"انقلابی به نام سوره نساء: چگونه اسلام نظام جاهلی را دگرگون کرد؟"

🌟 آیا می‌دانید سوره نساء چه جایگاهی در قرآن دارد؟

سوره نساء پس از سوره بقره، مفصل‌ترین سوره قرآن است که در مدینه نازل شده است. محتوای این سوره حول تأسیس نظام اسلامی، بیان احکام فقهی، مناظره با اهل کتاب و مواجهه با منافقین می‌چرخد.

❓ چرا این سوره در مدینه نازل شد؟

زیرا مباحثی مانند تشکیل حکومت، انتخاب جانشین، سازمان‌دهی نظامی و براندازی نظام جاهلی تنها در مدینه قابل اجرا بود. در مکه، مسلمانان تحت فشار بودند و امکان تأسیس نظام جدید وجود نداشت.

نظام جاهلی چه ویژگی‌هایی داشت؟

در نظام جاهلی:

- زنان و دختران از حقوق مالی محروم بودند

- ایتام سهمی از ارث نمی‌بردند

- زن مانند کالا معامله می‌شد

- پدرسالاری مطلق حاکم بود

اسلام چگونه با این نظام مقابله کرد؟

اسلام با اصولی انقلابی به مبارزه با این سنت‌ها پرداخت:

- برابری زن و مرد در انسانیت (خلق من نفس واحده)

- استقلال اقتصادی زن (حق مالکیت مهریه و کسب)

- حمایت از ایتام (لاتأکلوا اموال الیتامی)

- نظام جدید ارث با تفکیک دقیق سهم هر فرد

آیا واقعاً زن همیشه نصف مرد ارث می‌برد؟

خیر! در اسلام پنج حالت ارث وجود دارد:

1. مرد دو برابر زن (در برخی موارد)

2. زن و مرد مساوی (مثل پدر و مادر)

3. زن دو برابر مرد (در برخی موارد خاص)

4. زن به عنوان حاجب ارث عمل می‌کند

5. برادر و خواهر به تساوی ارث می‌برند

چرا تغییر این سنت‌ها دشوار بود؟

دو دلیل اصلی وجود داشت:

1. فرهنگ ریشه‌دار جاهلی که پذیرش عمومی داشت

2. مخالفت زورمدارانی که منافعشان در خطر بود

چرا اسلام می‌تواند دین جهانی باشد؟

به دلایل متقن:

- تأکید بر قسط و عدل در تمام شئون

- دفاع از مظلومان حتی اگر غیرمسلمان باشند

- لزوم ادای امانت به هر کس (مسلمان یا غیرمسلمان)

- وجوب شهادت به حق، حتی علیه خود و نزدیکان

نمونه‌ای از عدالت جهانی در قرآن:

آیه 135 سوره نساء می‌فرماید: "قوّامین بالقسط شهداء لله ولو علی انفسکم..." (برای عدالت بپاخیزید، حتی اگر به ضرر خود یا والدینتان باشد). این اصل جهانی در هیچ نظام حقوقی دیگر سابقه نداشت.