند و از اهورهﻣزدا درخواست میﻛند که مردان پارسا و نیکونهاد به آسانی از پل چینود بگذرند. در بند یازدهم اشاره میﻛند که روان بدکرداران و شریران، چون بخواهند از چینود بگذرند، در دوزخ نگونسار خواهند شد.
در یسن پنجاه و یک نیز اشاره شده که روان گناهکار در سر پُل چینوَد آشکارا او را سرزنش خواهد کرد. در دیگر بخشﻫای اوستا همانند یسنا و وندیداد نیز از این پُل نام برده شده است. در یسنه هفتاد و یک بندِ شانزده آمده که با خواندن اوشتهﻭَئیتیﮔاه روان به آسانی خواهد توانست از "چینوَد پُل" بگذرد.
پس در هر دین و آیینی که هستیم به پاسخ گویی در برابر کردارهای خویش آگاه باشیم
برای نوشتن از پیوندهای زیر کمک گرفته شده است.
مطلبی دیگر از این انتشارات
چهار سوی گیتی در فارسی
مطلبی دیگر از این انتشارات
دبیره های ایرانی - هام دبیره - بخش دوم
مطلبی دیگر از این انتشارات
دبیره های ایرانی - هام دبیره - بخش ششم