کارگر، کارمند یا پیمانکار؟ با چه عنوانی کار می‌کنیم؟

وقتی شما برای شخص دیگری کار می‌کنید، باید مشخص شود که در چه قالبی است. چون روی مزد و حقوق شما تاثیر زیادی دارد. اگر شما پروژه‌ای کار کنید و موظف باشید کار را در یک بازه زمانی تحویل دهید،‌ شما پیمانکار هستید و اگر در یک مغازه مشغول کار شوید و به صورت روزانه، هفتگی یا ماهانه حقوق بگیرید، کارگر محسوب می‌شوید، گاهی هم ممکن است در شرکت، به عنوان کارمند، کار اداری انجام دهید. این موارد چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟ چه چیزی باعث می‌شود حقوق این افراد با هم متفاوت باشد؟ و در حال حاضر که مشاغل جدیدی به وجود آمده‌اند و شکل آن‌ها با این موارد متفاوت است باید تحت چه عنوانی کار کنند؟

پیمانکار

پیمانکارها انواع مختلفی دارند و در ذهن خیلی از ما، کسانی هستند که پروژه‌های ساختمانی را به‌عهده می‌گیرند. اما حقیقت اینجاست که تعداد زیادی از مشاغل می‌توانند به صورت پیمانکاری فعالیت کنند.

پیمانکار کسی است که برای کارفرما کار می‌کند و در توافق کاری آن‌ها برای یک پروژه، مبلغ، زمان انجام کار و تحویل پروژه با تعیین یک جدول زمانبندی مشخص می‌شود.

کارگر

کارگر در عرف به کسی گفته می‌شود که کار یدی انجام دهد. بر خلاف پیمانکار، کارگر به استخدام کارفرما درمی‌آید و تابع اوست. یعنی باید در زمان مشخصی در محل کار حاضر شود و مزد خود را بر اساس ساعت کار دریافت کند.

همچنین قانون به رابطه کارگر و کارفرمایی توجه زیادی دارد و مزایای اجباری و اختیاری را برای او پیش‌بینی کرده است که توسط کارفرما پرداخت می‌شود. مثل بیمه، حق مسکن، حق فرزند و... .

کارمند

تصور اشتباهی که در مورد کارمند وجود دارد این است که کارمند با کارگر تفاوت دارد اما حقیقت اینجاست که شاید در عمل و عرف شغل آن‌ها با هم متفاوت باشد ولی هر دو یک نوع حقوق و مزد دارند و هر دو بر اساس قانون کار قرارداد می‌بندند.

انواع مشاغل

تعداد مشاغل به اندازه‌ای زیاد است که گاهی شمارش آ‌ن‌ هم چندین و چند صفحه می‌شود ضمن اینکه در چند دهه اخیر تعداد زیادی شغل جدبد به وجود آمده‌اند ولی این زیاد بودن دلیل بر این نیست که نتوانیم آن‌ها را دسته‌بندی کنیم.

در یک مدل ساده، اشخاص؛

یا در قالب پیمانکاری و به‌صورت پروژه فعالیت می‌کنند، مثل؛

پیمانکاران ساختمان
فریلنسرها

یا در قالب کارگر و کارمند تحت عنوان قانون کار هستند، مثل؛

کارمندان شرکت‌های خصوصی
شاگرد مغازه‌ها
کارگران مشاغل آزاد

و در نهایت می‌توانند به صورت مشاور فعالیت کنند، مثل؛

مشاور حقوقی
مشاور مالی
مشاور قراردادی

تفاوت پیمانکار و کارگر

بخش بزرگی از تفاوت این دو در بالا اشاره شد؛

در واقع رابطه پیمانکار و کارفرما یک رابطه مستقل است؛ یعنی پیمانکار، کار را تحویل می‌گیرد و باید آن را بر اساس زمانبندی تحویل دهد، یعنی نتیجه کار او مهم است.

حال می‌خواهد، کار را خودش انجام دهد یا به کسی دیگری بسپارد. (مگر اینکه کارفرما این نکته را در قرارداد قید کرده باشد که فقط خود پیمانکار باید کار را انجام دهد) ولی در حالت معمول پیمانکار مسئول نتیجه کار است.

همچنین پیمانکار هر چه برای کار خود لازم دارد را خودش تامین می‌کند، مثلا یک فریلنسر باید لپ تاپ و اینترنت را تامین کند.

اما رابطه کارمند/کارگر با کارفرما یک رابطه وابسته به هم است. یعنی شرایط کار، میزان حقوق و... را کارفرما تعیین می‌کند. (به شرطی که کمتر از حداقل قانونی نباشد)

کارگر/کارمند باید در ساعت مشخص در محل کار حاضر شود، مزد او روزانه / هفتگی یا ماهانه محاسبه می‌شود و مزایای قانونی مثل بیمه، حق مسکن، حق اولاد، سنوات و... دارد.

همچنین لوازم کار را کارفرما در اختیار او می‌گذارد. مثلا اگر همان فریلنسر به استخدام شرکت در بیاید، لپ‌تاپ و اینترنت او به عهده کارفرماست.

کدام قالب مناسب‌تر است؟

اگر به طور خلاصه بخواهیم بگوییم چه مدل شغلی بهتر است، پاسخ در یک جمله خلاصه می‌شود؛

«همه چیز به شرایط شما بستگی دارد!»

در واقع خیلی از مشاغل، یک مدل از پیش تعیین شده دارند که شما خیلی نمی‌توانید آن‌ها را دستکاری کنید اما بعضی دیگر انعطاف بیشتری دارند که قدرت انتخاب شما را بالا ببرند؛

مثلا اگر حقوق، مزایا و بیمه برای شما مهم است، قالب کارمندی/کارگری مدل امن‌تری به شمار می‌رود.

اگر هم نمی‌توانید با قالب‌های منظم کنار بیایید و مشکلی با نداشتن مزایا ندارید یا می‌توانید آن‌ها را خودتان تامین کنید، به دنبال قراردادهای پیمانکاری باشید و پروژه‌ای کار کنید

در آخر؛

همه چیز را در نظر بگیرید. تمامی این شرایطی که بیان شد، برای بخش خصوصی‌ست. بخشی که آسیب‌پذیر است و هر راهی که می‌خواهید برای کسب و کار و استخدام در آن انتخاب کنید باید تمامی ریسک‌ها را محاسبه کرده باشید؛

مشورت کنید، بیشتر بررسی کنید و با شرایط موجود بهترین تصمیم را بگیرید!