تنها فونت فارسی که پروژهٔ برگزیدهٔ Behance شد!

این فونت در سال ۱۳۸۴ یا ۱۳۸۵ برای اولین بار طراحی شد. سیاوش دِرتی تو سایتها و کتابها و مقاله‌ها و بین کسانی که فونت‌های فارسی رو دنبال می‌کردن، بیشتر به همون دِرتی یا Dirty معروف شد. هر کی می‌خواست بهش اشاره کنه می‌گفت فونت دِرتیه! دِرتی یا چرک یا کلماتی مثل این ممکنه تو فارسی زیاد جالب نباشن، ولی در گروه‌های فونتهای لاتین، Dirty یا Grunge در واقع یه گروه بسیار بسیار غنیه که ویژگی تمام فونتهای این دسته‌ها، داشتن گلیف‌های پاره پوره و چرک و خش‌دار و لک شده و… هست. اساس این فونت که حدود ۶ ماهی وقت گرفته بود و بعدها چندین باز تغییراتی درش دادم و یه نسخهٔ ملایم‌ و تمیزتر با گلیف‌های متفاوت از فونت اصلی با نام SI47ASH_Dirty_Neat که محصول همین یکی دو سال اخیر هست رو بهش اضافه کردم، طراحی تک تک گلیف‌هاش و ایدهٔ اولیه‌ش از فونت‌های Chris Hansen با نام‌های Cocaine Sans و ?Got Heroin گرفته شده بود. (اگه سیاوش دِرتی رو دانلود کردین، به خوبی می‌تونه با این فونتهای لاتین که نوشتم، هماهنگ باشه و کاملن تو یه حال و هوا هستن.)

تعریف اصلی این فونت، مخلوط و ترکیب کردن تقریبن تمام فونتهای کلاسیک و شناخته شدهٔ فارسی تا اون سال یعنی ۱۳۸۴ مثل تیتر، زر، نسخ، ثلث، نستعلیق و بقیه به همراه فونتهای خودم و کمی فونت ری‌ زر رضا عابدینی، تو همدیگه بود طوری که یک محصول تایپوگرافیک نو به دست بیاد. اضافه بر این، خش و لک و زواید و حواشی هم از پترن‌های ایرانی و نقش و نگار و دستخط خودکاری و خلاصه هر چی که دم دست بود، وارد فونت می‌شد.

بر خلاف فونتهای رایج که تو اونا «ب»، «پ»، «ت» و «ث» و همین طور تمام گلیف‌های هم‌شکل، فقط کپی پیست می‌شن، تو این فونت هیچ دو گلیفی نیست که یک جور باشه! حدود ۲۱۵ تا گلیف و هر کدوم منحصر به فرد و یونیک. هیچ حرف تر و تمیزی هم در میون نیست. این جوری وقتی که با این فونت تایپ کنین یه متن یک‌دست ندارین و این می‌تونه تصور ماشینی نبودن نوشتار رو تو بیننده ایجاد کنه. انگار که حروف توسط نویسنده‌شون به صورت دستی تغییر داده شدن. اسمشم نهایتن به خاطر معروفیتی که به دِرتی بودن پیدا کرده بود، گذاشتم SI47ASH_Dirty. بدون اغراق این اولین فونت دِرتی فارسی بوده که کامل و یونیکد طراحی و براش وقت گذاشته شده. اون سالها، اصلن خیلی از جوونایی که امروز طراحی فونت می‌کنن، واقعن نمیدونستن چه جوری باید با نرم‌افزارهای ساخت فونت کار کرد. و هیچکس هم به ایدهٔ ترکیب فونتهای فارسی و همین طور داشتن یه فونت چرک، اصلن فکر نکرده بود. خوشبختانه متنی که راجع به این فونت نوشته بودم، ثبت و ضبط شده‌ست و اگه کسی حرف منو واسه سال طراحی یا اولین بودن این فونت در نوع خودش قبول نکنه،‌ می‌تونه به منابعی که در واقع دیگه میشه گفت تو تاریخ حک شدن، مراجعه کنه :)

این فونت در سایتهای مختلف داخلی و خارجی معرفی شد، یه مقاله خودم راجع بهش تو فصلنامهٔ گرافیک و چاپ نوشتم با عنوان «آقا داماد، خوش آمدی!» که کل متن مقاله با نگاهی به مقالهٔ دیگه‌م «عروس خانم، خوش آمدی!» بود. این دومی دربارهٔ اولین فونت نستعلیق فارسی یعنی ایران‌نستعلیق بود. مقاله‌ای که بعدن جایزهٔ برترین منتقد کشوری سال ۱۳۹۰ تو شاخهٔ نگارش در گرافیک رو تو خانهٔ هنرمندان به خاطرش دریافت کردم. از بحث اصلی دور نشم! تصاویری از سیاوش دِرتی تو ۲ تا کتاب تو انگلیس و فرانسه هم به چاپ رسیده. تو یه نمایشگاه انفرادی که تو رشت از طراحی‌های فونتم گذاشته بودم هم حاضر بوده. پروژهٔ برگزیدهٔ سایت معتبر و محفل بین‌المللی طراحان و دیزاینرهای برتر جهان یعنی Behance هم شده در سال ۲۰۰۹. اون سالها، تو بخش‌های مختلف بیهنس، یه Typography Served بود که این اونجا برگزیده شده بود. حالا ولی اون رو تغییر دادن و منتقل شده به Graphic Design.

نکته: تنها فونت فارسی دیگه‌ای که پروژهٔ برگزیدهٔ بیهنس شده، فونت «سیاوش میترا دفرمد» هست که اون هم کار اینجانب بوده :)

بعد از مقالهٔ «آقا داماد، خوش آمدی!» که واسه سال ۱۳۸۷ بود، بعدتر یه شرح طراحی مفصلی هم تو روز رنگ نوشتم در سال ۱۳۹۴ که خوندنش بد نیست.

خب دیگه کافیه! یه نگاهی به چند کار تایپوگرافی که نامهای بازیگران هالیوود هست و با این فونت کار شده بکنیم:

برای دیدن تصاویر از تک‌تک حروف این فونتها و همین‌طور پیش‌نمایش آنلاین با متن دلخواه و یا دریافت خود فونتها می‌تونین به این لینکها مراجعه کنین: