مدل درآمدزایی مریض پلتفرم‌های اشتراک ویدئو در ایران
در سال‌های اخیر، با گسترش اینترنت و افزایش دسترسی کاربران به شبکه‌های پرسرعت در ایران، پلتفرم‌های اشتراک ویدئو (VSP) به‌سرعت به بخشی جدایی‌ناپذیر از فضای دیجیتال کشور تبدیل شده‌اند. آپارات به‌عنوان اولین و بزرگ‌ترین پلتفرم اشتراک ویدئوی ایرانی، در اوایل دهه ۱۳۹۰ ظهور کرد و استانداردهایی را برای این صنعت تعریف کرد که تا به امروز مرجع باقی مانده‌اند. پس از موفقیت آپارات، ده‌ها پلتفرم دیگر مانند نماشا، تماشا، فیلو و جعبه به این عرصه وارد شدند و تلاش کردند با ارائه خدمات متنوع و گاهی مشابه، سهمی از این بازار رو به رشد را تصاحب کنند. اما این تعدد پلتفرم‌ها، در عین حال که نشان‌دهنده ظرفیت بالای بازار است، سوالاتی درباره تمایز و ارزش پیشنهادی واقعی آن‌ها ایجاد می‌کند.
به طور خلاصه، هر یک از این پلتفرم‌ها چه ویژگی‌هایی دارند؟
- آپارات:
پیشروترین و کامل‌ترین پلتفرم با امکاناتی چون اکانت‌های وریفای‌شده، محتوای اورجینال، اپلیکیشن، پخش زنده، ویدئوهای ۳۶۰ درجه، آپارات کودک و اسپرت، کسب درآمد، و سرویس حفظ حق نشر. - نماشا:
دارای امکاناتی مانند ویدئوهای ۳۶۰ درجه، حالت تاریک، اپلیکیشن، دسته‌بندی محتوایی، نظارت محتوایی کمتر و امکان کسب درآمد. اما همچنان در رقابت با آپارات جایگاه پایین‌تری دارد. - تماشا:
امکاناتی مانند آپلود ویدئو از آدرس، سایدبار موضوعی، ویدئوهای ۳۶۰ درجه و قوانین شفاف، اما فاقد اپلیکیشن و جایگاه محتوایی قوی. - فیلو:
با ویژگی‌های نوآورانه‌ای مانند فیلمک (shorts)، فیلو کیدز، فیلو کلاب، فیلو اسپرتز، اپلیکیشن و کسب درآمد جذابیت‌هایی ایجاد کرده اما همچنان در سایه آپارات قرار دارد. - دالفک، MP4 و جعبه:
هر یک دارای دسته‌بندی محتوایی، حالت تاریک، با تمرکز بر فیلم و سریال، اما ارزش‌های پیشنهادی برجسته‌ای که آن‌ها را از رقبا متمایز کند، ندارند.
با توجه به شباهت‌ها و محدودیت‌های ذکرشده، این سوال پیش می‌آید: چرا این پلتفرم‌ها همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند؟ چگونه بدون ارائه ارزش پیشنهادی منحصربه‌فرد، می‌توانند در بازار باقی بمانند و درآمدزایی کنند؟
مدل درآمدی تولید ترافیک: پاسخ به سوال بقا
یکی از دلایل اصلی بقای این پلتفرم‌ها، مدل درآمدی مبتنی بر تولید ترافیک است. در این مدل:
- به طور کلی شرکت ارتباطات زیرساخت به ISPها(Internet Service Providers) برای ایجاد ترافیک داخلی پول پرداخت می‌کند.
- پلتفرم‌های اشتراک ویدئو برای دریافت پول اختصاص داده شده، به سراغ ISP می‌روند و مذاکره را شروع می‌کنند.
- معمولا ISP درخواست سایت‌ها و اپلیکیشن‌هایی را می‌پذیرد که ترافیک بیشتری را ایجاد می‌کنند و VODها و VSPها با توجه به اینکه محتوای چندرسانه‌ای تولید می‌کنند، درخواست‌شان مورد پذیرش ISP قرار می‌گیرد.
- پلتفرم‌هایی مانندVSPها، با افزایش حجم ترافیک مصرفی کاربران (صرف‌نظر از کیفیت محتوا)، سهمی از این درآمد را به دست می‌آورند.
بنابراین برخلاف مدل‌هایی که به کیفیت محتوا و رضایت کاربران متکی هستند، این پلتفرم‌ها تمرکز خود را بر افزایش ترافیک معطوف کرده‌اند.
چالش‌های مدل درآمدی تولید ترافیک
- کاهش انگیزه برای تولید محتوای باکیفیت:
- تمرکز این پلتفرم‌ها بر حجم و کمیت محتوا، به جای کیفیت و نوآوری، منجر به کاهش رضایت کاربران و افت کلی صنعت می‌شود.
- افزایش بی‌هدف بازیگران:
- مدل درآمدی ساده و وابسته به ترافیک، ورود بازیگران جدید بدون برنامه یا استراتژی خاص را تسهیل کرده و رقابت واقعی را از بین برده است.
- تأثیر منفی بر رشد صنعت:
- پلتفرم‌ها به جای سرمایه‌گذاری در محتوای اورجینال و نوآوری، به استفاده از محتوای تکراری و بی‌کیفیت روی می‌آورند.
وجود پلتفرم‌های متعدد با مدل درآمدی وابسته به تولید ترافیک، بیش از آنکه به رشد صنعت کمک کند، مانعی برای توسعه نوآوری و کیفیت محتواست. اگر این پلتفرم‌ها بخواهند جایگاه واقعی خود را پیدا کنند باید به جای تمرکز بر ترافیک، بر خلق ارزش پیشنهادی منحصربه‌فرد تمرکز کنند و نوآوری، کیفیت محتوا و ایجاد تجربه‌ای خاص برای کاربران، کلید بقای آن‌ها در بلندمدت است. مدل درآمدی فعلی ممکن است به بقا کمک کند، اما رشد واقعی در گرو تغییر نگرش و ایجاد استراتژی‌های پایدار است.
مطلبی دیگر از این انتشارات
آیا سالن‌ها و صندلی‌های سینماهای ایران در حال آب رفتن هستند؟
مطلبی دیگر از این انتشارات
ضرورت دیده بانی تحول در سازمان های فرهنگی‌رسانه ای
مطلبی دیگر از این انتشارات
نرخ بازگشت سرمایه (ROI) در شبکه‌های اجتماعی چیست و چرا مهم است؟