مردم حوصله‌ی خواندن ندارند!

اگر یادتون باشه، کلاس اول که وارد مدرسه شدید و شروع به یادگیری خوندن متون کردید، کلمات رو حرف به حرف و به کندی می‌خوندید. مثلاً برای خوندن کلمه‌ی «مدرسه» زمان زیادی صرف می‌کردید تا بگید: «مـــَ... د... رِ... سـ... ـــِه». کم کم با آشناتر شدن به این کلمات، به اصطلاح سرعت خوانش ‌شما بالاتر رفت و الان خیلی راحت این متن رو می‌خونید. اما حقیقت اینه که شما این متن رو نمی‌خونید بلکه کلماتی که در این متن به کار رفته رو از ذهن خودتون بازیابی می‌کنید.

تام‌نِیل‌ها

شاید با کلمه Thumbnail آشنا باشید. تام‌نیل‌ به تصاویر تصویر کوچک‌ گفته می‌شه که از روی یک تصویر بزرگ ساخته می‌شه تا پیش‌نمایش سریع‌تری از اون تصویر نشون بده. این تام‌نیل ها در وبسایت، موبایل، کامپیوتر شخصی و خیلی جا‌های دیگه استفاده ‌می‌شن.

اگر گالری موبایل‌تون رو باز کنید چند‌ ده عکس کوچک می‌بینید که اگر هرکدوم بخواد به اندازه واقعی تصاویر حجم داشته باشه و در اون زمان بارگذاری بشه، حجم خیلی زیادی از حافظه موقت (RAM) رو اشغال می‌کنه و خیلی دیر هم به شما نشون داده می‌شه. این تام‌نیل ها با حجم و ابعاد خیلی کمتر از تصویر واقعی ساخته می‌شن تا سریع‌تر و بهینه‌تر صفحه گالری، وبسایت و... رو به شما نمایش بدن.

بوما

برای خوندن حروف هم ذهن ما چنین کاری رو با کلمات انجام می‌ده. اگر بخوایم هر بار تک تک کلمات یک متن رو حرف به حرف بخونیم تا یک کلمه رو تشکیل بدیم، سرعت خواندن ما چند برابر کمتر می‌شه. ما فرم کلی یک کلمه رو به خاطر می‌سپاریم و هنگام خوندن یک متن، با شناسایی شکل کلمه، اون رو ارتباط می‌دیم به مفهوم و تلفظ و تمام اطلاعات دیگری که توی ذهن‌مون برای اون کلمه‌ی خاص ذخیره کردیم.

Many typographers and other text enthusiasts I've met insist that words are recognized by the outline made around the word shape.
— Kevin Larson, Microsoft

جمله‌ی بالا، بخشی از یک مقاله‌‌ در مورد شناسایی کلمات از Kevin Larson هست. در منابع آکادمیک به شکل‌هایی که ذهن ما به عنوان کلمه می‌شناسه و ما اینجا به تام‌نیل تشبیه کردیم، بوما (bouma) گفته می‌شه. متن کامل این مقاله‌ رو می‌تونید در مایکروسافت بخونید.

Modern psychologists call this image the Bouma shape.

تا این جا بررسی کردیم که کلمات چطور توسط ذهن شناسایی و پردازش می‌شن. در ادامه بررسی می‌کنیم که چطور یک سری از عادات نوشتاری ما، باعث می‌شه خواندن رو برای هم‌دیگه سخت کنیم و چطور می‌تونیم این کار رو برای اطرافیان خودمون و کاربران یک محصول ساده‌تر کنیم.

فینگلیش

با ورود موبایل‌های هوشمند، نوشتن جملات فارسی با الفبای انگلیسی کم کم بین ایرانی‌ها محبوب شد. از این موضوع که چرا خیلی از افراد (با دلایل علمی) موافق تغییر الفبای زبان فارس به لاتین هستند بگذریم. در شرایط فعلی، فارسی نوشتن و درست فارسی نوشتن خیلی به خواندن متون ما ‌کمک می‌کنه.

چرا؟ چون ما کلمات رو به زبان فارسی در مدرسه یاد گرفتیم و تام‌نیل هایی که از کلمات در ذهن‌مون داریم فارسی هستن. شاید افرادی که فینگلیش تایپ‌ می‌کنن این اقدام رو با بهانه‌ی «سریع‌تر تایپ می‌کنم.» توجیه کنن، اما نوشتن تمام ماجرا نیست. افراد مخاطب شما باید بتونن اون متن رو به سادگی بخونند.

در شرایطی که این فرمت نوشتاری کاملا ابداعی و غیر‌رسمیه و هر فرد ممکنه قوانین خودش رو برای این نوع نوشتن داشته باشه (بعضی از حروف فارسی معادل لاتین مشخصی ندارن — خیلی از افراد حروف صدا دار رو حذف می‌کنن)، می‌تونیم بگیم خوندن متون فینگلیش نه تنها برای افرادی که به ‌اون عادت ندارند، بلکه برای خود‌شون هم سخت‌تر خواهد بود.

Kasiu nmishnasi k moarefi koni?

#هکسره و #واو_ضمه

هکسره به جا‌به‌جا نوشتن کسره‌ی ربط و «ه‌»ی انتهای کلمات اشاره می‌کنه. در این مورد دو گروه از افراد هستن که یا «ه»ی اضافی رو به کلماتی می‌چسبونن که کسره‌ی ربط دارند و عده دیگری که از اون سمت بوم افتادن و «ه»ی انتهایی کلماتی که به صورت عادی «ه» دارن رو هم حذف می‌کنن و به اشتباه کسره‌ی ربط می‌ذارن.

حرفه من این نیست.
پسرِ داشت میوفتاد.

واو و ضمه هم به شکل مشابه‌ای اشتباه نوشته می‌شن. هر دوی این موارد باعث می‌شه خوندن کلمات برای ما سخت‌تر بشه چون فرم کلمات تغییر می‌کنن و تبدیل به چیزی می‌شن که ما در ذهن‌مون براشون تام‌نیل یا بوما نداریم. بنابراین باید از ذهن‌مون کار بکشیم.

تُ منُ ببین.
خودمُ تو آینه دیدم.

نگارش

نوشتن قوانین و مقررات خاصی داره. شما به عنوان نویسنده قطعاً متوجه‌اید که منظورتون از متنی که نوشتید چیه؛ اما چیزی که باید ازش مطمئن بشید اینه که خواننده متن شما هم می‌تونه به همون وضوح منظور شما رو درک کنه. احتمالا متن‌هایی که با جا‌به‌جا شدن یک ویرگول ساده، معنی و مفهوم کاملا برعکسی می‌دن رو دیده باشید. این قوانین به همین دلیل وجود دارند و هدف‌شون اینه که مطمئن بشن منظور به بهترین شکل ممکن دریافت می‌شه. پس حتما نکات نگارشی رو رعایت کنید.

شیوۀ نگارش کلمات قاعده‌هایی دارد. این قاعده‌ها از روی سلیقه شکل نگرفته‌اند و پشت‌شان صدها سال قدمت زبانی و هزاران ساعت مطالعه و تحقیق و بحث نهفته است. طبیعتاً خالی از عیب و ایراد نیستند، اما رعایت یک‌دستی در شیوۀ نگارش کلمات و حروف به همۀ ما کمک می‌کند تا بهتر منظور همدیگر را بفهمیم.

متن بالا از وبلاگ حسام‌‌الدین مطهری برداشته شده. اگر به درست نوشتن علاقه دارید و دوست دارید درست تر بنویسید، حتما سری به این نوشته‌اش بزنید.

حروف بزرگ انگلیسی

اخیراً در جامعه انگلیسی زبان هم ترندی به وجود اومده که عناوین رو کاملا با حروف بزرگ بنویسن و به قولی جلب توجه کنن. درسته که این کار جلب توجه به همراه داره اما در عین حال خوانایی رو به شدت پایین میاره. حروف کوچک انگلیسی هرکدام شکل و فرم خاص خودشون رو دارن که باعث می‌شه یک کلمه‌ی انگلیسی هم فرم خاصی داشته باشه.

در مقابل در صورتی که یک کلمه تماماً با حروف بزرگ انگلیسی نوشته بشه، فرم کلی اون یک مستطیل خواهد بود و مهم نیست چه کلمه‌ای باشه. تنها متغیر در این مورد طول مستطیل یا کلمه‌ست. بنابراین پیشنهاد می‌شه برخلاف کاری که خیلی از افراد می‌کنن، تا حد ممکن از کلمات با حروف بزرگ انگلیسی استفاده نکنید چون خواندن رو برای مخاطب سخت می‌کنه.

founder
FOUNDER

مسخره بازی

چند نمونه‌ی دیگه از مسخره بازی هایی که در ازای زیبایی (من که این طور فکر نمی‌کنم!)، خوانایی رو نابود می‌کنن رو در ادامه می‌بینیم. قضاوت با شما.

YeStErDaY wAs mY bIrThDaY

cσмє ση мαтє

???? ?? ????

???? ?? ????

ϾФMΞ ФЛ MΛTΞ

ㄈロ州モ ロ几 州凡イモ

کاراکتر‌های خاص و افراد دارای محدودیت

استفاده از یک سری کاراکتر های خوشگل و زیبا با وجود این که در تام‌نیل ذهن ما تاثیر خاصی ‌نمی‌ذارن و به راحتی می‌تونیم اون رو بخونیم، برای افرادی که نابینا هستن و از نرم‌افزارهای تبدیل صوت به متن استفاده می‌کنن غیرقابل شنیدن هستن.

???? ?? ????

???? ?? ????

ما عموماً از این کاراکتر ها استفاده می‌کنیم چون در هر محیطی شکل ثابتی دارن و دستخوش تغییراتی که فونت روی حروف عادی ایجاد می‌کنه نمی‌شن. با این حال خوندن این کاراکتر ها برای نرم‌افزارهای تبدیل متن به صدا غیر ممکنه.

هر کاراکتر در فضای دیجیتال یک کد مخصوص به خودش داره. مثلا کد U+0026 به کاراکتر & اشاره می‌کنه. در حالی که ما شکل ظاهری این کاراکتر رو مشاهده می‌کنیم، چیزی که پردازش می‌شه کد مربوط به اون کاراکتر هست. حروف عادی‌ای که همه جا استفاده می‌کنیم کدهای شناخته شده‌ای دارن و بدون هیچ مشکلی پردازش می‌شن.

فونت ها و ربات های تبدیل متن به صوت از همین کدهای مربوط به حروف اصلی استفاده می‌کنن و قابلیت پردازش این کاراکتر های فرعی و خوشگل و فنسی رو ندارن. پس در صورتی که مخاطب نابینا دارید، این نکته رو در نظر بگیرید.

فرقی نداره که برای دوست‌تون می‌نویسید و مخاطب متن شما یک نفره یا برای یک محصول و میلیون‌ها مخاطب می‌نویسید. درست نوشتن باعث می‌شه مخاطب شما تجربه‌ای روان‌تر و بهتر ‌داشته باشه و نیازی نباشه برای خوندن متن شما تقلا کنه یا سعی کنه منظور حرف شما رو درک کنه. نوشتن ساده به نظر می‌رسه ولی به هیچ عنوان نباید ساده ازش گذشت.