۸ دی، زاد روز رادمان پور ماهک، نخستین پادشاه پارسی دوست پس از اسلام

رادمان پور ماهک که با نام یعقوب لیث صفاری نیز شناخته می شود، در ۸ دی سال ۲۱۸ خورشیدی، نزدیک به ۲۰۰ سال پس از یورش عرب ها به ایران و پس از براندازی دودمان ساسانی، چشم به جهان گشود. آن هنگام که درباره زنده شدن زبان پارسی پس از دوران خفگی تازیان سخن می گوییم، ناخودآگاه به یاد فردوسی بزرگ خواهیم افتاد ولی پیشتر از فردوسی اگر بنگریم به کسی بر می خوریم که آتش زنده کردن زبان پارسی را روشن کرد.

زادگاه رادمان، در شهر قرنین جایی در استان سیستان و بلوچستان امروزی و پایتخت شاهی او، شهر زَرَنج در افغانستان امروزی بود. رادمان در سال ۲۵۶ خورشیدی در گندی شاپور در گذشت و آرمگاه او، در شهر دزفول امروزی است. وی بر گستره بزرگی از ایران آن دوران که دربرگیرنده بخش هایی از ایران، افغانستان، پاکستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان امروزی فرمانروایی می کرد.

زمانی شاعری، شعری به زبان عربی در ستایش او سرود، وی او را سرزنش و نکوهش کرد که چرا به زبانی که نمی‌ فهمد برایش شعر سروده‌است : «چیزی که من اندر نیابم چرا باید گفت». این کار رادمان، سرآغازی برای سرایش شعرهای فارسی شد که در آینده، سامانیان این را گسترش دادند.

نام رادمان از دو بخش راد و مان است. راد در زبان اوستایی و فارسی میانه به چم (معنی) بخشنده، سخاوتمند و جوانمرد است و واژه رادیه ( rādīh) بخشندگی و سخاوتمندی و رادمان به چم رادمنش است. نام های رادمَند و رادمن و رادمنش گونه های دیگر نام رادمان هستند.

همچنین در پیشینه ایران، رادمان نام یکی از سرداران خسرو پرویز ساسانی نیز بوده است.

رادبُد نگهبان بخشندگی ، رادبِه بهترین جوانمرد و بهترین بخشنده، رادفَر شکوه - فَر جوانمردی و بخشندگی و رادمهر پیمان جوانمردی است که همگی دارای واژه راد هستند.

رادمهر نام سردار داریوش