قرارداد پیمانکاری در کسب و کارها

روابط کاری قاعده و قانون خود را دارند. در واقع در مراودات غیرکاری نیازی به قالب تعریف شده‌ای نیست. در صورتی‌که مراودات کاری باید در چارچوب مشخصی تعریف شوند تا جای اختلافی برای هیچ یک از طرفین باقی نگذارند. یکی از رایج‌ترین قالب‌هایی که می‌توان از آن در کسب و کارهای مختلف استفاده کرد، قرارداد پیمانکاری‌ست که به شکل‌ها و عناوین مختلفی شناخته می‌شود.

قرارداد پیمانکاری

قرارداد پیمانکاری، یک قرارداد دو طرفه بین کارفرما و پیمانکار است که بر اساس آن کارفرما کار خود را با مدت و مبلغ مشخصی به پیمانکار می‌سپارد. در قراردادهای مختلف با توجه به موضوع، عنوان پیمانکار و کارفرما می‌تواند تغییر کند.

در واقع از این قرارداد برای کسب و کارهای مختلف، زمانی استفاده می‌شود که طرفین قرارداد به دنبال انعطاف بیشتری برای کار خود باشند.

ویژگی‌های قرارداد پیمانکاری

قراردادهای پیمانکاری از انعطاف‌پذیرترین قراردادهای کاری هستند چرا که دو طرف می‌توانند هر توافقی که می‌خواهند را در قرارداد خود بگنجانند، به شرطی که مخالف قانون نباشد.

برای مثال در قرارداد کار، کارمند موظف است در محل کار حاضر شود و طبق ساعت کاری تعیین شده فعالیت کند ولی در قرارداد پیمانکاری، پیمانکار مسئول تحویل خروجی کار در زمان مشخص شده است.

یا اینکه بر اساس قانون کار، کارفرما موظف است، کارگر را بیمه کند، در صورتی که در قرارداد پیمانکاری، چنین الزامی وجود ندارد. به همین دلیل است که خیلی از کارفرمایان به جای قرارداد کار، به دنبال قرارداد پیمانکاری هستند.

چه مواردی باید در قرارداد پیمانکاری درج شوند؟

طرفین قرارداد : طرف اول به‌عنوان کارفرما و طرف دوم به عنوان پیمانکار شناخته می‌شود.

موضوع قرارداد : با توجه به اینکه قرارداد پیمانکاری شما در چه موردی‌ست،‌ موضوع قرارداد نیز بر همین اساس تعیین می‌شود. مثلا اگر قرارداد پیمانکاری برای طراحی وبسایت تنظیم شده باشد، اینکه چه سایتی با چه ویژگی‌‌هایی باید طراحی‌شود، به عنوان موضوع قرار می‌گیرد.

مدت قرارداد: در قرارداد پیمانکاری، به دلیل اینکه پروژه به پیمانکار سپرده می‌شود، بهتر است قسمت‌های مختلف پروژه در یک تقسیم‌بندی زمانی قرار بگیرد تا بر اساس بخش‌های مختلف پروژه در زمان مطلوب پیش برود.

مبلغ قرارداد و نحوه پرداخت‌ها: به دلیل اینکه قرارداد پیمانکاری یک قرارداد پروژه‌ای‌ست. توصیه می‌شود؛ پرداخت‌ها هم به صورت مرحله‌ای باشد و نه یکجا. مثلا برای هر بخش از پروژه، مبلغی توافق و پرداخت شود.

تعهدات طرفین: یکی از مهم‌ترین بخش‌های هر قرارداد تعهدات دو طرف است که بهتر است به صورت تفکیک شده برای کارفرما و پیمانکار در قرارداد قید شود.

فورس‌ماژور: در شرایطی که انجام قرارداد به دلیل یک حادثه خارجی غیرقابل پیش‌بینی، و غیرقابل کنترل، ناممکن می‌شود و نمی‌توان آن را انجام داد، اصطلاحا شرایط فورس ماژور اتفاق افتاده است. طرفین باید موارد فورس ماژور را در قرارداد پیش‌بینی کنند.

قرارداد کار یا قرارداد پیمانکاری؟

قرارداد پیمانکاری در خیلی از کسب و کارها، جایگزین قرارداد کار شده است. به این دلیل که؛

• انعطاف‌پذیرتر است
• بار تعهدی کمتری روی دوش کارفرما می‌گذارد
• پیمانکار با محدودیت‌های کمتری کار می‌کند

پس دور از ذهن نیست که بسیاری از کارفرمایان به جای قرارداد کار از قرارداد پیمانکاری استفاده کنند و خیلی از پیمانکاران هم از آن استقبال کنند.

در عین حال ممکن است، مجموعه‌های زیادی از هر دو قرارداد استفاده کنند. یعنی بعضی از نیروهای آن‌ها با قرارداد پیمانکاری و بعضی دیگر با قرارداد کار فعالیت کنند.

اما این نکته را فراموش نکنید که عنوان قرارداد خیلی مد نظر نیست. در واقع این‌که کارفرما با چه شرایطی کار را به کارکنان می‌سپارد، مهم است.

مثلا اگر یک کارفرما، شرایط کاری پیمانکار را طوری تنظیم کند که در ساعت کاری مشخصی فعالیت کند و بر اساس ساعت کار به او حقوق بدهد و در واقع تمامی شرایط قانون کار را داشته باشد و در عین حال به این دلیل که قرارداد او پیمانکاری‌ست، او را بیمه نکند. در اینجا عنوان این قرارداد اصلا مهم نیست و در واقع قرارداد او قرارداد کار است و این گونه کارها حتی باعث جریمه کارفرما هم می‌شود.

چه مشاغلی می‌توانند از قرارداد پیمانکاری استفاده کنند؟

گفتیم که قرارداد پیمانکاری یک قرارداد منعطف است، در نتیجه هر کسی که بخواهد کار خود را به‌صورت پروژه‌ای به شخص دیگری واگذار کند، می‌تواند قرارداد پیمانکاری تنظیم نماید.

مشاغلی فریلنسری و پروژه‌ای بیشترین شغل‌هایی هستند که با قرارداد پیمانکاری سر و کار دارند؛

• طراحی سایت
• تولید محتوا
• عکاسی (صنعتی، تبلیغاتی و...)
• طراحی صنعتی
• تامین نیروی کار کارگاه
• انواع مشاوره (حقوقی، مالی و...)
• و...

در واقع شغل‌های زیادی هستند که می‌توان از طریق قرارداد پیمانکاری آن‌ها را مدیریت کرد ولی به شرطی که قواعد قانون کار بر آن‌ها تحمیل نشود. یعنی پیمانکار تابع کارفرما از لحاظ اقتصادی و حقوقی نباشد.

در یک مثال ساده اینکه در قرارداد کار، کارفرما همه لوازم کار را تامین می‌کند ولی در پیمانکاری به عهده پیمانکار است. مثلا اگر طراح سایت با قرارداد کار مشغول به کار شود، باید کارفرما، سیستم کار را در اختیار او قرار دهد، در صورتی که در قرارداد پیمانکاری، خود طراح سایت باید آن را تامین کند.

چه نکاتی را رعایت کنیم؟

با تمام مزایایی که قرارداد پیمانکاری در اختیار شما می‌گذارد، باید بعضی از نکات را هم در مورد آن بدانید؛

اول- در قراردادهای پیمانکاری، کارفرما الزامی به بیمه کردن پیمانکار ندارد. پس اگر پروژه پیمانکاری را به‌عهده می‌گیرید و بیمه برای شما مهم است یا نوع قرارداد را تغییر دهید یا به صورت اختیاری خود را بیمه کنید.

دوم- در همه قراردادهای پیمانکاری، این گونه نیست که خود پیمانکار کل پروژه را انجام دهد، در نتیجه افرادی که برای پیمانکار،‌ کار می‌کنند باید قرارداد داشته باشند و اگر قرارداد آن‌ها از نوع قرارداد کار باشد،‌ پیمانکار باید آن‌ها را بیمه کند.

سوم- در صورتی که در قالب قرارداد پیمانکاری فعالیت می‌کنید و پروژه شما دستاوردی دارد، از قبل در قرارداد آن را پیش‌بینی کنید. از این مساله ساده رد نشوید، شاید دستاورد شما یک اختراع منحصر به فرد باشد.

چهارم- عنوان قرارداد اهمیتی ندارد. اصل، بندهای قراردادی‌ست که شما را به آن پایبند می‌کند. در نتیجه در تنظیم قرارداد دقت کنید و اکر مهارت کافی ندارید از مشاوران حقوقی کمک بگیرید.

پنجم- معمولا در قراردادهای پیمانکاری، کارفرما تضمین‌هایی را از پیمانکار دریافت می‌کند. اگر پروژه با سرمایه زیادی پیش می‌رود، اخذ این تضمین‌ها را جدی بگیرید.

در نهایت قرارداد پیمانکاری می‌تواند، قرارداد مطمئنی به عنوان چارچوب کاری شما باشد. فقط اینکه هوشمندانه تصمیم بگیرید و بی‌گدار به آب نزنید.