آیا چیزی به اسم «استعداد» وجود داره؟

چند هفته پیش برای رسیدن به یه جایی، با چند نفر در رقابت بودم. تمام مدت از خودم داشتم می‌پرسیدم که آیا استعداد بقیه از من بیشتره؟ آیا من یه پلانکتون بی‌استعدادم؟ آیا اصلا استعداد چیه؟ وجود خارجی داره؟ آیا استعداد وجود داره سوالی بود که روش قفل کردم. رسیدم به یه جمله از متیو ساید که می‌گه ما احمقیم اگر باور کنیم استعداد و عالی بودن برای یه عده خاصه.

هیچی دیگه. بریم ببینیم وجود داره یا نه.

آها قبلش بگم که من می‌رم در جلد یه موجود دیگه که این موضوع رو بررسی کنم!

از این جا به بعد من خیار سالادی هستم که در پیش دستی یک بزرگوار دمر خوابیدم و منتظرم تا با چند ضربه چاقو به قتل برسم. کسی که قراره من رو به قتل برسونه ظاهرا توت فرنگی هارو بیشتر دوست داره و تصمیم گرفته اونارو اول بخوره.

که خب متاسفانه در دنیایی زندگی می‌کنیم که قیافه حرف اول و آخرو می‌زنه. مثلا اگر هانده ارچل رییس جمهور ترکیه شه، هرچه قدرم موشک بپاچه اینور اونور سر اینو، اون ما بهش گیر می‌دیم؟ اگر گیر می‌دیم که خیلی سنگ دلیم واقعا. خلاصه این آقاهه که مارو خریده، بلند بلند نشسته داره مقاله می‌خونه. اونم هی خودشو می‌خارونه و شک کرده استعداد وجود داره یا نه؟

بلند با خودش می‌گه درباره استعداد ما دو دسته طرفدار داریم.

اختلاف بر سر مفهوم استعداد

• یه دسته طرفدار دارونین که از قانون بقا می‌گه. می‌گه شما یا ژنت خوبه و زندگی می‌کنی یا ژنت خوب نیست زندگی تورو.. به تو اجازه نمی‌ده که خوب زندگی کنی.

خلاصه داروین حرفش اینه:

• در مقابل یه عده می‌گن ایده استعداد چیزیه که از داروین به ما به زور وارد شده و با شواهد ما کم کم تقویت شده و توهمی بیش نیست. اما حالا جدا یه لحظه فرض کن اگر مفهوم استعداد وجود نداشت، چه اتفاقی می‌افتاد؟ احتمالا همه ما بدون ترس کاری رو که دوست داشتیم انجام می‌دادیمو دنیا جای بهتری می‌شد... که خب آدم بدا دوست ندارن.

آزمایش‌هایی هم وجود داره که نشون می‌ده استعداد شایدم وجود نداشته باشه. یا نقش بزرگی نداشته باشه. شاید خدا اینقدر بی کار نیست که نشسته باشه برای یه سری‌ها چارتا کد HTML تو دی ان ایشون (dna اشون) بیشتر بزنه تا راحت تر بنویسن، یا بهتر شطرنج بازی کنن.

معرفی تحقیق‌هایی پیرامون وجود «استعداد»

یه تحقیق British musicians انجام داده که نشون می‌ده برخی گروه‌های موسیقی درون ایران به دلیل استعداد فراوان باید جایزه گِرَمی امسالو که نه، اما جایزه گَرمی سالو می‌گرفتن. به دلیل اینکه دخترایی که عاشق اینان دارچین زیاد خوردن احتمالا! وگرنه نمی‌شه رو یه بیت پنجاه تا آهنگو به ملت غالب کرد.

که خب الان یه عده میان فحش می‌دن که چرا تو متن با این جدیت شوخی جنسیتی می‌کنی که باید عرض کنم ببخشید عباس آقا. وضعیت جوریه که ما دیگه خط قرمز نداریم تو مملکت، همه خطا قهوه‌ای شدن تازگیا.

اما جدی این تحقیق نشون می‌داده که وقتی مربی‌های موسیقی تشخیص می‌دن یه بچه بهتر از بقیه موسیقی می‌نوازه و در واقع استعداد داره، استعداد نداره! این بچه دوپینگ کرده. ببریدش یه تست دوپینگ بگیرید.

اما جدای از تراوشات چرند من نتایج این تحقیقات نشون داده که بچه‌هایی که بهتر موسیقی می‌زدن، استعداد بیشتری نداشتن، بلکه تمرین بیشتری نسبت به بقیه انجام دادن. مثلا قبلا معلم خصوصی داشتن، یا تو خونه تمرین بیشتری می‌کردن. در واقع از سن خیلی کم شروع کردن.

نابغه گلف، تایگر وودز

داستان همینجا تموم نمی‌شه. یه گلف باز به اسم تایگر وودز جوان ترین بزرگواری بوده که مسابقات یو اس مستر (US Master) رو برنده می‌شه. خلاصه یه عده می‌گفتن خدا بالاخره خودش ظهور کرده. چوب گلفت تو ... فرق سر ما آقای تایگر. تو اسطوره‌ای. تو دست راستت...رو شونه چپ ما.

اما کاشف به عمل اومده که تایگر وود قبل اینکه به دنیا بیاد باشگاه گلف به نامش زدن! اولین بار دو سالگی گلف بازی کرده و تا پنج سالگی به اندازه صفرهای اختلاس خاوری و فریدون، گلف بازی کرده.

{اینجا داد می‎‌کشم و می‌گم شانس آوردم که چاقوی صاحبم رفت سمت زرد آلو ها و به من نخورد.}

نابغه ریاضی، رودیگر گام

این مورد درباره رودیگر گام، نابغه ریاضی هم صدق می‌کنه. همه فکر می‌کنن اون شب خوابیده صبح پاشده و یهویی استعدادش حفاری شده. اما در واقع اون شب نخوابیده. اصلا شبا که ما می‌خوابیم رودیگر تا صبح بیداره. و از اونجایی که بیکاره تا صبح دعا می‌خونه و برای کسایی که بهش می‌گفتن با استعداد، طلب شفاعت می‌کنه! چون به گفته خودش، اون حداقل روزی چهار ساعت در روز تمرین داره.

همه اینا یعنی اینکه ما تلاشی که پشت موفقیت این آدماست، نمی‌بینیم.

نتایج یه مطالعه هم نشون داده امکانش خیلی کمه آدمی به سطح اول رشته‌ای برسه، قبل از اینکه ده سال تمرین داشته باشه. البته از طرف دیگه مطالعات دیگه‌ای هم نشون می‌دن که فقط تلاش کردن و ده هزار ساعت صرف کردن تو یه تخصص خاص کافی نیست و خلوص نیت هم خیلی مهمه که نه، ولی انگیزه و کنترل کردن خودمون موقع شکست هم نیازهای اساسی برای موفقیت به حساب میان.

تحقیق فرانسه درباره اثر تمرین و سابقه کاری

تو فرانسه اومدن روی حسابدارا یه آزمایش انجام دادن. بهشون ضرب های چهار رقمی دادن ببینن کی زودتر موفق به حل مسئله می‌شه.

متوجه شدن کسایی این کار رو زودتر انجام می‌دن که تجربه بیشتری داشتن. شاید سوال پیش بیاد که تو داری وجود استعداد رو کتمان می‌کنی و می‌گی همه چیز با تمرینه؟ از این دکون انگیزشیا راه انداختی؟

قبل از جواب دادن به این سوال بریم سراغ دانشگاه استندفورد. {همونجایی که دلبر خونه داره}

آزمایش دانشگاه استنفورد درباره اثر تشویق روی استعداد!

تو استنفورد یه آزمایشی انجام شد که جواب همه سوالامون رو می‌ده. اومدن یه کارگاه برگزار کردن.

و دو گروه کردن شرکت کننده‌هارو.

• به گروه اول گفتن شما خیلی پر تلاشید. در مقابل به گروه دوم گفتن شما خیلی باهوشید. می‌خواستن ببینن با این کار، نتایج امتحان پایانیشون چه فرقی می‌کنه. در ضمن، برای شرکت کننده‌ها دو نوع امتحان در نظر گرفته بودن. سخت و آسون. که انتخاب با خودشون بود.
• نتایج خیلی جالب بود. به کسایی که گفته بودن شما پرتلاشید، انگار به مغزشون تیر شلیک کرده باشن، اینقدر دردشون اومده بود، اعصابشون تیری شده بوده! بنابراین امتحان سخت رو انتخاب کردن تا نشون بدن با استعدادن. گروهی که بهشون گفته بودن با استعداد اما چون ترسیده بودن و شلوارشون رنگ آمیزی شده بود که نکنه این برچسب رو از دست بدن، امتحان ساده رو انتخاب کردن.

بعد از اینکه امتحان‌ها گرفته شد، به هر دو گروه گفتن بیاید اون یکی امتحانم بدید حالا. با استعدادا که قبلش امتحان راحت رو انتخاب کرده بودن، وقتی امتحان سخت رو دادن، نمراتشون 20% افت می‌کنه، در مقابل گروهی که بهشون گفتن پر تلاش، در نمراتشون 20% رشد می‌کنن.

با این آزمایش، به این نتیجه رسیدن که چه قدر خوبه اگر پدر و مادر ها به جای اینکه استعداد بچه هارو تشویق کنن و قوربون دست و پای بلوریشون برن، به تلاش و سخت کوشی بها بدن.

ادیسون و استعداد

همون کاری که ادیسون انجام داد. با اون جمله معروفش که گفت: اختلاس کردن و فساد مالی، آقا زاده خطه هامبورگ بودن و جمع کردن پر و پاچه در اطرافم و تبلیغ سایت‌های شرطبندی بود که به من کمک کرد تا برق را اختراع کنم!

آره ادیسون اگر هزار بار شکست خورد، باز هم ادامه داد.

حالا سوال رو دوباره بپرسیم. آیا استعداد وجود داره؟ برین بادر ورث، ریاضی دان معروف می‌گه هیچ جای علم نتونستن ثابت کنن ما ژن مخصوصی به نام استعداد ریاضی داریم که تو بعضی‌ها فعاله تو بعضیا نیست. از طرف دیگه نمی‌شه کتمان کرد که بعضیا زودتر یاد می‌گیرن.

جمع‌بندی

اما جمع بندی این حرفا چی می‌شه؟

جمع بندی اینکه مهم نیست ما چیزی به نام استعداد داریم یا نه. چیزی که مهمه اینه که نتایج تحقیقای زیادی بهمون نشون می‌ده، ما باید تمرکزمونو از استعداد داشتن یا نداشتن برداریم بذاریم روی مقدار سختکوشی.

نکته آخر اینکه چطوری بفهمیم استعداد داریم یا نه؟ ببین مثل من خیلی خرسی، اما برای کاری که دوست داری خرگوش می‌شی، حتما توش استعدادم داری. خیلی بهش فکر نکن.

[صدای قتل]

من خیار بودم، قبل از اینکه صاحبم زحمت کندن پوستمو بکشه. برنامه تموم نشده، قطع نکنید!

افتر پارتی

خب از اونجایی که همه ما استعدادهای ریزی از دوران کودکی داشتیم، من شمارو دعوت می‌کنم تا درباره استعدادهای ریزتون که از بچگی داشتید، صحبت کنید. قبلش برای خودمم می‌گم:

من شخصا از بچگی استعدادهای زیادی داشتم، مثلا در زمینه ورزش دو و میدانی وقتی سرما می‌خوردم، اگه دکتر آمپول تجویز می‌کرد، یوسین بولت می‌شدم. قشنگ یه چار پنج تا رکوردشکنی تو دو صد متر دارم که جایی ثبت نشده.

در کنار این استعدادم من همواره از پنج سالگی در بحث کراش زدن بی‌همتا بودم همینجا شاید برای یه عده سوال پیش بیاد که کراش یعنی چه.

کراش یعنی اینکه شما توهم بزنی. یعنی تو یه نفرو می‌بینی. بعد تا ته قضیه رو باهاش متصور می‌شی. عروسی و اینارو. بعد یکم بیشتر به عکس پروفایلش دقت می‌کنی. بعد بیشتر متصور می‌شی. عروسی و اینارو.

بعد بهش پیام می‌دی. بعد می‌بینی چه قدر سگ اخلاقه، بعد دیگه بهش پیام نمی‌دی، بعد توییت می‌زنی که کاش مهربون تر باشیم، بعد توییتت کلی لایک می‌خوره، ولی کراشت لایکت نمی‌کنه، بعد تو افسرده می‌شی، بعد تصمیم می‌گیری دفعه بعد که رفتی باغ وحش در قفس شیرارو باز کنی تا اونا بیان بیرون برن شیرای دیگه رو بخورن تو به جاشون زندانی شی، اما در همین بین که تو این افکاری به یه پروفایل دیگه می‌رسی که تو ذهنت تا ته قضیه، عروسی اینارو با طرف می‌ری، و این داستان ادامه دارد. به این چرخه باغ وحشی، کراش می‌گویند.

خلاصه یعنی یادمه تو تولد پنج سالگیم من اولین کراش زندگیمو تجربه کردم. از جزئیات این مسئله بگذریم چون مادرمم این پادکستو گوش می‌کنه خیلی دوست ندارم وارد ریز مسائل بشیم!

حالا نوبت شما است تا از استعداداتون بگید!

حتما مارو در کست‌باکس دنبال کنید که بتونید بقیه اپیزودها رو هم بی‌مشکل و راحت بشونید!

شما به پادکست پَرساژ گوش دادید( کست باکس، اینستاگرام، توییتر) و مرسی که هستید. لطفا مارو در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید تا تعامل بیشتری داشته باشیم، مارو به دوستاتون معرفی کنید و برای بهتر شدنمون نظرات غیر فحشی خودتون رو به ما انتقال بدید!

برای خوندن باقی نوشته‌های خودم هم می‌تونید اینستاگرام و صفحه ویرگولم رو دنبال کنید.