سواچ و نقش و جایگاهش در دنیای ساعت

سواچ Swatch ساعتی خوب و دوست داشتنی است، چون ساعتی است برای پوشیدن و لذت بردن، ساده است ولی ساخت زیرکانه‌ای دارد که از هر سازنده‌ای بر نمی‌آ‌ید. یکبار مصرف است ولی با دوام است. جذاب است یا به قولی "Cool factor" دارد.

ارزان است و این خودش نیشخندی است به دنیای پر تفاخر ساعت‌های لوکس که این جذابیتش را بیشترهم می‌کند. سن و سال ندارد. اگر دلی سرزنده داشته باشید که چه بهتر، ولی جدی‌تر‌ها را هم دست خالی نمی‌گذارد. دوستش دارید ولی به نگهداری‌اش آنقدرها حساس نیستید و این حس آزادی می‌دهد.

به دست خیلی‌ها ست، ولی انگار منحصر به فرد است. به لطف تنوع بسیار زیادش کمتر پیش می‌آید دو نفر یک مدل را داشته باشند. هر مدل به مدت و تعداد محدودی ساخته می‌شود. هر طرحش پیش زمینه‌ای دارد، به جایی، رویدادی، چیزی برمی‌گردد و جان می‌دهد برای یادگاری از آن حال و روز و ماجرا.

با اینکه چندان قدیمی نیست و همیشه به روز است، نسل‌هایی با آن نوستالژی دارند. خلاصه برای یک ساعت مچی واقعی بودن نه تنها چیزی کم ندارد، چیزهایی دارد که دستیابی به آنها برای هر ساعتی ممکن نیست.

اما همه اینها به کنار، در صنعت ساعت‌سازی دارای نقش و جایگاهی است که شاید کمتر از آن باخبر باشید! سواچ برای صنعت ساعت‌سازی سوییس عزیز و محترم است. جایگاه غیر قابل انکاری که به نقش تاریخی‌ آن و بنیانگذارش در نجات این صنعت بر می‌گردد:

ورود ساعت‌های کوارتز ژاپنی در دهه ۷۰ میلادی، ساعت‌سازی سوییس را به زانو درآورد. صنعتی که خروجی دو قرن‌ دانش و تخصص‌اش یک شبه بدون مشتری ماند و سرمایه‌ گذاران و سیاست گذاران هم شانسی برای این بیمار در حال کما نمی‌دیدند. کوارتز ساعت روز بود، مدرن، دقیق، نازک‌ و ارزان‌.

کارگاه‌های ساعت سازی دسته دسته از میان می‌رفتند، تولید ساعت سوییس در کمتر از ۱۰ سال از ۸۴ میلیون عدد در سال به ۳۰ میلیون در سال رسید. نه اینکه سوییسی‌ها تکنولوژی کوارتز نداشتند، ولی دیر بود، عقب بودند. زمین بازیی که در آن برتری کامل داشتند، یک شبه زیر و رو شده بود.

کارآفرینان و مدیران صنعت برای یافتن راه حل تلاش می‌کردند. حتی صحبت از فروش باقیمانده‌‌ها بود و مشتریِ پشت در، رقیبِ شماره یکی که خود مسبب این وضع بود: ژاپن. اینجا بود که آقای نیکلاس هایک Nicolas Hayek مدیر برجسته یکی از کنسرسیوم‌های ساعت‌سازی، برای خروج از بن بست طرحی نو آورد.

شرح کامل این نقشه نجات در این رشته توییت نمی‌گنجد، ولی یکی از شاهکارهای آقای هایک در این طرح، ایده ساخت ساعتی جدید و متفاوت بود که به کمک ارنست تمک Ernst Thomke آن را عملی کرد. ساعتی آنقدر ارزان و جذاب که حتی اگر از قبل ساعت خوبی دارید، باز بخواهید یکی از این داشته باشید.

این «ساعت دوم» یا Second Watch باید چه ویژگی‌هایی می‌داشت؟ اینجا بود که شاهکار طراحی محصول اتفاق افتاد و اس واچ یا همان سواچ S-Watch در سال ۱۹۸۲متولد شد. ساعتی که وقتی بزرگترها برای بچه‌ها می‌خریدند، رهایی از وسوسه خرید یکی دیگر برای خودشان و دیگر اعضای خانواده، آسان نبود.

غیر از شیوه نشان دادن ساعت هیچ چیز دیگر سواچ سنتی نبود. تشکیل شده از ۵۱ قطعه (Sistem51)، با موومنت کوارتز، پر از ابتکار و نوآوری. ساعتی برای پوشیدن و لذت بردن که هرچند به آسانی خراب نمی‌شد، ولی در آن صورت تعمیر نمی‌شد. سواچ به سرعت درخشید و مورد استقبال قرار گرفت.

از خوش شانسی‌های سواچ ظهور در دهه ۸۰ بود، دهه‌ای که دوره اوج فرهنگ پاپ pop culture در طراحی بود و سواچ یک بوم سفید برای کار. اینکه چه میزان از موفقیتش اتفاقی بود و چقدر پیش بینی شده به کنار، نقش سواچ در احیا و باز تعریف صنعت ساعت‌سازی سوییس غیر قابل انکاراست.

موفقیت سواچ و درآمد حاصل از آن به شکل‌گیری و تکامل هلدینگ گروه سواچ Swatch Group منجر شد، که بعضی از غول‌های از پا افتاده ساعت‌سازی سوییس را خرید و نجات داد. سواچ که پاسخ سوییس به بحران کوارتز بود، برایش وقت با ارزشی خرید تا ساعت‌های مکانیکی دوباره به صحنه برگردند.

از میان نوجوانانی که بر آنها جادویِ به دست داشتنِ ساعت مچی کارگر افتاد، ساعت دوستان و کلکسیون‌داران امروز پیدا شدند. بزرگتر‌هایی که داشتن یک ساعت خوب را ابزاری لازم و کافی می‌دانستند، با سواچ با شیرینی داشتن ساعت دوم از سرِ سرگرمی یا برای آخرِ هفته آشنا شدند.

سواچ نسل‌هایی را با ساعت آشتی داد و به شکل‌گیری فلسفه جدیدی از داشتن ساعت مچی کمک کرد. امروز گروه سواچ صاحب برخی از خوش‌نام ترین و با ارزش‌ترین برند‌های ساعت دنیاست، که از میان رفتنشان حیف بود. در میان آنها سواچ دوست‌داشتنی، که دیگر به درستی نام «سوییس واچ» برازنده آن است.