تست استفاده پذیری چیست؟

ایجاد یک اپلیکیشن بصری و همه فهم، کاری سخت و زمان‌بری است. موضوعی که برای یک فرد کاملا روشن و واضح است ممکن است برای فردی دیگر این گُنگ و مبهم باشد. توسعه‌دهندگان نیز برای اینکه استفاده‌پذیری اپلیکیشن‌شان را بالا ببرند از خطا و آزمون یا فیدبک‌های کاربران استفاده می‌کنند. ظاهر و کاربرد اپلیکیشن شما از نگاه مشتری بسیار موضوع مهمی است چرا که تجارت و شرکت شما بدون آن‌ها معنی نخواهد داشت. به همین دلیل است که در این آموزش قصد داریم تا در ارتباط با تست استفاده‌پذیری صحبت کنیم.

تست استفاده پذیری چیست؟

تست استفاده‌پذیری به این معناست که عده‌ای از کاربران را جمع کرده و شیوه تعامل آن‌ها با اپلیکیشن‌تان را مشاهده کنید. البته این مورد تنها به دنیای دیجیتال مربوط نمی‌شود بلکه در صنایع مختلفی از این شیوه تست استفاده می‌کنند. در یک تست استفاده‌پذیری عادی از کاربران خواسته می‌شود که کارهایی را انجام دهد. این روال با اندازه‌گیری میزان زمان انجام آن کار توسط کاربر همراه می‌شود. اگر انجام یک کار برای چند نفر به صورت یکسان سخت باشد این بدان معناست که سازنده یا سازندگان اپلیکیشن باید آن قسمت را بهتر کرده و دسترسی به آن‌ را ساده‌تر نمایند.

براساس آمار Smart Insights میزان بودجه تعیین شده برای تست استفاده‌پذیری از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۶ روند صعودی داشته است. این موضوع بدلیل این است که شرکت‌ها بیشتر و بیشتر متوجه اهمیت کاربران شده‌اند.

فواید استفاده از تست‌های استفاده‌پذیری

تست استفاده‌پذیری گستره بزرگی از فواید را برای کاربران یک محصول، شرکت و همچنین توسعه‌دهنده به ارمغان می‌آورد. چند مورد آن‌ها عبارت است از:

• استفاده مناسب از زمان برای شرکت و کاربران
• تجربه کاربری بهتر
• پی بردن به میزان رضایت کاربران از محصول
• شناخت مشکلاتی که یک محصول داشته و کسی متوجه آن‌ها نبوده است
• قضاوت بی‌طرفانه از یک محصول

میزان درآمدزایی که از یک محصول با تجربه کاربری برگشت داده می‌شود بسیار زیاد است. از این رو تست استفاده‌پذیری یکی از موضوعاتی است که به بهبود تجربه کاربری محصول شما کمک می‌کند. براساس Forbes جِف بزوس مدیر عامل شرکت آمازون، ۱۰۰ برابر توجه به تبلیغات در آمازون، روی تجربه مشتریان از محصولات سرمایه‌گذاری کرده است.

انواع تست استفاده‌پذیری

چند نوع از تست استفاده‌پذیری وجود دارد که می‌توان آن‌ها را روی محصولات اجرا کرد. براساس وضعیت اپلیکیشن ممکن است برخی از آن‌ها بهتر از بقیه موارد خروجی داشته باشند. در زیر پنج نمونه از متدهای محبوب را مشاهده خواهید کرد.

تست Hallway

تست Hallway یکی از ساده‌ترین و ارزان‌ترین متدهایی است که برای تست استفاده‌پذیری استفاده می‌شود. راهکار این تست بسیار ساده است شما به صورت تصادفی یکسری از افراد را انتخاب کرده (اغلب از میان دسته‌ای که با محصول‌تان آشنایی ندارند) و به آن‌ها وظایفی را می‌دهید که باید در اپلیکیشن‌تان انجام دهند. این مورد نسبتا یکی از روش‌های سطح بالا برای تستینگ است و موردی است که در ابتدای فرایند تستینگ باید انجام شود. با این حال بسیار مهم است مشکلاتی را نیز دریابید که این دسته از افراد پیدا نکرده‌اند. برای همین باید سراغ یک تست دیگر بروید.

تست Remote

تست از راه دور یا Remote فواید متفاوتی را نسبت به تست مستقیم ارائه می‌کند. ابتدا اینکه تست remote به شما این قابلیت را می‌دهد تا اپلیکیشن‌تان را برای تست کردن به کاربرانی بدهید که هیچ شناختی از یکدیگر نداشته و در یک دسته‌بندی خاص قرار نگرفته‌اند، این موضوع از آنجا مهم است که باعث به وجود آوردن یک نوع قضاوت بی‌طرفانه می‌شود. تست Remote به کاربران این قابلیت را نیز می‌دهد که راحت باشند و بجای آنکه استرس محیط کار، آزمایشگاه و… به آن‌ها وارد شود در حالت طبیعی خودشان مشغول کار با اپلیکیشن‌تان باشند.

تست از راه دور را می‌توان با دو روش انجام داد. روش اول حالتی است که شما کاربر را به یک تماس Screen Share آورده و یک نفر به عنوان داور، مربی و... از وی سوالاتی می‌پرسد. برای مثال می‌گوید که فلان کار را انجام دهد. در این حالت داور ماجرا قسمت‌هایی که فکر می‌کند انجام آن برای فرد سخت بوده را یادداشت کرده و در نهایت به تیم توسعه ارائه می‌کند.

روش دوم حالتی است که در آن خبری از مربی یا داور نیست. کاربر با اپلیکیشن کار می‌کند و در نهایت یک ابزار کارهای وی را ضبط و بررسی می‌کند. برای مثال چند بار برای انجام یک کار کلیک کرده و… . مهندسین در نهایت باید اطلاعات بدست آمده را مطالعه کرده و نتیجه‌گیری‌هایی را براساس آن بکنند.

تست A/B

تست A/B یکی دیگر از روش‌های تست استفاده‌پذیری است که با بهم پیوستن متدهای بالا انجام می‌شود. در این حالت شما محصول‌تان را با دو نسخه متفاوت به دو تیم می‌دهید. این دو نسخه باید تفاوت‌هایی داشته باشند. بعد از آن‌ها براساس متدهای بررسی شده تست می‌گیرید. در نهایت هر کدام از اپلیکیشن‌ها که بیشترین نرخ تبدیل را داشتند به عنوان گزینه مناسب در نظر گرفته می‌شود.

تست رقابتی

در تست رقابتی اپلیکیشن شما در یک بخش و اپلیکیشن‌های رقیب در بخشی دیگر توسط عده‌ای از کاربران بررسی می‌شود. البته این موضوع را می‌توان در فیلدهای متفاوتی استفاده کرد. اما در نهایت هدف آن است که میزان بهینه بودن تجربه کاربری وبسایت خود با وبسایت حریف تان را مقایسه کنید.

تست تحقیقی

تست تحقیقی یا اکتشافی یک تست میدانی است. به این معنا که قبل از ساخت محصول جدید شما به دنبال نیازهای کاربران می‌گردید و اپلیکیشن‌تان را براساس خواسته‌های آنان طراحی می‌کنید.

چگونه یک تست استفاده‌پذیری را اجرا کنیم؟

حالت‌های مختلفی برای چگونگی انجام تست استفاده‌پذیری وجود دارد. با این حال پروسه‌های مربوط به این تست‌ها کم یا زیاد به همدیگر شباهت دارند. زمانی که یک محصول جدید را ایجاد کردید و نیاز به تست استفاده‌پذیری داشتید به صورت زیر عمل کنید:

۱- نوع تست استفاده‌پذیری را تعیین نمایید.

۲- قسمتی از محصول که می‌خواهید تست روی آن انجام شود را تعیین کنید. براساس کارایی و گزینه‌هایی که محصول‌تان ارائه می‌کند شاید بهتر باشد که آن را به قسمت‌های مختلفی تقسیم کرده و تست‌های مختلفی را روی آن‌ها انجام دهید.کاربران را با سیل عظیمی از ویژگی‌ها سردرگم نکنید.

۳- نقطه موفقیت انجام یک وظیفه را تعیین کنید. برای مثال بگویید که اگر عملیات خرید به پایان رسید تست با موفقیت انجام شد.

۴- کاربرانی که قصد انجام تست را دارید پیدا کرده و آن‌ها را فرا بخوانید.

۵- از کاربران بخواهید که وظایف تعیین شده را در حداقل میزان تعامل و زمان انجام دهند.

۶- نتایج را بررسی کنید. اگر چندین کاربر به صورت همزمان در یک نقطه از اپلیکیشن با مشکل مواجه شدند نیاز است که آن قسمت را یادداشت کنید. ممکن است غلظت مشکلات در برخی از قسمت‌ها بسیار زیاد باشد به همین دلیل باید تمرکز زیادی روی آن‌ قسمت‌ها داشت.

۷- براساس موارد بدست آمده محصول را ویرایش کنید.

در پایان

با وجود آنکه تست استفاده‌پذیری ممکن است زمان‌بر باشد اما در طولانی مدت می‌تواند کاربردهای بسیار زیادی را برای شما به ارمغان بیاورد. سعی کنید تا جایی که می‌توانید تجربه کاربری بهتری را ارائه نمایید. این موضوع باعث بالا رفتن رضایت کاربران و در نهایت درآمد شرکت می‌شود. همچنین بهره‌گیری از تست استفاده‌پذیری می‌تواند شانس شکست یک اپلیکیشن در عمل را کاهش داده و به کاربران کمک کند تا بتوانند با سرعت بیشتری به اهداف‌شان دست پیدا کنند.