فونت در وب، زیبایی و تجربه کاربری : قسمت اول

این روزها کمتر طراح رابط کاربری رو میبینیم که به موضوع انتخاب فونت در وبسایت‌ها و اپلیکیشن‌های موبایل توجه می کنه؛ اما اگر میخواید تجربه کاربری (UX) حرفه‌ای رو در وبسایت و اپلیکیشن موبایل پیاده سازی کنید باید یکبار برای همیشه با این موضوع کنار بیاید که انتخاب فونت مناسب باعث میشه کارتون یک پله نسبت به هر کار دیگه‌ای حرفه‌ای تر به نظر بیاد.

در این پست میخوایم یه نگاه گذرا به تاریخچه فونت فارسی در وبسایت‌های فارسی در گذشته‌های نه چندان دور بندازیم.

پرده اول: تاهوما

تا همین دو الی سه سال پیش (و قبل تر) اگر به وبسایتی مراجعه می‌کردید شاهد یک نوع فونت خاص برای اکثر محتوای متنی در وبسایت ها بودید که در اکثر سیستم‌های کاربران یافت می‌شد. فونتی به نام Tahoma که شاه کلید طراحان وب (و پر استفاده‌ترین فونت) در اون زمان‌ها بود. البته این فونت به صورت پیش فرض در سیستم کاربران یافت میشد و همین مسئله کافی بود تا طراحان وب از اون به عنوان فونت پیشفرض در طراحی هاشون استفاده کنن. با اینکه این فونت برای نوشتار وب طراحی نشده بود و همچنین از رسم الخط فارسی به دور بود ولی به دلایلی که ذکر شد تنها انتخاب موجود برای طراحان وب بود.

پرده دوم: فونت فیس ها

اما با گذشت زمان و با همه‌گیر شدن فونت‌فیس‌‌ها در کدهای CSS باعث شد تا دست همه طراحان وب در انتخاب فونت به نوعی باز بشه و بتونن فونت مورد نظر خودشون رو در فایل های CSS به اصطلاح جاساز کنن. اما برای طراحان ایرانی همه چیز به همینجا ختم نمیشد چرا که با وجود این قابلیت، فونت های فارسی که مخصوص استفاده در وب باشند تولید هنوز تولید نشده بودند.

پرده سوم: استفاده از فونت های موجود

تنها گزینه موجود در اون سال ها، تبدیل فونت های موجود به فونت های قابل استفاده در وب (در فرمت های مختلف) بود. همینجا نقطه عطفی برای ورود فونت هایی مثل فونت B Yekan به عرصه وب بود که البته از نظر فنی خیلی هم موفق نبود. دلیلش هم اینکه این فونت ها برای کارهای گرافیکی و موتور های رندر گیری متن در نرم افزار های گرافیکی بهینه سازی شده بودند و نمایش خیلی خوبی در محیط وب نداشتند. به علاوه اینکه اصولا تک وزن بودند و این یعنی انعطاف پذیری این فونت ها در محیط وب بسیار پایین بود. همچنین برخی از این فونت ها توسط افراد مختلف برای وب بهینه سازی شدند که باعث به وجود اومدن چندین نسخه ناپایدار از این نوع فونت ها شده بود.

جمع بندی

گرچه هر کدوم از پرده های ذکر شده یک انتخاب بود اما انتخابی از نوع محدود بود. یعنی طراحان وب محدود به همین موارد بودند و انتخاب دیگری نداشتند.

اما در این روزها حداقل چندین انتخاب از وب فونت های فارسی داریم. همین دلیل کافیه که برای انتخاب فونت مناسب دست به کار بشیم. فونت هایی مثل ایران، ایران سنس، ایران یکان و ایران شارپ (از آقای مسلم ابراهیمی) و همچنین فونت هایی مثل وزیر، صمیم، شبنم و.. (از آقای صابر راستی کردار) حداقل انتخاب های پیش رو هستند که طراحان وب و اپلیکیشن موبایل باید به وجود اون ها و نوع کاربری خاص هر کدوم توجه کنند.

ادامه دارد...