شهرهای هوشمند آینده: نظارت و امنیت پیش‌بینی شونده با AI- بخش اول

نظارت و امنیت پیش‌بینی کننده یکی از بحث برانگیزترین موضوعات در شهرهای هوشمند است. سوال اساسی‌ای که مطرح است این است که هدف ساختن چه جامعه‌ای است. بحث‌ و گفتگو بر سر اثر استفاده از AI بر جوامع همچنان ادامه دارد و اصلی‌ترین دغدغه‌ی آن حریم شخصی است؛ علاوه بر آن موضوعات دیگری همچون اثر AI بر اقتصاد و آینده شغل‌ها نیز بسیار پر رنگ هستند. بدیهی است پیرامون موضوع استفاده از AI در دوربین‌های نظارتی و پلیس پیش‌بینی کننده نیز، نظیر بحث‌های بالا، ابعاد اجتماعی، اخلاقی و حتی ژئوپلیتیکی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

می‌توان بیان داشت که فناوری‌ها نه خوب هستند و نه بد، همه چیز بستگی به نحوه استفاده ما از آن‌ها دارد. باید خاطر نشان داشت که فناوری‌ها باعث ایجاد اعتماد نمی‌شوند بلکه بعد از ایجاد اعتماد توسط انسان‌ها، فناوری را در همان جا استفاده می‌کنند.

در سال‌های اخیر سرعت استفاده از AI برای اهداف امنیتی رشد چشم‌گیری داشته و موجب بروز خدمات نو‌آورانه‌ای در پلیس شده است. با کمک هوش مصنوعی، ارتباط شهروندان با پلیس بیشتر شده و اعتماد بین دو طرف قوی‌تر شده است. همچنین امکان بهره‌بردای و توسعه راه‌کارهای هوشمند مانند پردازش تصویر با کمک AI در این موضوع بیشتر شده است. طی گزارشی که توسط موسسه Deloitte در سال 2018 منتشر شد، کاهش 30 تا 40 درصدی در جرائم شهری با استفاده از AI میسر شده و زمان پاسخگویی خدمات اورژانسی نیز 20 تا 35 درصد کاهش یافته است. در همین گزارش آورده شده است که شهرها آغاز به سرمایه‌گذاری در حوزه‌های تشخیص جرم بلادرنگ (real-time)، مدیریت جمعیت و تشخیص شلیک کرده‌اند. موسسه ESI ThoughtLab در گزارشی که در سال 2021 منتشر کرده به بررسی 167 شهر در سراسر جهان پرداخته و نتیجه بررسی خود را پیرامون این موضوع به صورت زیر ارائه داشته است: 84% شهرها در حال به کارگیری پردازش تصویر چهره و تشخیص هویت بیومتریک هستند، 55% شهرها از دوربین‌های پوشیدنی برای پلیس‌ها استفاده می‌کنند و 46% از پهپادها برای نظارت شهری. موسسه IDC پیش‌بینی کرده است که تا سال 2022، 40% نیروهای پلیس از ابزارهای دیجیتالی استفاده خواهد کرد.

نظارت و استفاده از دوربین‌های نظارتی چیز جدیدی نیست، اما اکنون شهرها به دنبال قابلیت پیش بینی جرم با تحلیل داده‌های نظارتی، به منظور بهبود امنیت هستند. شهرها تا کنون تصاویر را برای اهداف نظارتی ضبط کرده‌اند، اما استفاده از هوش مصنوعی می‌تواند تجزیه و تحلیل خیلی سریعتر تصاویر را ممکن کند تا حجم زیادی از داده‌ را برای تشخیص جرم، الگوهای اتفاق جرم و ارتباط بین وقایعی که منجر به جرم می‌شود را تحلیل کرد. هدف اصلی که در این موضوع مد نظر است، ایجاد سیستم امنیتی است که بتواند شبکه‌های ترورستی، جرائم و فعالیت‌های مشکوک را تشخیص دهد و حتی بتواند به سیستم قضایی کارآمدتری کمک کند.

در ادامه شهرها به دنبال استفاده از AI و دوربین‌های نظارتی برای اهداف دیگر نیز هستند. شهر پاریس از هوش مصنوعی و دوربین‌ها در سیستم مترو خود برای نظارت بر پوشیدن ماسک توسط شهروندان استفاده می‌کند. البته جا دارد بیان شود که این کار برای پیش‌بینی شیوع بیماری کرونا استفاده می‌شود نه برای جریمه کردن شهروندان.

اما اینکه چگونه باید این اهداف را با احترام به حریم شخصی افراد و آزادی شهروندان دنبال کرد، سوالی بسیار مهم و پاسخ داده نشده است.

کارشناسان معتقدند که تقریبا غیر ممکن است که یک سیستم هوش مصنوعی‌ای از منظر اخلاقی و رگولاتوری ایجاد کرد که برای همه کاربردها یکسان باشد چرا که تنوع کاربردها پیچیدگی زیادی به همراه دارد. تمامی کاربردهای و پیشرفت‌های استفاده از هوش مصنوعی در دوربین‌های نظارتی باید از منظر اخلاقی و قانون‌گذاری مورد بحث و بررسی قرار بگیرند حتی اگر ارزش افزوده آن بسیار بالا باشد.

اگرچه استفاده از هوش مصنوعی برای برقراری پلیس پیش‌بینی‌کننده در کشورهای غربی بسیار بحث برانگیز بوده (تا حدی که در برخی از شهرهای ایالات متحده این کاربرد ممنوع اعلام شده است)، در آسیا شاهد پیاده‌سازی این مفهوم بوده‌ایم. مطالعه‌ای که توسط Deloitte صورت گرفته نشان می‌دهد که تفاوت زیادی بین مناطق مختلف جهان برای پذیرش استفاده از هوش مصنوعی در سیستم‌های نظارتی وجود دارد. در کشورهایی که مردم از موضوع حریم شخصی بیشتر مطلع هستند اقبال کمتری به پذیرش چنین سیستمی از خود نشان داده‌اند.

چگونه استفاده از هوش مصنوعی در سیستم‌های نظارت شهری به شهر و شهروندان کمک می‌کند؟

1) شهرهای ایمن‌تر با جرائم کمتر

هدف از داشتن پلیس پیش‌بینی‌کننده، پیشگیری از وقوع جرم است. همیشه اصل پیشگیری بهتر از درمان است برقرار بوده و در مورد مسئله امنیت شهر و شهروندان نیز، پیشگیری به عنوان راهی موثر صادق است. برای مثال پلیس ونکوور در کانادا با استفاده از مدل‌های پیش‌بینی‌کننده، مناطقی که در آنها احتمال رخداد جرم بالا می‌رود را شناسایی کرده و با اعزام نیرو به آن منطقه مانع از وقوع جرم می‌شود.

2) نیروی پشتیانی برای پلیس و سایر نهادها و سازمان‌ها

غالبا ایستگاه‌های پلیس در شهرها دارای تعداد کارمندان محدود هستند و در مواردی که جمعیت متراکم باشد مدیریت آن برای نیروهای محدود پلیس سخت می‌شود. آژانس‌های قانون و سایر نهادها می‌توانند با هزینه‌ای کمتر در منابع از هوش مصنوعی برای نظارت بر تمامی محیط‌ها و مناطق بدون نیروی انسانی استفاده کنند. همچنین دولت‌های محلی و شهرداری‌ها می‌توانند از هوش مصنوعی در دوربین‌های نظارتی برای تشخیص رفتارهایی که سلامت شهروندان و پایداری محیط زیست را به خطر می‌اندازد نیز استفاده کنند.

3)‌ ایجاد رابطه یکپارچه بین بخش‌های مختلف شهری

در شهرهایی که پلیس، آتش‌نشانی و اورژانس دارای سامانه‌های ارتباطی متفاوتی دارند، استفاده از هوش مصنوعی می‌تواند کمک کند تا با تحلیل تصاویر مربوط به یک منطقه که دچار حادثه شده است، سازمان‌هایی که باید مداخله کنند سریعا شناسایی شده و از طریق این سیستم مطلع شوند. بدیهی است وجود چنین ارتباط یکپارچه‌ای منجر به کاهش زمان پاسخگویی شده و از خسارت و تلفات بیشتر جلوگیری می‌کند.

4) حفاظت از جان ماموران و حافظان امنیت

این نکته نیز نباید فراموش شود که فناوری‌های نوظهور می‌توانند به حفظ جان ماموران منجر شوند. برای مثال استفاده از هوش مصنوعی برای پیش‌بینی وقوع جرم و جلوگیری از آن و یا استفاده از ربات‌های هوشمند می‌تواند از در معرض خطر قرار گرفتن جان ماموران پیش‌گیری کند.

5) کاهش هزینه‌های درمانی و بیمه

در بسیاری از شهرهایی که به عنوان شهرهای پر خطر شناخته می‌شوند، هزینه بیمه سلامت بیشتر بوده و متاسفانه آمار تلفات در آنها نیز بیشتر است. با به کارگیری نظارت پیش‌بینی‌کننده می‌توان جلوی خسارات جانی را گرفت و از این رو هزینه‌های درمانی و بیمه سلامت را کاهش داد.

در قسمت بعدی به موضوع پیاده‌سازی و معرفی شهرهایی که در دوربین‌های نظارتی و امنیتی خود از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند می‌پردازیم که از طریق لینک زیر می‌توانید به مطالعه آن بپردازید.